Sterven is onderdeel van het leven. We vinden het geen leuk onderwerp ook al worden we ermee geconfronteerd. Chris is begeleider van mensen die hun laatste dagen of uren beleven, al dan niet samen met hun nabestaanden. Hij spreekt openhartig over zijn gedachten hierover in de Stad van Morgen podcast.
Meer podcasts van de Stad van Morgen beluisteren over het menselijke zijn? Dat kan via de verzameling opnames uit 2023 alhier.
In Maart dit jaar kwamen 29 jeugdwerkers uit 9 verschillende landen samen om over de risicos van social media te discussiëren samen. Het project kreeg de naam Techrouters en werd gefinancierd door het Europese Erasmus+ programma. Het was de eerste keer dat de Stad van Morgen rechtstreeks met het agentschap zaken deed samen met onze partners uit Turkije. Het project was vooral gericht op de steeds jongeren tieners die, vaak zonder toezicht, op social media actief geraken, met alle risicos van dien.
Het doel was om tot een soort toolbox te komen die jeugdwerkers kunnen benutten om deze uitdaging met jongeren bespreekbaar te maken. Een introducerende uitleg van de Stad van Morgen (Stichting STIR) over de ontwikkel fasen van de mens maakt duidelijk waarom sociale media een groot risico is voor deze jongeren. Gedurende een week zijn door de deelnemers oefeningen gedaan, rollespellen gespeeld en intense gesprekken gevoerd. De toolbox die is gecreëerd is niet optimaal maar wel een begin waar jeugdwerkers aanvullende mee aan de slag kunnen.
U kunt het hier downloaden (Engels). We zouden het op prijs stellen indien u uw ervaren en aanvullingen verder met ons deelt.
Wat is de AiREAS context? Dat is het gemeenschappelijke besef dat de kwaliteit van onze leefomgeving een gezamenlijk gedragen verantwoordelijkheid is. In plaats van naar elkaar te wijzen op fout gedragen is de AiREAS context gericht op het samen bedenken en implementeren van technologische en sociale innovaties die impact hebben op onze gezondheid en welzijn. Daarvoor betrekken we al sinds 2010 alle pilaren van de maatschappij, zoals de overheid, lokale inwoners, ondernemers en bedrijven, scholen en universiteiten, kennisinstellingen, enz. Elk van deze organisaties ervaart de impuls om zelf gezondheid in de keuzes op te nemen. Dat stimuleert al snel de openheid naar elkaar toe om de toegevoegde waarde van samenwerking uit te vergroten door agendas en ontwikkelingen met elkaar te combineren.
Dat is tevens de uitdaging die we formuleren voor het creatieve weekeinde, Hackathon genaamd, dat op 3 en 4 juni plaats vindt in het Stadslab van Eindhoven. Iedereen die zich betrokken voelt bij het thema “the sky is NOT the limit” (luchtkwaliteit) kan meedoen. In schrijven kan nog via deze link..
Vandaag was een dag van mooie ontmoetingen. Niet elke dag zit zo in elkaar maar vandaag bleek speciaal. Er zijn van die dagen waarin de algehele energie voornamelijk verbindend is. Je merkt het al op straat als volledig onbekende mensen glimlachen naar je, onvoorwaardelijk vriendelijk groeten of een aardige opmerking maken Op andere dag hangt er andere energie en is het nagenoeg onmogelijk ergens een glimlach te ontdekken. Raar is dat maar het valt op als je erop let.
Vandaag bleek een glimlach dag. Op mijn agenda stonden enkele afspraken die op verschillende momenten waren gemaakt, gesynchroniseerd met elkaar vanuit mijn perspectief op gebied van mensen, locaties en doelstellingen.
Bij mij bestaat “zakelijk” al jaren niet meer. Ik ontmoet mensen, al dan niet vanuit hun functies, maar altijd vanuit de menselijke kernwaarden die ik in Sustainocratie en de Stad van Morgen heb ondergebracht. De energetische flow is er altijd en clustert zich in ontmoetingen, al dan niet geagendeerd. Vandaag gingen gesprekken zoals gewoonlijk over allerlei menselijke zaken. Het maakte niet uit of dat nu jongeren projecten zijn, persoonlijke issues tussen een paar vrienden, de lastige breuk tussen geliefden of het herstel van intergenerationele relaties tussen mensen.
