De buurtboerderij in Eersel is een sociaal bindmiddel en bewustwordingsomgeving voor jong en oud. Er vlak bij is tevens een vlindertuin actief waar kinderen en hun ouders op onderzoek uit kunnen gaan. U kunt hier de meest recente nieuwsbrief lezen. Maar interessanter is om het als positief voorbeeld mee te nemen voor uw eigen gebied, zelf eventueel zo’n initiatief te nemen of een keer in Eersel op bezoek te gaan.
In dit geanimeerde plaatje wordt op een beeldende manier stedelijke ontwikkeling gesuggereerd. Natuurlijk ziet het er voor allerlei mensen aansprekend uit, behalve misschien de traditionele auto fanaten die hun parkeer en rij ruimten zien verdwijnen. (bron: LinkedIn: Frank Landman).
Veel steden zijn bezig met vergroening en het minderen van autoverkeer. Het is vooral een cosmetische transitie die wel degelijk impact heeft op een aantal belangrijke stedelijke knelpunten, zoals de leefbaarheid. Ook heeft het een positieve invloed op het gedrag van de bevolking. Maar er meer nodig om tot een echt duurzaam voortbestaan te komen, voor de stad en de lokale mens. Want zelfs met de vergroening en zonder autos blijft de stedelijke bevolking enorm kwetsbaar.
In dit vergelijkende lijstje zien we de traditionele insteek en die we volgen als Stad van Morgen:
| Traditionele stedelijke ontwikkeling | Stad van Morgen insteek |
| faciliteren van economische processen (industrieel, logistiek, handel, wonen, uitgaan, werkgelegenheid, mobiliteit, zorg) | dynamische samenlevingsclusters, gebaseerd op existentiële menselijke waarden (gezondheid, veiligheid, samenredzaamheid, bewustwording, basisbehoeften) en gerelateerde impact gedreven processen |
| 100% afhankelijke van materiele goederen van buiten de stad | focus op lokale, circulaire zelfvoorziening in nauwe samenwerking met de lokale natuurlijke omgeving, daar waar nodig met toepassing van technologie en wetenschap |
| essentiële menselijke waarden worden gereguleerd in een concurrerende omgeving | duurzame natuurlijke menselijke waarden zijn sturend in alle silos en leiderschap archetypes |
| burger worden gezien als een middel in een politiek financiële ontwikkeling | inwoners zijn fundamentele, gelijkwaardige partners en deelnemers aan alle processen en doelstellingen |
| financiële groei is de algeheel sturende factor | duurzame maatschappelijke harmonie en integraal welzijn als gemeenschappelijke drijvende kracht |
| ethiek is gebaseerd op financiële verplichtingen | ethiek is gebaseerd op essentiële, natuurlijke, menselijke waarden |
| geld is doel en sturend | geld is een van de middelen. Natuurlijke waarden zoals integrale gezondheid zijn sturend |
| 1 x WIN, 3 x Verlies | 4 x WIN |
| Stad van Morgen heeft de unieke rol van verbinder van de active silos rondom de natuurlijke kernwaarden |
Onze fundamentele relatie met onze natuurlijk omgeving is onderbroken door de geïndustrialiseerde wereld die via het geldsysteem ons gemanipuleerde versies van de natuur voorschotelt. We ademen vervuilde lucht in, ons eten is ontdaan van voedingsstoffen en bewerkt met pesticiden, conserveringsmiddelen en andere stoffen. Ons water is vervuild en vaak aangelengd met mineralen of zuiveringsstoffen. Ons lichaam en geest reageert navenant met ziektes, gedrag en psychische stoornissen.
In dit artikel in het nieuwetijdse nieuwsplatform Re-Story lezen we een analyse van de Vlaamse kok Peter Vandermeersch vanuit zijn kookschool de Zonnekeuken. Een analyse die wij volkomen bevestigen vanuit onze ervaringen met onze eigen FRE2SH activiteiten op dit gebied. Lees je mee vanuit dit boeiende artikel.
Schildklier problemen, reumatische klachten, psychische klachten, neurologische klachten, kanker, gebrek aan weerbaarheid, enz kunnen allemaal herleid worden naar onze voeding en verloren verbindingen met de natuur, onze eigen natuur en die om ons heen.
