Veranderen is het moeilijkste wat er is. Toch is het noodzakelijk in een bedrijf, gezin of maatschappij voor de continuïteit in een veranderende omgeving. Laten we aan de hand van simpele tekeningen er een gevoel bij creëren.
Status quo
Dit is wat we hebben vandaag. Iedereen is blij. Wat we hebben is bekend en vertrouwd. Het geeft een gevoel van zekerheid. Waarom zouden we wat willen veranderen?
Dit is vandaag. Iedereen happy!
Groei
Om verschillende redenen willen we groeien. Denk aan het bedrijf, ons inkomen, de economie, enz.
Groei wordt algemeen aanvaard, als we maar mee groeien
Om te groeien hebben niet veel nodig. Iedereen snapt de vorm en de context. Groei hoort nu eenmaal bij onze oer gevoelens van concurrentie en winst. Groter is nu eenmaal altijd “beter”. Het geeft een gevoel van meer zekerheid. Het kost misschien moeite om te groeien maar het is een moeite die niet veel uitleg nodig heeft.
Crisis en krimp
Lastiger wordt het als we moeten krimpen. “Kleiner” raakt onze psychische gemoederen dat we wat kwijtraken.
Krimp is niet leuk meer
En als we iets los moeten laten geeft dat een gevoel van onzekerheid, minder macht of kracht. Om te minderen moet er overtuiging of noodzaak tegenover staan. We minderen als we crisis ervaren. Door de krimpen ontstaat een nieuwe situatie die misschien beheersbaarder is dan voorheen. Denk aan het voorstel om voor minder geld te gaan werken.
Verandering
Er zijn ook veel situaties wanneer een oude situatie onhoudbaar is geworden en ingrijpend dient te veranderen.
Hoe ziet het nieuwe nu er uit? En is het echt wel nodig?
Maar “verandering” roept veel meer op dan krimp. Waarom anders? En wat is “anders”? De oude vorm is niet meer houdbaar als het niet meer kan groeien, krimpen ook niet en ook niet hetzelfde blijven. Het moet dus anders.
Een consensus rond verandering is in een mensenwereld moeilijk te krijgen. Het verval van de oude situatie moet zo groot zijn of de “nieuwe nu” zo veelbelovend, dan wil men wel overstappen. Maar overstappen waarheen? Voordat het zover is vraagt men zich eerst af of de oude werkelijkheid wel echt ophoudt te bestaan? En hoe moet die nieuwe werkelijkheid er dan uitzien?
Welke keuze?
In plaats van een grote nieuwe werkelijkheid zien we de oude versnipperen in allerlei allerlei nieuwe, experimentele vormen. Ondertussen probeert de oude vorm zich nog in stand te houden. Deze is vertrouwd, ondanks het verval, omdat het toch nog zekerheden blijft bieden aan allerlei mensen.
Elke nieuwe vorm zoekt weer groei door de omgeving te overtuigen. De winnaar is de vorm die sneller groeit dan de anderen.
Risico of uitdaging?
Het oude vertrouwde loslaten en erkennen dat iets nieuws nodig is gaat vaak gepaard met pijnlijke gebeurtenissen die de ogen openen. Niet iedereen laat onmiddellijk los. Als het dan toch moet ervaren wij verandering al snel als risico, vooral als we zien hoeveel verschillende nieuwe vormen uiteindelijk het onderspit delven ten opzichte van de ene die door pakt. De angst om bij de verliezers te horen neemt gemakkelijk de overhand waardoor we verandering uit de weg gaan of bediscussiëren vanuit de “veiligheid” van een oude vertrouwde maar onhoudbare vorm.
Een speciale slag mensen overwint die angst door de verandering als uitdaging te gaan zien. Zij zien de verliezers niet in het proces maar alleen de overwinning door zelfvertrouwen, overtuiging, innerlijke drijfveren en passie. Dat noemen we leiderschap. Zonder leiderschap ontstaat de diversiteit niet en ook niet de nieuwe groeikans. Het leiderschap werkt aanstekelijk op de andere mensen die er ook vertrouwen uit putten.
Iedereen heeft dit leiderschap in zich. Het zijn de omstandigheden die de prikkels van behoud en angst of zelfverzekerdheid en moed doen opbloeien. Soms is het gewoon goed om eraan toe te geven en eraan te beginnen, of iemand te volgen en te helpen die het meeste vertrouwen geeft. Dan is de nieuwe werkelijkheid een feit, of er nu 1 is of 100, de keuze is gemaakt. En dan begint het proces weer opnieuw tot de volgende verandering zich aankondigt.
Ondernemers worden zelfs constant geconfronteerd met die vraag omdat de continuïteit van hun onderneming ervan afhangt. Ook hele maatschappijen vragen zich nu af wat het is?
Succes is natuurlijk een combinatie van een aantal factoren. In essentie draait succes om de resultaatgedreven interactie van uzelf met uw omgeving waarbij het resultaat voor u positief is, of u nu een individu bent, een instelling of een maatschappij. Als het resultaat negatief zou zijn dan zou u het als onsuccesvol ervaren met bijbehorende pijn en angst. Vanuit een wiskundig perspectief kunnen we dus praten over twee variabelen (U en Uw omgeving) en een resultaat (positief of negatief).
Van die twee variabelen bent u voor uzelf het meest voorspelbaar en uw omgeving het minst. U zult dus voor uw succes zo het beste uit uzelf moeten halen om zo goed mogelijk om te gaan met uw omgeving en succesvol te zijn (innerlijke kracht en zelfbewustzijn). U merkt vanzelf wanneer u dat goed doet want dan ontstaat er “groei” (externe kracht). Maar de omgeving reageert ook op uw groei door te gaan concurreren of mee te liften.
Natuurlijke wetten
In feite passen wij automatisch de cyclische natuurlijke wetten toe die altijd de volgende fasen doorlopen: groei, concurrentie, aanpassing en harmonie.