Mensenwerk!
Zoveel herkenbare verhalen, situaties, problemen, kansen, mogelijkheden en onmogelijkheden. Wat opvalt is dat velen hun geluk en liefde projecteren op een enkel “iets”, die 100%, verpersoonlijkt in één enkel pakketje. Dat kan een project zijn, een intieme relatie, een verlangen of onbeantwoorde liefde. Ik ken dat zo goed. Hoe vaak in mijn leven heb ik datzelfde gedaan? Hoort dit bij de bepaalde levensfasen die we doorlopen? Vasthouden, verlangen, projecteren, verwachten, focussen…..allemaal rond dat ene element. De rest hoort er even niet meer bij, totdat dat ene verdwijnt, om wat voor reden dan ook. Hoort hierbij het intense en loslaten en relativeren, totdat we uiteindelijk alles loslaten aan het einde van ons eigen leven? Een eindig moment in ons stoffelijke bestaan wanneer die zelfbewuste verbindingen niet meer mogelijk zijn en we ons wederom laten opnemen en versmelten in de eindeloosheid van het “grotere geheel”. Is dit niet het regeneratieve van het leven zelf?
Loslaten werd een van de onderwerpen van gesprek. Laten we echt los? Blijft ons verleden geen onderdeel van ons heden? Wat komt er in de plaats van loslaten? Ruimte? Eenzaamheid? Chaos? Leegte? Spijt? Vernieuwing? Bij velen zorgt loslaten voor pijn, een rouwproces, een verlies. Dat gaat gepaard met de verwachtingen die verbonden waren aan datgene wat men losliet, teleurstellingen, verdriet over wat niet mocht zijn, wat niet mocht blijven of niet mocht ontstaan. Vaak krijgt dat wat men loslaat 100% van alle aandacht, net als toen het verbonden werd. Het verlies is dan groot, de leegte ook, omdat het zoveel is en was. Men ervaart liefde als een externe factor, een verbindende energie “met een ander”. Als dat losgelaten wordt is het alsof men een stuk van zichzelf kwijtraakt, een amputatie, een verminking. Men ziet en voelt het niet als verrijking van de eigen persoon, een bundeling van ervaringen, een leerproces met de verwerking ervan in de eigen eenwording met het geheel, de innerlijk opbouw van liefde en kracht. Pas als men jaren later terugkijkt is men misschien in staat om de waarde van het samenzijn, de ervaringen en het loslaten te leren waarderen als leer en verrijkingsproces, niet als verlies. Een aaneenschakeling van onmisbare situaties, gebeurtenissen en relaties die iemand maken zoals deze is. Hoe men hiermee omgaat is tekenend, vanuit het drama en zelfmedelijden of de positiviteit van integratie in een verdiepend zelfbesef en innerlijke rijkdom. Vaak is het loslaten iets vanuit een werkelijkheid waarin men veel energie in een verbinding heeft gestoken, vooral om zichzelf heel te voelen met de aanwezigheid van de ander of dat andere.
Ik zie al die patronen en kan niet nalaten om naar mijzelf te kijken. Volgens de vele gangbare normen ben ik nu “single”, “bejaard” (bijna 65), “bijna pensioengerechtigd”, oud voor de een, ervaringsdeskundig voor de ander, dezelfde als altijd voor mijzelf in een altijd durende belevingscyclus. Men vraagt “hoe gaat het met jou?” en hier kan ik alleen maar positief op antwoorden. Ik luister naar de verhalen en zie mijzelf in andere fasen van mijn leven. Maar nu niet meer. Al lang geleden beleefde ik mijn omslagpunten, mijn integratiemomenten. Ik ben niet meer van die 100% in relatie tot een ander of iets anders. Natuurlijk leef ik de levenswijsheid van Sustainocratie, maar dat is iets waar mijn kijk op de werkelijkheid helemaal in opgaat. Een klein beetje liefde is voor mij genoeg, en die is overal om mij heen. En een klein beetje van velen en van alles is voor mij veel meer dan ik ooit ervaren heb in die focus op de 100%. Ik voer geen strijd meer, het is goed. Mijn band is met alles en iedereen, het hele universum, alle leven. Ik leef mijn werkelijkheid en deel momenten met velen en veel. Vandaag kwamen allerlei mensen op mijn pad, sommigen had ik al in geen 10 jaar gezien. Het werd een feestje van verbinding, de een na de ander. Ook de natuur deed mee in haar lente gerelateerde manifestaties van kleuren en nieuw leven.