De grote lokale en wereldwijde mensenwereld verkeert in flinke en gevaarlijke stress. Toch willen veruit de meeste mensen een vredig en harmonieus bestaan. Om dat te bereiken zal er veel moeten veranderen. En dát is juist waar de meeste mensen moeite mee hebben. Dat komt niet alleen door gebrek aan wil, het komt ook omdat ons gedrag geconditioneerd wordt door de manier waarop de maatschappij functioneert. Het een werkt het ander in de hand. Dat kan alleen doorbroken worden als maatschappij breed (dus iedereen tegelijk) men bereid is veranderingen door te voeren. De Stad van Morgen nodigt al sinds 2009 uit om dit te doen vanuit een vijftal essentiële waarden voor ons menselijke bestaan. Ze creëert een open ruimte waarin mens én instanties samen uitgenodigd worden om samen proactief verantwoordelijkheid te nemen voor het geheel of regionale deelprioriteiten en knelpunten vanuit die essentiële menselijke waarden. 2023 was wederom een speciaal en uitdagend jaar, het eerste jaar ná de Covid beperkingen. Download hier het verslag van wat er allemaal gedaan is, met dank aan alle mensen en instanties die hieraan direct en indirect meegewerkt én bijgedragen hebben.
Als pionier in het maatschappelijke speelveld vroeg ik het kunstmatige intelligentie platform, ChatGPT, om hulp bij het bepalen van een verleidende titel en prijsstelling voor een wereldwijde, online tutorial over Sustainocratie. Het resultaat ziet u via deze link, mijn overwegingen geef ik eronder weer:
https://www.learndesk.us/class/6608651009654784/introduction-sustainocracy
Het is natuurlijk geen eenvoudige zaak om mensen te betrekken bij een denkwijze die voor hen onbekend is, met een naam die men misschien nog nooit heeft gehoord. Ik kan het zelf enorm belangrijk vinden omdat ik er ruim twintig jaar over heb gedaan om de inhoud op te bouwen en als maatschappijvisie. En dan niet alleen als theoretische visie maar vooral ook door kennis op te bouwen middels de (vaak onmogelijk geachte) implementatie ervan in mijn directe omgeving en ver daarbuiten. Maar dat is hetzelfde als proberen doorwinterde voetballers te enthousiasmeren om tuinieren te omarmen. Als ze al zouden willen luisteren dan is het nog maar de vraag of ze op de uitnodiging in willen gaan. Tenzij misschien wanneer ik tuinieren koppel aan het belang van hun eigen gezonde voedselvoorziening. En dan nog krijg ik alleen aandacht als de voetbalkantine uitgeput raakt en het voetballen hapert door gebrek aan voeding. Dit als voorbeeld metafoor voor Sustainocratie als toevoeging of vervanging van onze versie van een democratie.
Ik kondigde mijn wereldwijde online tutorial aan onder de titel “De Sustainocratie uitdaging” met een eenmalige prijs van 249€. De prijs heb ik uit mijn duim gezogen. Wat kun je vragen? Tot op heden heb ik de ideologie gratis aangeboden ter kennismaking door mij te concentreren op het implementatieproces zelf. Daden spreken meer dan woorden en zo kon ik de bedoeling laten zien. Proof of Concept noemen we dat. Aan wie? Aan bezoekers aan Eindhoven, studenten, lezers van mijn publicaties. Gratis in een commercieel circuit geeft echter in de moderne, geld georiënteerde wereld een vertekend emotioneel beeld, net als een prijs die als “te goedkoop” wordt ervaren. Maar dat is in de wereld van marketing, hier hebben we het over het meenemen van mensen een nieuw denkproces. Er is nog geen sprake van marketing maar meer van pionieren in het creëren van draagvlak.
Toen dacht ik, waarom vraag het niet aan ons kunstmatige intelligentie platform, Chat GPT? Het antwoord kwam snel. Ik kreeg drie verschillende titels voor mijn tutorial en een prijssuggestie. De prijssuggestie was voor mijn gevoel laag maar ChatGPT gaf aan dat laagdrempelige toegankelijkheid raadzaam was om een breed publiek te bereiken en te verleiden. Uit de gesuggereerde titels koos ik: Sustainocracy Unveiled: Your Guide to Sustainable Societal Transformation . Het leek mij pakkend genoeg en dekte de lading van mijn eigen insteek. Uiteindelijk vraag ik in de tutorial aan de deelnemers. We zullen zien. Mij gaat het niet om het geld, dat toch weer in het potje verdwijnt van de stichting om projectmatig Sustainocratische processen verder uit te bouwen. Het gaat om dat draagvlak dat medemensen meeneemt in het nemen van onze verantwoordelijkheden voor ons duurzame voortbestaan.