Natuurlijke evolutie
Het is eigenlijk heel simpel. Zodra de concurrentie zo groot wordt dat uw groei stopt en verandert in krimp dan weet u dat u zich moet aanpassen. De aanpassing zorgt weer voor een nieuwe zoektocht naar een positieve interactie met uw omgeving. U vindt deze door op zoek te gaan naar de onbalans in de omgeving. U kunt er waarde aan toevoegen door balans aan te bieden meestal door ergens een leegte te vinden waar u in past. Zodra de omgeving dat aanvaardt dan ontstaat weer een nieuwe groei curve en de cyclus begint opnieuw.
Op papier is deze uitleg eenvoudig maar in de werkelijkheid blijkt het enorm lastig uit te voeren. Daarom ervaren wij “succes” als iets speciaals terwijl het eigenlijk de normaalste zaak van de wereld zou moeten zijn. In de natuur zijn wij omringt met successen omdat het falen verdwijnt in de geschiedenis. Alleen succes evolueert. Zolang u leeft (of bestaat als organisatie) heeft u kans op succes en is de succesformule positief.
De formule
De genoemde variabelen spelen op elkaar in. Succes doet dus een beroep op de ontwikkeling van ons talentom er zelfbewust mee om te gaan. De een doet dat beter dan de ander. Ik toon u nu een formule die is gebaseerd op bovenstaande natuurwetten voor succes. Het linker deel van de formule vertegenwoordigt uw talent waar, de rechterkant uw omgeving.
De succes formule (>1 = succes)
Transformatie
In de formule treft u de variabel “transformatie” aan dat naast “groei” positieve invloed heeft op de succesformule. Transformatie geeft betekenis aan onze veranderingsgezindheid en praktische toepassing ervan. In feite voegt dit onze zelfbewustzijn toe aan de manier waarop wij omgaan met de werkelijkheid en onze eigen groei. De basis van transformatie is de creatie. Deze varieert van kleinschalige aanpassingen om groei te bevorderen tot het ontwikkelen van totaal nieuwe producten, diensten, inzichten en werkwijzen waarmee wij ons beeld van de veranderende werkelijkheid vorm geven en wederzijds beïnvloeden. Transformatie als variabel groeit wanneer groei mindert en krimpt wanneer groei stijgt. We beseffen dat groei niet oneindig is en pas continuïteit krijgt als het tegelijkertijd zich aanpast aan de veranderende werkelijkheid.
Consequenties
Ook zien wij de variabel “gevolgen” naast “concurrentie”. Concurrentie is de confrontatie tussen gelijken rond hetzelfde doel. De wet van de sterkste geldt maar gaat ook gepaard met consequenties op gebied van algehele waarde onttrekking dat door de concurrentie wordt veroorzaakt. Als er geen duidelijke winnaar is dan zijn er alleen verliezers. Dat heeft niet alleen invloed op de concurrenten zelf maar ook op de omgeving waar de waarde uit onttrokken wordt. De hele formule wordt zo omlaag gehaald en veroorzaakt uiteindelijk stress situaties. Als de formule onder de “1” komt dan er geen succes meer, maar u leeft nog wel. U ervaart het als een crisis. Wanneer het uitkomt op “0” dan is de dood ingetreden, hetgeen zoveel betekent als een faillissement, een overname of gewoon ophouden te bestaan. Elk van de variabelen kan zowel het succes als de ondergang betekenen. Uw talent is de manier waarop u ermee omgaat.
Deze gevolgen maken ook een verbintenis met ons zelfbewustzijn waar wij ook ons “geweten” aantreffen, een set instrumenten om op een bepaald moment de juiste prikkels te geven voor het opstarten van een transformatie. Als de concurrentie groeit vermindert ons succes. Als de consequenties groeien dan mindert succes ook. Deze prikkels zijn meetbaar, niet alleen door naar onze groei te kijken maar ook aan te leren voelen wanneer de confrontatie niet meer leidt tot succes maar afzwakking. Dan is het tijd om transformatie extra aandacht te geven, zelfs als we nog genieten van groei. Denk bijvoorbeeld in onze huidige werkelijkheid aan klimaatverandering, opwarming van de Aarde, grondstoftekorten. 100 jaar geleden speelden die gevolgen niet in de groei keuzes en werden ook niet meegenomen in de formule. Nu wel.
We merken wanneer we energie moeten gaan steken in transformatie als we actief de hele formule blijven bewaken. Transformatie is een techniek op zich dat omringd wordt door prikkels en bewijs van succes door groei. Zonder transformatie is succes nooit duurzaam en op termijn kwetsbaar. Transformatie zonder groei is nutteloos. Verandering op zich is geen groei, het is het scheppingsproces voor groei. De mens doet dat vanuit zelfbewustzijn. Zelfbewustzijn wordt door organisaties ingekocht maar transformaties dienen uit de innerlijke “ik” te komen. Dat heet dan leiderschap. Prof. Paul de Blot op Nijenrode noemt dat Business Spiritualiteit.
Conclusie
Hieruit kunnen we concluderen dat succes weliswaar te maken heeft met permanente groei maar uitsluitend zich evolutionair ontwikkelt vanuit “transformatie”. Het een kan niet zonder het ander waarbij transformatie een wezenlijke aanpassing of toevoeging vanuit toegevoegde waarde aan de omgeving betekent. De transformatie veroorzaakt dan ook altijd weer de transformatie van de omgeving. Transformatie ontwikkelt zich buiten de oude groei en veroorzaakt een totaal nieuwe groei.
1% transformatie geeft 100 % groei. Maar die 1 % kost 99.99 % moeite.
Transformatie is een van moeilijkste eigenschappen van succes. Het is iets waar amper aandacht wordt besteed in gemeenschappen die vooral uit zijn op groei en zich laten verrassen door de concurrenten en consequenties. De huidige crisissen in de wereld zijn daar een voorbeeld van. Ook de transformatieve kracht die ontstaat op de meest onvoorspelbare plekken toont aan dat schepping overal kan plaats vinden als het de ruimte krijgt. De gevestigde orde weert die transformatie vaak uit angst voor oude groeibelangen maar delft het onderspit of past zich aan.