Ik ontvang liefde, niet zoals een ander dat wenst op een grote, eenzijdige hoop.
Ik ontvang liefde,……. in duizenden stukjes, elke dag weer.
Deze dualiteit is de oorsprong geweest destijds voor mij om met Sustainocratie beginnen, als alternatieve maatschappij voor de gangbare opsplitsing tussen systeem belangen en menselijkheid. Maar nu ik het noodgedwongen tegenkom in de zorg door persoonlijke omstandigheden word ik wederom erg geraakt.
De enorme menselijkheid uit zich in het zorgsysteem wanneer ik voor mijzelf of anderen in aanraking kom met de fantastische medische en verplegende professionals. Voor het overgrote deel tref ik er liefdevolle, attente, zorgzame, empathische mensen aan, vol compassie en ondersteuning. Het is haast ongelooflijk hoeveel gedreven persoonlijkheden erin actief zijn, puur vanuit liefde. Als je als mens met al je ellende volledig aangewezen bent op “het systeem” dan is het bad van liefde waarin je terecht komt een belangrijk onderdeel van je ziektebeleving en herstel process.
Helaas is dat bad van liefde pas toegankelijk als de onmenselijkheid van het omringende bureaucratische systeem doordrongen is. Het systeem is ingericht in kostbare risicomijdende en oordelende lagen. Lagen die bedoeld zijn om het systeem te ontlasten daar waar het kostbaar wordt en dit juist kostbaar, inefficient en onmenselijk maakt door de ontoegankelijkheid. Het begint met allerlei telefoonbandjes met meerkeuze verhalen voordat je een levend iemand te pakken hebt. Vaak moet het verhaal dan meerdere keren verteld worden voordat je hopelijk bij de juiste persoon bent aangeland. “Er zijn nog 7 wachtenden voor u”, is een ergernis die meer de regel dan de uitzondering is net als de irritante muziekkeuzes die het wachten “aangenaam” zouden moeten maken.
Dan is er de systematische symptoombestrijding in plaats van het zoeken en aanpakken van de oorzaak. Jarenlang kan men verwikkeld raken in een constante stroom van symptoom gerelateerde onderzoeken, afvink processen en therapieën die verlichten maar niet herstellen. Elk van de elementen is omringd met high tech hulpmiddelen, indrukwekkende apparatuur en technologieën, die elk proces effectief maar niet doeltreffend maken. Het kastje naar de muur principe wordt constant gehanteerd waarin niemand verantwoordelijkheid neemt maar steeds naar een ander verwijst. Zo blijven we in een cirkel ronddraaien terwijl een meer holistische aanpak, met meerdere disciplines tegelijk, de processen zouden versnellen met, in vele gevallen, een snel herstel tot gevolg. Focus op integrale gezondheid en herstel in plaats van symptoom gerichte werkwijzen zou de link tussen wat de patient zelf kan en zou moeten doen en waar de professionele zorg betrokken wordt, ontwikkelen. De huidige aanpak, met enorme kosten, inefficiëntie, de onmenselijkheid van het systeem, de ergernissen, de verloren jaren van welzijn en productiviteit, doen de enorme menselijkheid en inzet van professionals in dit systeem zwaar tekort.
De zorg in Nederland heeft een ingrijpend omslagpunt nodig. Deze maatschappelijke context gaat veel verder dan het zorgsysteem zelf. Het is een aangelegenheid van ons allemaal samen waar het huidige zorgsysteem een afspiegeling van is. Maar zoals bij de kip en het ei, waar begint de omslag? Bij mij heeft die al lang plaatsgevonden met veel impact op de manier waarop ik mijn leven inricht samen met mijn omgeving. Het heeft geleid tot de Stad van Morgen aanpak. In plaats van de reactieve gezondheidzorg in een ongezonde maatschappij stelt de Stad van Morgen een omslag voor op basis een proactieve benadering van Zorg voor Gezondheid, in alle gelederen van de maatschappij, te beginnen bij onszelf als mens.