De podcast die we op hebben genomen met Tim Elfring van Phood in Eindhoven en stadsbewoonster Marcha gaat over de noodzaak en het effect van het produceren van voedsel in de stad. Naast de essentiële waarde van voeding voor ons bestaan, vergeleken met de kwetsbaarheid van afhankelijkheid als we in een stad wonen, kwamen veel meer belangrijke zaken aan de orde. Bijvoorbeeld de ongekende relatie van ons menselijk zijn met de natuur, de sociale verbindingen die ontstaan, zaken als gelijkwaardigheid, zorg en healing. Hier kunt u het indrukwekkende gesprek terugluisteren
Al jaren werkt de Stad van Morgen o.a. samen met Stichting Bij de Tijd op gebied jongeren op Europese schaal volgens de inzichten van Sustainocratie. We maken daarbij dankbaar gebruik van de uitwisselingsmogelijkheden die door het Europese Erasmus+ programma worden geboden. In al die jaren hebben we duizenden jongeren, leerkrachten en onderwijsvertegenwoordigers mogen ontvangen en inspireren hier in de omgeving van Eindhoven. Vaak komt men met een geïdealiseerd beeld over Nederland dat maar voor een deel overeenkomt met de werkelijkheid. We laten dan de grote uitdagingen zien waar wij voor staan en hoe we trachten daar vorm aan te geven, o.a. via de mindset verandering waar Sustainocratie voor staat. Vaak nuanceren we zo ook het beeld dan men heeft over de eigen situatie in het thuisland.
Deze keer werd de Stad van Morgen uitgenodigd om mee te doen met het “Jump to Mental Health” project dat gedurende vijf dagen uitgevoerd zou worden in de buurt van Fethiye in West Turkije. Vier landen vertegenwoordigers deden mee aan een programma om de mentale weerbaarheid van de mens, en vooral de jeugd, te versterken. Eén van de belangrijkste technieken volgens de Stad van Morgen is die van de open, natuurlijke en menselijke waarden gestuurde contemplatie. Zelf kijken, voelen en interpreteren dus en niet afgaan op (voor)oordelen vanuit de media, populisme of marketing van belangenpartijen.
Landen in Antalya en haar mooie kustlijn
Voor het heentraject had ik Schiphol – Antalya gekozen. Amsterdam en Antalya zijn grofweg even groot, met een inwonersaantal van rond 1 miljoen mensen. Toch hebben de steden een geheel eigen karakter, cultuur historisch en door de geografische ligging gevormd. Antalya bleek levendig, met een goede moderne en toegankelijke infrastructuur, ruim opgezet, schoon en (zeker voor de zwaar opgeblazen, speculatieve Nederlandse begrippen) goedkoop (in de zin van betaalbaar). De vlucht had 3,5 uur geduurd en nu stond ons nog een busreis te wachten naar Fethiye van een extra 3,5 uur.
In de bus ontmoeten we meer deelnemers
Onze vijfdaagse werkplek lag in de bergen bij een historisch verlaten plek die men “Ghost City” noemde en ook “de Stenen Stad”. De werkplek zelf was een groene, community achtige oase, met fruit dragende bomen en struiken die veel verkoeling brachten in een overwegend erg warm klimaat. Allerlei woonvormen, van boomhutten tot tenten en leemhutten, vormden het onderkomen. Gedurende vijf dagen werden we ondergedompeld in workshops die de mental gezondheid zouden kunnen bevorderen.
Loslatend dansen en het “nu” beleven vanuit Sjamanistische muziek en de handdrum
Uitstapjes waren er ook, zoals de kennismaking met de verlaten Stenen Stad, een eeuwenoude community van Grieken die het gebied na de eerste wereldoorlog ruilde met de Turken voor een ander grondgebied. De Grieks Turkse overlappende geschiedenis en cultuur van vele duizenden jaren laat zich overal in de regio zien. Hoogtepunt in het programma was de boottocht die ons gedurende een hele dag naar verschillende zwemlocaties bracht langs de rotsachtige kust. Onderweg werd een rijke lunch aangeboden en werd er heerlijk gedanst op gezellige muziek.
Op de laatste dag had ik nog de ruimte om het kustplaatje Fethiye zelf te bezoeken. De leerkrachten van de lokale scholen, die ons in Eindhoven hadden bezocht via eenzelfde Erasmus+ uitwisseling, waren al op bezoek geweest bij ons. Het was een geweldig weerzien met deze bijzondere dames en heer. Het kustplaatje heeft in de loop van de geschiedenis allerlei namen en samenlevingen gekend die allemaal hun kenmerken hebben achtergelaten. In onze moderne tijd is de plaats een gewilde toeristische bestemming aan zee, met eilanden, prachtige verborgen stranden en rotskusten die door de vele plezierboten worden aangedaan zoals wij hebben beleefd. De stad komt ruim opgezet over, proper, modern, gezellig, vriendelijk en met veel faciliteiten. Toch klagen lokale mensen over de uittocht van jongeren wegens gebrek aan werkgelegenheid en kansen.