Daarom plaatst Sustainocratie de transformatie naast de democratische werkelijkheid en nodigt belangenpartijen van de groeiwereld uit om mede verantwoordelijkheid te nemen op experimentele basis zonder nog hun huidige groeiprocessen ter discussie te stellen noch te verwarren door de transformaties.
Transformatie en Sustainocratie
In de mensenwereld hebben wij allerlei belangen gefragmenteerd en onderling afhankelijk gemaakt van geld. Door deze kunstmatige werkelijkheid als basis te nemen voor de succesfactor is men gaandeweg het contact kwijtgeraakt met fundamentele omgevingsfactoren (milieu en mens). De consequenties die wij in de wereld tegenkomen dwingen alle actoren tot het nemen van transformatieve verantwoordelijkheden tegelijkertijd. We zien veel bedrijven en overheden organisch reageren binnen het fragment van hun eigen autoriteit. We zien ook dat dit in beperkte mate effecten heeft op de veranderende werkelijkheid maar de grote crisissen niet oplost omdat de harmonie van onszelf en onze omgeving is verstoort.
Sustainocratie voegt er een transformatie platform aan toe waarin alle partijen samen verantwoordelijkheid nemen voor het creëren en herscheppen van optimale omgevingsfactoren waarin die natuurlijke universele componenten van gezondheid en veiligheid een hoofdrol spelen. Dat kan alleen door allereerst uiterst lokaal samen te werken want overal in de wereld zijn de mens en omgevingsfactoren verschillend. Door een netwerk te creëren van lokale transformaties die uitkomen in groei transformeert uiteindelijk de hele wereld. Wij noemen dit de “transformatie economie” en de “economie van het integraal transformeren”. Wanneer de integrale transformatie hebben plaatsgevonden kunnen de gefragmenteerde belangen weer groeien.
Sustainocratie is zelf een transformatie die stap voor stap een groeiproces mee aan het maken is. Het begon klein maar groeit gestaag door de toepassing van de natuurlijke werkelijkheid.
Regelmatig komt dit aan de orde in de colleges van de STIR Academy als ook in alle Sustainocratische organisaties die we opzetten. Hieronder een schematisch voorbeeld van de transformatie, experimenteel toegepast in onze economie (Eindhoven en Noord Brabant).
Tijdens het STIR avondcollege van 14 Mei werd het ontstaan en de evolutie van het leven op aarde in verband gebracht met de huidige maatschappelijke werkelijkheid, de crisissen die wij beleven en de complexiteit waar we tegen aan lopen als mens en maatschappij. In dit artikeltje tracht ik het verband van toegevoegde waarde te leggen tussen Sustainocratie en de Parlementaire Democratie.
Bewustzijn
We hebben gezien dat het ontstaan en de evolutie van het leven op Aarde is gebaseerd op een vorm van muzikaal bewustzijn. Het allereerste levensdoel van tot leven komende stoffen is “groei”. Deze oorspronkelijk groeidrang zit moleculair ingebakken in ons eigen leven en dat wat ons omringt als natuur. Groei in een beperkte omgeving is echter nooit oneindig. Zo hebben wij in het college 4 bewustzijnsniveaus besproken:
Groei – de natuurlijk drang van elk levend wezen
Concurrentie – de strijd als groei botsingen oplevert
Verandering – confrontaties uit de weg gaan door “anders” te zijn
Symbiose – de kunst van het samen leven
Menselijke doorbraak:
De mens is in haar oorspronkelijke evolutionaire doorbraak doorgestoten naar een unieke situatie op niveau 3 van het “anders” zijn door een zeldzame combinatie van zelfbewustzijn en lichamelijke kenmerken. Dit gaf de mens de vrije ruimte om weer op een hoger niveau 1 van de evolutieladder te beginnen en onbeperkt te gaan groeien in een schijnbaar oneindig grote omgeving, zonder andere natuurlijke groeivijanden dan de mens zelf. Andere menssoorten zijn gaandeweg verdrongen of uitgestorven en alleen onze soort bleef over.
De eerste fase van de mens, enkele miljoenen jaren geleden werd alleen beperkt door de kunst van het vinden van onderdak en voldoende voedsel. Naar verloop van tijd kwam men vaker soortgenoten tegen die ook op zoek waren naar voedsel en groei. De mens werd de concurrent van de mens (niveau 2). Ons bewustzijn ging zich concentreren op de confrontaties met die ene mens. Onze creativiteit richtte zich daarop en daaraan hebben we veel technologische vooruitgang te danken.
Door het vrije spel in de natuurlijk omgeving creëerde de mens onderling een soort menselijk nevenuniversum dat dezelfde evolutionaire bewustzijnsfasen doorloopt als de oorsprong en evolutie van het alle leven samen. Eerst kwam er groei. Daarna concurrentie, met veel technologische uitdagingen om de Darwinistische wet van de sterkste en slimste toe te passen. Dat zien we nog steeds in onze wereldmaatschappijen. Toen de confrontaties te ernstig werden kwam er verandering bij in de vorm van nieuwe samenlevingsvormen en diplomatie. Al die tijd ging alle aandacht naar de mens, de gevaarlijke potentiële conflicten en onze wedijver om uit te blinken in competitieve daadkracht.
Geen enkel moment is er nog bewust aandacht geweest voor fase 4: symbiose o.a. met onze natuurlijke omgeving.