Of het nu de kredietcrisis was die de deuren opende van de verschillende instellingen om een verder te kijken dan alles uit te drukken in geld, of de negativiteit van Eindhoven die ons in de armen dreef van de Provincie Noord Brabant en uiteindelijk de langdurige samenwerking veroorzaakte met Eindhoven. Of een toevallige ontmoeting in België die ons op de rit zette met Erasmus+ voor Europees jongeren werk. En Covid, die de deuren opende voor de internationale netwerk aanpak. Een picknick voor expats voor de deur van Rararadio zorgde ervoor dat we met elkaar gingen samenwerken. En nu, de onverwachte spraakproblemen van kartrekker en initiatiefnemer, Jean-Paul Close, die ons wederom uitdagen om nieuwe paden te gaan bewandelen.
De man van Raradio op woensdagen, Koen, die normaliter op de achtergrond de ondersteuning biedt, treedt nu op de voorgrond als vragensteller, verteller en spreker. Vandaag laten we een keer muziek het woord doen, met uitleg door Koen over de muziekkeuzes die door Jean-Paul werden aangereikt in deze podcast over Sustainocratie en onze kernwaarden.
In het drieluik met Chris den Daas sluiten we af met het thema “GELUK”. Wat is eigenlijk geluk? Koen gaat in gesprek met Chris. Jean-Paul redeneert op de achtergrond mee vanuit het Stad van Morgen perspectief en ervaringsopbouw over de verschillende gelaagdheden van dit wonderlijke fenomeen dat we “geluk” noemen. Luister je mee? Reflecteren can altijd in de comments.
Toen de Stad van Morgen besloot om te starten met de COS3i community in 2016 met het doel om de sociale verbinding te zoeken tussen mensen ten bate van onze algehele en positieve gezondheid, kwamen we plotseling in aanraking met allerlei trauma´s die mensen met zich meedroegen en die hun leven bepaalden. Veel van die trauma´s waren overgedragen via gedrag van de ouders die op hun beurt hun gedrag afstemden op verwachtingspatronen, gebeurtenissen uit het verleden, innerlijk verzet, eigen trauma´s enz. Onbewust en onwillekeurig beïnvloedde dit de fundamenten van het bestaan van hun nageslacht dat op emotioneel drijfzand kwam te staan in plaats van een solide basis. In 2022 is getracht de opgebouwde ervaringen gedurende de jaren te beschrijven, mede in het licht van de oprichter van de Stad van Morgen, die in dit traject ook allerlei onverwerkte emoties van zichzelf tegen kwam. Het document is in het Engels en tracht tevens een omslagpunt te identificeren waarin de betreffende persoon bekend raakt met de situatie, de oorsprong van zijn of haar beschadigingen, en de innerlijke kracht van liefde, erkenning, verwerking, aanvaarding en positiviteit weet te vinden. Dat is vaak een levensveranderende ervaring, een stap die in de filosofie van de Stad van Morgen ook wel niveau 4 van onze ontwikkeling wordt genoemd. Namelijk het proces van loslaten van het oordeel en het leren leven in harmonie met zichzelf, de omgeving en de geschiedenis. Een transformatie voltrekt zich waarin een duidelijk besef ontstaat over de situatie vóór het omslagpunt en daarna.
Chris de Daas kiest echter in het interview voor een andere insteek. Die is niet minder boeiend en geeft een extra dimensie aan het thema dat ons ook weer tot nadenken brengt. En hopelijk ook tot inzicht dat aandacht voor elkaar zo ongelooflijk belangrijk is, niet in een geïnstitutionaliseerde vorm maar juist op een natuurlijke wijze van onderlinge verbinding. Luister mee en laat eventueel uw eigen inzichten of constructieve bijdrage achter in de comments.
In opdracht van de Provincie Noord Brabant werd dit filmpje gemaakt op het High Tech Campus te Eindhoven in de labs van TNO.
Met dank aan Koen, normaliter onze technische ondersteuning bij het opnemen van onze podcast bij Rararadio, voor het overnemen van het gesprek met Chris de Daas wegens de tijdelijke spraak problemen van Jean-Paul. Het is een mooi gesprek geworden met veel inhoudelijk commentaar over zingeving, de betekenis van spiritualiteit voor ons als mens en maatschappij. Het verlangt een omslag in denken en handelen die veel mensen doormaken.
Stad van Morgen 