Gekoelde, overdekte straten in het oude deel van de stad Fethiye
Het project zelf had tot doel om de deelnemende jeugdwerkers instrumenten en inzichten aan te reiken die men ook thuis zou kunnen gebruiken. De creativiteit die in de workshops was gestopt heeft overduidelijk inspiratie opgeleverd. Ook de reis zelf, de inspirerende locatie, de link die overal te leggen is met de essentiële waarden van ons bestaan volgens Sustainocratie, het vergelijk tussen de manier van doen in dit deel van Turkije en de thuisbasis, het kennismaken met de andere deelnemers, het werken in teamverband, enz zijn allemaal bronnen van impactvolle informatie om verwerkt te worden voor eventueel gebruik.
Of dit ook daadwerkelijk gebeurt, dat zullen we checken in een opvolgingsgesprek met de deelnemers, net als de verwerking van hun evaluatie van de reis en het programma. Wat Stad van Morgen betreft is er een solide basis aanwezig waarop verder gebouwd kan worden. Vele dimensie van leren en ervaren rondom de essentiële waarden, of het ontbreken ervan, zijn aanwezig en een rijke schat om uit te putten voor bewustwording, nieuwe vormen van ondernemerschap en ontwerpen van maatschappelijke structuren die het mentale welzijn van een ieder bevorderen. Hopelijk zien we veel jongeren uit alle landen gebruik maken van ons aanbod en de uitwisselingen die we voorbereiden en met deze ervaringen verder uitwerken.
In gesprek met Dilek Demir van Stichting Bij de Tijd en de projecten voor en met jongeren die we via het Europese subsidieprogramma Erasmus+ organiseren. Zij spreekt haar verbazing uit dat de Nederlandse jongeren zo weinig of moeizaam meedoen. Kunnen we daar verandering in aanbrengen?
In het plaatje hieronder zien we de vele partijen die op dit moment betrokken zijn bij de AiREAS uitdaging en het commitment om te komen tot een gezonde leefomgeving. We noemen het de 4 poten aan de tafel van de lokale maatschappij. Deze zijn als “overlappende eilanden” getekend waarbij we allemaal in het centrum samenkomen voor het overkoepelde commitment. Maar een flink deel van de eilanden ligt ook buiten dat centrum, die AiREAS context.
Als we de tekening bekijken dan spreken de verschillende overlapgebieden hun verhaal. Ik heb er een karakteriserende tekst in geschreven om er een beeld bij te vormen. Waar we in het centrum ons gedrag aan elkaar aanpassen en samen keuzes maken die direct bijdragen aan de kwaliteit van onze leefomgeving en onze gezondheid, spelen er verder weg uit het centrum vaak andere belangen. In de maatschappij waar we vandaan komen bestond dat AiREAS centrum niet. Daar schakelden de eilanden op basis van financiële afhankelijkheden, doelstellingen en regelgeving.
Uit alle verslagen blijkt hoe belangrijk iedereen het vindt om dit samen te doen. Ook op bestuurlijk niveau (zoals wethouders, gedeputeerden, directies, enz) wordt deze aanpak geprezen. Alleen tekent zich steeds weer dat spanningsveld af tussen het “samen nemen van verantwoordelijkheid” en de manier waarop de eilanden zelf werken met de gevarieerde mengeling van oude belangen en nieuwe wensen. Als je het zelf als persoon of als instantie al moeilijk vindt dan is het definiëren van een gemeenschappelijk project al helemaal lastig. We zijn zo gewend om vanuit ons eigen eiland en eigenbelang te redeneren en te wijzen naar de andere eilanden, dat we vaak onszelf gemakshalve achterwege laten.
De verschillende instanties trachten van alles mee te nemen in het centrum. De een heeft een product bedacht dat ze graag wil verkopen of uitproberen vanuit de AiREAS 4 x WIN context. De ander heeft boeken vol kennis uit onderzoeken of expertise om te delen. De overheden hebben geld bij elkaar gelegd om “het onzichtbare zichtbaar” te maken via meetinstrumenten (luchtvervuiling, geluid) in de hoop dat via de bewustwording burgers en bedrijven gaan participeren en verantwoordelijkheid nemen. Uiteindelijk gaat het om onze gezondheid dat we via ons gedrag direct kunnen beïnvloeden.