Grote gevolgen
De enorme bevolkingsexplosie, groeiende welvaart en welzijnsniveaus van de mensheid in haar “eigen universum” ontwikkelde al snel gigantische gevolgen voor de natuurlijke omgeving. Deze werden echter pas de laatste halve eeuw zichtbaar. De mens blijkt zo intensief aanwezig vanuit menselijk eigenbelang dat wij onze eigen leefomgeving dreigen te plunderen en vernietigen. Aan de menselijke symbiose die wij voor alle mensen onderling hebben geprobeerd te bewerkstelligen met medezeggenschap, kennisontwikkeling via onderwijs en een Parlementaire Democratie, gebaseerd op vrijheid van meningsuiting, maatschappelijke participatie en stemrecht dient nu ook een symbiose met onze natuurlijke omgeving te worden toegevoegd. Dat is een geheel nieuwe uitdaging op zich.
Vanuit een democratie blijken de gewenste resultaten op dit moment niet bereikbaar. Dat komt door de democratische cultuur die is ontstaan rond eigenbelang.
Eigenbelang
Organische ontwikkelingen van de mens zijn reacties op de gevolgen van de democratische processen en gefragmenteerde structuren rond eigenbelang. Wij vervuilen ons eigen nest op zo’n manier dat wij noodgedwongen weer in aanraking komen met het grotere geheel. De natuurlijke omgeving, waarin wij zijn ontstaan is het echte universum waar wij als mens ons niet gescheiden van ontwikkelen. Klimaatveranderingen, omgevingsvervuiling, culturele confrontaties door migraties, vernietiging van grondstoffen door verkeert en niet circulair gebruik, verstedelijking, welvaartsziektes, criminaliteit, enz. Het zijn allemaal consequenties waar reactief op gereageerd wordt wanneer het al te laat is. De gevolgeneconomie groeit op dit moment met 7% procent per jaar (een verdubbeling elke 10 jaar!!) en is niet meer te bekostigen uit de noodlijdende primaire consumptie economie.
Het menselijke en genetische anthropocene (tijdperk waarin de invloed van de mens op Aarde onuitwisbare gevolgen achterlaat) is volledig aan de gang met een sterke vernietigingskracht voor onszelf. Ondanks de solidariteit van de bevolking met de natuur en omgeving, en ondanks de regelgeving die ontstaat uit deze problemen, zien wij dat de problemen zich alleen maar opstapelen.
De democratie lost het als systeem niet op maar toch dienen wij verantwoordelijkheid te nemen voor ons eigen bewustzijn rond de situatie. Hoe?
Daardoor is Sustainocratie ontstaan, een samenwerkingsvorm rond symbiotische uitdagingen waar alle partijen van een duurzaam vooruitstrevende maatschappij zich hard voor willen maken, het alleen niet kunnen, en zich er samen voor inzetten. Maar dat laatste is een probleem. Want onder wiens autoriteit werkt men samen?
Democratie en Sustainocratie
Onze huidige democratische structuur is niet gebaseerd op bewustzijn of verandering maar op eigenbelang in het verkrijgen en behouden van situaties van overvloed. Democratische overheden worden niet gevraagd om een leiderschapsrol te vervullen voor verandering maar om een maatschappij succesvol te managen rond behoud van een genoten luxe. Maatschappelijke overvloed, vrede en voorspoed maakt gemakzuchtig en hebzuchtig, hetgeen de huidige democratievorm tot onmogelijk instrument maakt voor structurele verandering. Gevolgen zoals klimaatverandering, vervuiling, migraties met cultuurconfrontaties, oorlogen om grondstoffen, schaarste, economische problemen, enz creëren conflicten en crisissen. Deze zijn niet vanuit een democratische consensus oplosbaar.
Nog nooit heeft een meerderheid ergens in de wereld een verandering veroorzaakt. Daarvoor is het in de menselijke maat onmogelijk om overeenstemming te krijgen. Complexe veranderingen komen door chaos, oorlog, opstand en crisissen of door de interactie en samenwerking van minderheden die de vrijheid nemen om de confrontatie aan te gaan met werkelijkheid en verandering door te voeren. Sustainocratie is een georganiseerde multidisciplinaire minderheid ten behoeve van structurele niet democratische verandering.
Sustainocratie werkt onafhankelijk vanuit een duidelijke en permanente menselijke stip op de horizon en gemeenschappelijke besef dat alleen een gezonde, vitale, veilige, zelfredzame menselijke samenleving in symbiotische samenhang met haar natuurlijke omgeving ook een gezonde democratie oplevert. Management en leiderschap zijn twee totaal verschillende belevingen waar je de gemiddelde mens niet mee kunt opzadelen.
Door Sustainocratie (zie plaatsje hieronder) te aanvaarden in een maatschappij (als gemeenschappelijke drijfveer voor integraal menselijk belang binnen de context van de natuurlijke omgeving) kunnen er multidisciplinaire verbanden ontstaan die de maatschappij vrijwaren van crisissen en voeden met nieuwe innovaties die grote chaos, conflicten en depressies voorkomen. We maken functioneel, evolutionair (niet hiërarchisch) leiderschap onderdeel de maatschappelijke beleving als hoogste vorm van bewustzijn. Hieruit ontstaan dan innovaties die uniek zijn en een nieuwe fase van welvaart en groei in kunnen luiden.
Huidige Parlementaire Democratie: concensus van de meerderheid, eigenbelang, vrijheid, verzuiling, gelijkwaardigheid, economische groei, concurrentie, geldafhankelijkheid, economie, zorg, regelgeving, structuur en organisatie: de wetten van de verdeelde massa(management – controle/beter) – focus op behoud
Sustainocratie: universeel menselijke belang, duurzame symbiose, universele waarden, waardecreatie, multidisciplinaire samenwerking, permanente toegepaste innovatie, toegepaste kennis, democratie gericht op vrijheid van keuzes en prioriteiten, niet van doelstellingen: duurzame menselijke vooruitgang (leiderschap – visie/anders) – focus op verandering
Sustainocratie en Democratie
Deze yin-yang achtige relatie tussen democratie en sustainocratie dient elkaar steeds weer uit te dagen zodat de democratie zich permanent moderniseert zonder schade aan te richten aan haar omgeving en met behoud van overvloed voor de bevolking.
Sustainocratie mag dan ook niet geïnstitutionaliseerd worden want dan ontwikkelt het zich ook weer als zichzelf instant houdende structuur. Het dient een functionele beweging te zijn die zich voedt vanuit de noodzaak van aanpassing (niveau 3 van bewustzijn) en symbiose tussen mens en de natuur (niveau 4) dat door alle kernpartijen van de maatschappij gedragen wordt. Het leiderschap in Sustainocratie wordt aangestuurd door de omstandigheden van lokale duurzame stabiliteit behoeften (zie hieronder). Het wordt door initiatiefnemers opgezet die niet de baas zijn maar uitnodigen tot de coöperatieve co-creatie vanuit de 5 kernprincipes van harmonie tussen duurzame menselijkheid en natuurlijke omgeving.
Gezondheid
Veiligheid
Welzijn
Toegepaste kennis
Zelfredzaamheid
Alle 5 de thema’s zijn inhoudelijk gebaseerd op de kern van evolutionaire duurzaamheid. Als deze kernfactoren goed worden behartigd zorgen ze voor de juiste integrale vernieuwing. Deze leidt dan weer tot optimale groei en concurrentieperspectieven in de maatschappelijke dynamiek en economische daadkracht zonder onnodige confrontaties met andere groepen of kosten met risico’s door gevolgen. Het geeft dienstbaarheid vanuit innovatiekracht.
Sustainocratie is daarom een noodzakelijke aanvulling op de huidige parlementaire democratie, die deze van een duidelijke stip op de horizon voorziet van menselijkheid waar weer allerlei belangen aan kunnen worden ontleend. Sustainocratie in tegenstelling tot democratie dient niet gefinancierd te worden, alleen opgestart met een minimum aan startkapitaal als katalysator. Dit kapitaal dient alleen om van de maatschappelijke partners het vertrouwen te krijgen door hen middelen te tonen waar men voor gaat samen werken. Die middelen worden als katalysator ingezet. Sustainocratie is een waardecreatie instrument dat zichzelf bedruipt uit de coöperatieve resultaat gedrevenheid. Waarden die zich bevestigen worden in de economie opgenomen en uitvergroot. Daarvan is een deel voor de vervolgstappen van de Sustainocratie juist omdat Sustainocratie zich altijd in de toekomst plaatst met terugwerking naar het heden. Het is even wennen aan de plek die Sustainocratie in neemt maar daar waar het functioneert zijn de vruchten al zichtbaar.
Sustainocratie is niet democratisch omdat het van algemeen erkend belang is waar altijd voor gekozen dient te worden. Het wordt wel democratisch uitgevoerd in de prioriteitstelling en keuzes van het moment.
Sustainocratie wordt uitgevoerd door minderheden die bereid zijn vanuit menselijk perspectief de eigen professionaliteit en autoriteit te koppelen aan het algemene belang. Het zijn stuk voor stuk mensen met passie voor de mens en menselijke vooruitgang, waarbij ook machtsposities functioneel zijn voor het bereiken van de juiste resultaten.
Precedenten
AiREAS (gezondheid en omgevingskwaliteit), VE2RS (zelfredzaamheid en wederkerigheid met de omgeving) en STIR (bewustzijnontwikkeling en toepassing) zijn concrete voorbeelden van Sustainocratische initiatieven die de democratie aanvullen met een innovatieve dynamiek die voortkomt uit geheel eigen drijfveren (stip van duurzame menselijkheid) anders dan de parlementaire democratie (behoud, groei, concurrentie, welzijn en reactie op gevolgen).
Pythagoras en Galilei, onbewust grondleggers van bewustzijn
De avond begon met een uiteenzetting over de nieuwsgierigheid van Pythagoras in het “waarom wij mensen bepaalde muziektonen zo mooi vinden?” Hij wist een verband te leggen tussen de tonen door harmonieuze relaties van frequenties te ontdekken. Dat was in 500BC in het toenmalige Griekenland. Het heeft daarna nog 2000 jaar geduurd voordat Galileo, de vader van de beroemde sterrenkundige Galileo Galilei er een vervolg aan gaf en de ontdekking verfijnde. De harmonieuze relaties vertonen unieke patronen die steeds weer terugkomen in het universum en onze dagelijkse werkelijkheid, zoals wij die kunnen observeren. In de jaren 70 van de vorige eeuw was Ray Tomes bezig met het analyseren van economische schommelingen en ontdekte identieke tijdspatronen die overeen kwamen met de muzikale patronen van Galilei. Hij wilde er eerst niet over praten uit angst voor gek verklaard te worden. Maar toen hij de verbanden tussen harmonieuze toonfrequenties, de opbouw van sterrenstelsels en planeten tot en met ons subatomaire niveau, terug zag bij onderzoeken van andere mensen kroop hij uit zijn schulp. Er volgde een zoektocht naar de betekenis van deze wijsheden die onmiskenbaar een verband legden tussen de cyclussen van menselijke organisatievormen, geboortes, sterfte, klimaatveranderingen, de stand van planeten, enz.
Binnen de visie over de menselijke complexiteit (het conflict tussen het Doen en het Zijn) kon ik zo de verschillende ontdekkingen samensmelten en zelfs tot de conclusie komen dat wij eerst zijn en dan pas doen. Hoe? De uitleg over het ontstaan van het leven gaat als volgt. Deze is vooralsnog filosofisch maar gebaseerd op wetenschappelijk samengevoegde inzichten die samen een geheel vormen die ook op termijn formeel zal worden bewezen. Natuurlijk is de visie een confrontatie met werkelijkheden waar wij vanuit verschillende culturen mee zijn opgevoed en als “waar” beschouwen, zelfs met hand en tand verdedigen omdat ze ooit zekerheid hebben geboden. Dat hoort bij het proces, zoals ooit ook de moeizame aanvaarding van een ronde Aarde of de Zon als middelpunt van ons stelsel ooit een bron van verzet was van vermeende oudetijdse machtsstructuren.