We treffen daar burgers aan die geen auto meer hebben, alles doen op de fiets, OV of deeltransport, die lokaal inkopen, samen wonen en kosten delen. Zij hebben vaak hun werk ervan gemaakt om anderen te helpen aan een betere gezondheid, zelfbewuster en samenredzaam leven, enz. We treffen er bedrijven aan die het 4 x WIN principe nastreven op gebied van samenwerking met de natuur, voedselvoorziening, water, energiebesparing, lokale basisvoorzieningen, zorg voor en met anderen, enz. Er ontstaan zelfs nieuwe schoolsystemen die zoveel mogelijk kinderen en jongeren mee te nemen in hun natuurbewustzijn, hun zelfbewustwording en de essentiële waarden van ons bestaan, vaak samenwerkend met de Stad van Morgen en Sustainocratie. Bepaalde afdelingen van de lokale overheid treffen we hier aan. Deze willen graag. Ze botsen intern nog wel met andere afdelingen die niet hetzelfde commitment tonen of vanuit andere belangen en prioriteiten geleerd hebben te functioneren.
We zien gaandeweg de transitie in de tekening terug die we evolutionair met elkaar doormaken. Toen de Stad van Morgen begon in 2009 zagen we alleen nog wat zzpers die trachten te overleven door nieuwe ideeën te ontwikkelen in hun eiland van belangen en geïnspireerd door het gedachtengoed van de Stad van Morgen. In 2011 ontstond AiREAS. Al snel kwam de beoogde samenwerking van de 4 “O”s (overheid, ondernemers, onderwijs en omgeving) tot leven dankzij een eerste financiële ondersteuning van de Provincie Noord Brabant. Er was nog geen echte overlap tussen de eilanden maar de basis was gelegd om dat waar te gaan maken.
Nu, anno 2023, is AiREAS als concept en context niet meer weg te denken. Door alle deelnemers wordt de vorm en uitdaging enorm gewaardeerd. “Het gaat ergens over” stelt men vaak en is bereid het spanningsveld in te stappen binnen de eigen organisatie om er het beste van te maken. Twee eilanden blijken erg traag in reactie en verbinding. Dat zijn de wat grotere ondernemingen die in de oude 1 x WIN context zijn ontstaan en daar blijven hangen met hun lobbies. Deze hebben aandeelhouders en belangen die alleen verenigbaar zijn met het hogere doel van AiREAS als de organisatie door een fundamentele transitie gaat. En dan zijn er “de burgers” die van ongezond gedrag hun comfort hebben gemaakt. Gedragsaanpassing vergt meer dan bewustwording. Het vergt een cultuuraanpassing waarin gezondheid en veiligheid sturend is voor iedereen. Veel jongeren herkennen zich daarin maar oudere generaties zijn anders gewend en laten hun comforts (zoals de auto, status, inkoopgedrag, enz) niet gemakkelijk los.
Hoe dan ook, het centrum van AiREAS groeit. Het is hart verbonden, warm, cocreatief en innovatief, vol mensen, functies and idealen. Het groeit gestaag. Het is een voorbeeld voor andere doelgerichte communities zoals FRE2SH, COS3i en anderen die ontstaan.
Want als we duurzaam gezond en veilig willen leven en voortbestaan dan zullen we dat toch samen moeten doen.
AiREAS
Als Stad van Morgen bouwen we een netwerk op van contacten op die (willen) werken met jongeren en zichzelf willen voeden of ontwikkelen met kennis, inzichten en methodes op internationaal vlak. Mede dankzij ons Europese partner netwerk en de projecten die we indienen via het Erasmus+ subsidiekanaal kunnen we regelmatig reizen organiseren waar je bij kunt aansluiten. Deze hebben een duur van 4 tot 12 dagen en vinden plaats ergens in Europa. De reizen zijn leuk, constructief, informatief en verbindend.
Tijdens de reizen ontstaan inzichten die we samen delen of ontwikkelen en weer meenemen terug naar huis. Daar trachten we ze toe te passen in onze dagelijkse activiteiten richting jongeren. Vaak zijn er reizen waar jongeren zelf aan mee kunnen doen. Zo ontwikkelen ze ruimtelijke en culturele inzichten die belangrijk zijn voor hun persoonlijke ontwikkeling.
Mocht je interesse hebben in deze aanpak en af en toe willen aansluiten als leider, deelnemer of coordinator of een lokaal groepje, laat het ons dan weten, inclusief achtergrond en motivatie via de email aan jp@stadvanmorgen.com . We zullen je dan regelmatig informeren over reisopties, programma’s in Nederland of anders.
Stad van Morgen 