Het ontstaan van het bewustzijn, de basis van het leven
De cyclussen die door de verschillende genoemde wetenschappers en onderzoekers worden beschreven, als ook de harmonische verhoudingen, zijn ook terug te voeren naar de manier waarop atomen trillen. Deze hebben veelal een positieve of negatieve lading maar ook een variatie in beweging die onder uiterst specifieke omstandigheden harmonieuze frequenties tonen. Deze frequenties hebben unieke eigenschappen, buiten de polariteit van de moleculen om. Hierdoor kunnen er tussen bepaalde moleculen stabiele harmonieuze relaties en verbintenissen ontstaan die op zichzelf OOK een nieuwe, stabiele harmonieuze frequentie teweeg brengen. De eerste komt per toeval tot stand dankzij de unieke omstandigheden van de elementen en omgeving. Daarna is het leven ontstaan met een vorm van organische stabiliteit tussen schijnbaar onverenigbare elementen. Die relatie tussen element A en element B is dus niet op basis van positief of negatief geladenheid maar de harmonie in unieke, zeldzame onderlinge frequenties, muziek dus. A+B wordt zo “(bewust)AB” waar “bewust” betekenis geeft aan de harmonieuze aantrekkingskracht van deze uniek AB combinatie onder speciale omstandigheden waardoor AB een eigen identiteit en gedrag krijgt dat niet behoort tot de traditionele leer van natuurkunde maar gaat behoren tot biologie, het leven. Het leven is nu ontstaan omdat de gestabiliseerde harmonieuze band open staat voor nieuwe harmonieuze bindingen. Hoe groter deze verbintenissen des te krachtiger de aantrekkingskracht en bewuste zoektocht naar nieuwe harmonieuze verbindingen. Dit vertaalt zich in ons gangbare biologische besef naar “voeding” en “groei”, de eerste drijfveren van het leven.
Door het ontstaan van het leven in een speciale omgeving, waarin ook water een fundamentele rol speelt als drager van vele elementen die door de stroming van water (dat een uiterst neutrale eigenschap heeft als oplosser van vele vaste elementen) met elkaar in aanraking komen, ontstaat ook een organisch groeiproces. Groei van harmonieus samengekomen elementen kan echter niet onbeperkt doorgaan. Het ontwikkelt zich exponentieel waardoor er een punt van verzadiging komt (point of singularity). Als dit punt is bereikt dan stort het verband in als plumpudding of er ontstaan kleinere versies van dezelfde levende vorm (fractale groei). Door de enorme diversiteit van combinaties die ontstaan uit de vroegste harmonieuze verbintenissen ontstaat er een moment dat het op groei gecentreerde leven elkaar tegenkomt en met elkaar noodgedwongen gaat concurreren. Grotere harmonieuze levenscombinaties “eten” kleineren die overeenkomen met een specifiek harmonieus patroon dat de “waarde”van groei tegemoet komt.
Concurrentie geeft een nieuwe impuls aan de ontwikkeling van levensvormen waardoor er een soort Darwinische ontwikkeling ontstaat van de snelste, de grootste, de meest of minst harmonieuze, enz. Maar er ontstaat ook een andere dynamiek die de levende wereld op zijn kop zet: het aanpassingsvermogen. Verschillende soorten ontdekken dat concurreren alleen leidt tot dood en verderf via een bepaald eenzijdig selectieproces. Een doorbraak in de ontwikkeling en groei van vormen van het leven in een omgeving waar “overleven” tot de drijfveren ging horen ontwikkelde zich ook de dissonantie van harmonie en disharmonie waarin het gevoel “angst” zich kon ontwikkelen. Groei en vermenigvuldiging werd via concurrentie aangevuld met een nieuw fenomeen dat de basis werd voor een nieuwe stap in zintuiglijke bewustwording, namelijk het aanpassingsvermogen door het ontwikkelen van zekerheden juist door confrontaties te mijden in plaats van op te zoeken. Het bewustzijn ging zich aan te passen in een veelzijdigheid van vormen, kleuren, voedingspatronen, enz. Nog steeds ervaren wij de oerimpulsen van onze levensdrang in ons dagelijks bestaan door onze emoties rond angst, tekorten en voortplanting. Deze zien wij ook terug in onze maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven, vormen van zekerheden. macht, enz.
De hogere stap in het bewustzijn tussen planten en dieren heeft ook een nieuwe dynamiek toegevoegd aan de processen, namelijk die van het maken van onbewuste en zelfbewuste keuzes. De combinatie tussen aanpassen naar niet confronterende relaties in een concurrerende omgeving opende de weg voor wederom een nieuwe vorm van leven en overleven. Dat is het SAMEN leven, de symbiose, waarin verschillende soorten elkaar zodanig ondersteunen waar beiden er voordeel bij beleven. Zo is elke mens zelf als individu een symbiose van miljarden samenlevende soorten organismen. De mens zou niet kunnen bestaan zonder de dynamiek van die organismen die zorgen voor onze lichamelijke balans, onze innerlijke muzikale harmonie. Wij dienen echter zelfbewust te zorgen voor onze eigen harmonie met de grotere universele buitenwereld, wederom om er samen profijt van te ondervinden (duurzame menselijke vooruitgang). Als wij dat niet doen zal de universele werkelijkheid uiteindelijk een nieuwe balans opdringen. Aangezien die onverwacht komt doordat wij er ons niet zelfbewust op hebben afgestemd zal deze als crisis en chaos worden ervaren. Door open te staan voor onze innerlijke kompas, die per slot van rekening miljarden jaren oud en bewust is, kunnen wij ons beeld van de werkelijkheid verenigen en harmonieus afstemmen met de werkelijkheid rond om ons heen. Daarom vinden wij muziek zo mooi, niet omdat de tonen en frequenties ons aanspreken maar omdat wij muziek ZIJN!
Irma Lohman
De tweede docent van de avond was opera zangeres en levenscoach Irma Lohman. Irma heeft gestudeerd aan het conservatorium en in haar jonge jaren veel samengewerkt op de podia van de belangrijkste organisatie van de wereld van muziek en entertainment. Zij is moeder van 6 kinderen, allemaal jongens! De tweede fase van haar leven werd gekenmerkt door de uitdagingen van het leven zelf, het loslaten van de schijnwereld van faam, en de werkelijkheid van een permanente ontdekkingsreis van harmonieuze verhoudingen die vaak niet te voorspellen zijn. De herkenbare problemen van omgevingsfactoren zoals de crisissen, met burn out van partner, de speciale kenmerken van verschillende kinderen, economische zorgen en problemen gingen ook parten spelen in haar eigen leven en dat van haar gezin. Haar pijn heeft haar innerlijke zelf losgemaakt en uiteindelijk kon ze zich weer vinden in haar zang, niet meer puur als entertainment instrument maar vooral ook als muzikale boodschapper en verbinder van emoties, nieuwe werkelijkheden en bewustzijn. Zij werkt dan ook als relatie coach en gebruik haar talent en persoonlijke verhaal voor het grotere publiek.
Irma vertelde haar verhaal waarna zij uitgenodigd werd om iets voor ons te zingen. Haar keuze viel op een stuk uit de wereld van opera waarin het drama van het leven verwoord wordt. Na haar indrukwekkende optreden van 7 minuten lag er een stilte over de deelnemers. Het drama was binnengekomen. De vraag was alleen: “Waarom drama?” Waarom had Irma de keuze gemaakt juist voor dit lied? Was het om haar zangkunsten te vertonen als operazangeres omdat “opera veelal drama vertolkt?” of als boodschap?
Het college was vooral bedoeld om muziek als instrument te laten beleven volgens de context die in het begin van de avond was geschapen. Drama is een voorstelling van een werkelijkheid maar er zijn andere werkelijkheden. Daarom werd de vraag gesteld of zij een keuze kon maken uit haar repertoire om ons allen vrolijk en gelukkig te stemmen? Haar keuze viel op “Summertime”. Na de vertolking van dit nummer was de sfeer inderdaad “anders” in de zaal maar de zwaarte van het eerste lied dreunde nog door. Op de vraag of wij nu genoeg opgevrolijkt waren kwam het volmondige maar met humor geladen “nee”. Het was tevens een smeekbede van de zaal om door te gaan op onze zoektocht naar het juiste gevoel van de avond. Rik vroeg aan Irma of zij misschien een boodschap wilde zingen vanuit haar innerlijke zelf. Wederom een uitdaging die Irma te beurt viel, haar aan het denken zette maar ook het publiek openstelde voor haar antwoord. Zij verkoos een nummer van Händel.
Na afloop heerste er een gevoel van tevredenheid in de zaal. Vraag en antwoord waren op elkaar afgestemd. Jan verwoordde het mooi door te zeggen dat hij “de innerlijke stilte had beleefd”. Peter vatte de drie nummers samen vanuit zichzelf “bij het eerste nummer ontstond bij mij een vraag die mij al bezig hield. Het tweede nummer zette mij aan het denken en bij het derde nummer kreeg ik van binnen het antwoord”. Het verbond was muzikaal ontstaan en als bewijs geleverd van de presentatie eerder op de avond. Wij ZIJN muziek en onze werkelijkheden stemmen zich muzikaal op elkaar af in verschillende werkelijkheden. De onderlinge band die was ontstaan tussen Irma en alle deelnemers onderling verlangde een verder bevestiging, een definitieve waarborging van ons innerlijk zijn die avond, onze tijdelijke (misschien wel blijvende) symbiose. Rik vertelde over een ervaring tijdens een Renaissance groep bijeenkomst een jaar of 4 terug waar Paul en Carla van der Velden het lied Nessun Dorma (niemand zal slapen) hadden gezongen. Irma riep dat zij dat lied ook bij zich had! De zaal werd uitgenodigd om samen met haar te komen staan en de energie van die lied over een wakker bestaan te beleven. Het was een waardige en bijzonder afsluiting van de avond. De vertolking was subliem en de aanwezigen hadden zichtbaar moeite om de ontstane band los te laten. De gesprekken gingen door totdat de herhaaldelijke signalen van de school lieten weten dat wij het gebouw en terrein met tegenzin dienden te verlaten.
Als ik mensen en organisaties vraag om mee te doen aan mensgedreven sustainocratische projecten dan wordt ik geconfronteerd met de verwarring rond de gefragmenteerde belangen van elk van hen. Men is zo getraind om vanuit de stukjes van het grote belang te redeneren dat men het geheel niet overziet. En dat is niet zo vreemd want “het geheel” waar ik het over heb is “de mens en haar duurzame vooruitgang”. Mijn gesprekspartners redeneren in termen van economie, geld en kosten, en verbinden dit aan iets concreets, iets tastbaars, zoals een product, een dienst, een consequentie, een ziekte, een verandering, een optimalisatie, een advies….
Mijn gedrevenheid gaat over menselijke belangen zoals gezondheid, veiligheid, vitaliteit, dagelijks eten en drinken, wonen en bewustwording. Het zijn thema’s die één maatschappelijk geheel vormen in een maatschappij met duurzame ambities van stabiliteit en leefbaarheid. Voor mijn economische gesprekspartners is het te abstract, niet tastbaar genoeg. Dat ik vanuit die abstractie van menselijkheid terugwerk naar de huidige werkelijkheid, waarin die menselijkheid ver te zoeken is, blijkt voor die gesprekspartners veelal te ingewikkeld. Men reageert dan dat als ik een product of dienst wil ik het van hen kan kopen. Als ik de mens centraal stel wordt mij een product aangeboden. Zo ben ik omringd door aanbiedingen. Maar ik wil geen producten, ik wil een gezonde maatschappij. Hoe verbind ik het een met het ander?
Organisaties concurreren om producten aan mij te verkopen terwijl ik hen vraag om samen met mij een gezonde maatschappij te maken. Men vraagt mij dan of ik budget heb, hoeveel producten ik van hen nodig heb en wanneer? Wordt de maatschappij gezond als ik die producten koop? Of toepas? Ik denk het niet. Daar is meer voor nodig. Dus waarom zou ik ze kopen? Als we die producten of diensten bedenken en samen toepassen om een gezonde maatschappij te creëren, lukt het dan? Ik weet het niet maar het is het proberen waard. Dan stoppen we de creativiteit niet in concurrentie ten behoeve van geld verdienen maar gebruiken we het in waardecreatie ten behoeve van onszelf. Dat is lastig voor degenen die geld als doel hebben gesteld, minder lastig voor degenen die zich willen onderscheiden vanuit een concrete toegevoegde waarde.
Als men met mij samenwerkt vanuit dat onderscheidende vermogen dan hoeft niemand meer te concurreren want het gaat niet meer om het product maar om de resultaatgedrevenheid van de samenwerking. De ondernemer verbindt zich niet met mij door iets te verkopen maar met het eindresultaat waaraan waarde kan worden verbonden door iets bij te dragen. Het resultaat wordt uitgedrukt in gezondheid of veiligheid, twee basis zekerheden van duurzame menselijke samenlevingsvormen. Dat is de moeite waard om voor samen te werken.
“Maar wie betaalt ervoor?” Dat is altijd een grappige vraag want uiteindelijk wie heeft ervoor gezorgd dat de huidige maatschappij ongezond zou zijn? In onze consumptie gedreven structuur hebben we daar allemaal onze stinkende best voor gedaan én voor betaald. Als we dan weer een gezonde maatschappij willen hebben zullen we er allemaal voor moeten investeren, niet “iemand die de opdracht geeft”. We geven de opdracht aan onszelf. Dat wil niet zeggen dat er geen wederkerigheid is in de aanpak maar deze komt niet vooraf. We gaan samen bepalen welke prioriteiten we stellen, wat we daarbij nodig hebben en hoe het gaan aanpakken. Dan pas is ook duidelijk wat voor kapitaal er nodig is, dat zich niet alleen uitdrukt in geld maar ook in de hoeveelheid visie, kennis, menskracht, creativiteit, ruimte, overtuigingskracht, enz. En dan weten we ook wat we terug hopen te verwachten (resultaat) zodat we met elkaar meetbaar vooruitgaan.
Bovenstaande proces welkt vanuit het geheel naar de stukjes. Elk stukje is een onderdeel van de grote interactieve legpuzzel. Alleen de stukjes die zichzelf aanpassen aan de puzzel, dus kennis durven nemen van het geheel kunnen schakelen met hun omgeving om zich in te passen in het totaalbeeld. De stukjes die te druk met zichzelf zijn zullen nooit passend gemaakt kunnen worden en ploeteren voort als concurrerende eenlingen. Ik nodig de ondernemers uit om zich verankeren in een groter geheel. Dat brengt wel enorme verantwoordelijkheid met zich mee. Met het creëren van een enkel product volstaat men niet want er wordt niet verbonden met het product maar met de creatieve ondernemer die steeds weer met nieuwe toegevoegde waarde komt.
Het blijkt enorm moeilijk om economische partijen te overtuigen om hun individualisme los te laten en deel te nemen aan de onvoorspelbaarheid van een lokale resultaatgedreven coalitie. Het vergt namelijk zelfvertrouwen in het eigen ondernemerschap zelf. Men verkoopt in feite zichzelf op basis van authenticiteit daadkracht, betrouwbaarheid, betrokkenheid en initiatiefname. Men neemt verantwoordelijkheid in het geheel waardoor men verbintenissen smeedt die veel verder gaan en blijvend tot stand komen dan het leveren van een enkel product tegen een factuur.
Die eigenheid hebben veel ondernemende mensen niet. Men legt alle verwachtingen in het product dat in een concurrentiestrijd alleen maar waarde verliest. Men is bang de eigenheid te verliezen dat men identificeert via het product, geen controle meer te hebben over zichzelf door van het product af te stappen en zich te verbinden aan een waardengerelateerd eindresultaat. Maar het tegendeel is waar. Talent is bijna niet te evenaren als het zich authentiek manifesteert in de groep. Talent wordt gevormd door de eigenheid van de persoon of organisatie in kwestie. Het product is maar een eenmalig onderdeel van de relatie (korte termijn). Talent verbindt zich aan de maatschappelijke, ethische, milieutechnische en omgevingswaarden die de mens constant beïnvloeden (lange termijn).
Kortom, als je druk bent met de stukjes dan overzie je het geheel niet. Dan ben je bezig met het overleven en niet met het leven zelf. Dat geldt voor ondernemers maar ook voor wetenschapper, scholen, overheden enz. Dat maakt ons eerste sustainocratische proces in Eindhoven, AiREAS genaamd, zo uniek. Want het verzamelt juist al deze partijen op basis van het geheel. Door de lange termijn van ons eigen welzijn en welbevinden te definiëren via gezondheid en omgevingskwaliteit bepalen wij ook onze korte termijn interactie. We draaien de wereld om en zien dan ook bij elke bijeenkomst dat er rust komt, een drang tot presteren vanuit eigenheid, zelfvertrouwen en betrouwbaarheid in de groep ten behoeve van het grote het grote geheel, volledig vertrouwend dat vanuit het geheel men ook op de juiste manier gecompenseerd wordt. Niet vooraf maar naar mate de waarde die we creëren zichtbaar wordt. De mensen die er aan mee doen onderscheiden zich al door zich niet als stukje te zien maar als mens, die door het geheel te dienen zichzelf dient. Zij samen hebben de wereld al veranderd.
Stad van Morgen 