De recente provinciale en senaat verkiezingen hebben een verrassende uitslag laten zien. De opkomst van kiezen was ongelooflijk hoog vergeleken met andere vergelijkbare verkiezingsjaren. Dit geeft blijk dat er onder de bevolking “iets leeft”. Is het ontevredenheid over het Haagse beleid of enthousiasme over voorstellen van bepaalde politieke partijen? Een nieuwe partij, de BoerBurgerBeweging (BBB), heeft het panorama in Nederland plotseling anders ingekleurd. Maar wat betekent dit? Gaan we nu daadwerkelijk verandering zien die nodig zijn vanuit de grote uitdagingen waar we voor staan? Of krijgen we meer van het oude zelfde?
Jean-Paul Close reflecteert vanuit het perspectief van Sustainocratie (samen verantwoordelijk voor onze essentiële menselijke en natuurlijk waarden) over de uitslag. Hij legt een link met het historische ontstaan van de huidige maatschappijvorm met een faciliterende overheid richting financiële groei en een samenleving die gezien wordt als kostenpost. Als in deze context een nieuwe partij een overwinning behaalt dan zal nog steeds die oude overkoepelde context overheersen qua landelijke sturing. Dit veranderen blijkt erg moeilijk zoals vaak aangetoond wordt in de samenwerkingsvormen van de Stad van Morgen. Daarin doen ambtenaren en bestuurders vol enthousiasme mee maar lopen vaak tegen de belemmeringen aan van hun eigen organisatie en de prioriteiten die politiek gezien vaak anders uitvallen dan wat écht nodig zou zijn.
Ook legt Close de nadruk op het feit dat “de overheid” maar een deel van de werkelijkheid is. Met onze stem onze eigen verantwoordelijkheid delegeren lost maar een deel op van het geheel. We kunnen de kleur van het beleid beïnvloeden vanuit ontevredenheid maar dit lost niets op als we niet ook naar onszelf kijken qua gedrag aanpassing. Of de wereld van ondernemers beïnvloeden waar wij onze dagelijkse relaties mee omgaan via onze inkopen. De overheid blijft een faciliterende en regulerende organisatie die contextueel afhankelijk is van een conjunctuur. Als deze structureel geld gestuurd is dan zal de sturing altijd vanuit kosten en baten plaatsvinden. Als deze cocreatie (samen verantwoordelijk) gestuurd is vanuit een gemeenschappelijk hoger doel dan ontstaat een geheel andere overheid én financieel model.
Luister mee met dit uurtje podcast op Rara Radio van de Stad van Morgen
De evolutie van de mens is al vele miljoenen jaren gaande. Vanaf de conceptie van een nieuw leven in de moeder kunnen we dezelfde evolutie waarnemen. Op het moment van de geboorte beleeft de moeder haar eerste loslaat moment en wordt het bestaan van de baby voor de vader voor het eerst omarmbaar. Vanaf dat moment begint de nieuwgeboren mens een eigen, zelfstandig groeiproces. Hierin zien we vier fasen die we ook terugzien in de integrale evolutie van de mensheid. Zo kunnen van onszelf leren, ook hoe we om kunnen gaan met de uitdagingen van deze tijd. Wellicht zijn we dan in staat om onze collectieve puberale gedrag en maatschappelijke organisatie los te laten en te evolueren naar een nieuwe fase, die van prille volwassenheid.
Fase 1: Onbewust leven
Mensheid: Vroege mens
Volgens de evolutietheorie is de mens enkele miljoenen jaren geleden ontstaan. Dit gebeurde door middel van enkele doorslaggevende en opeenvolging van genetische mutaties die ons menselijke eigenschappen gaven waardoor wij ons gingen onderscheiden van vergelijkbare soorten. De mens zocht hierdoor haar eigen plekje in het ecosysteem. Waar apen zich traditioneel in bomen konden ophouden leefde de mens al snel bijna uitsluitend op de grond. Er was niet één mens soort, er waren er verschillende maar deze ontwikkelden zich in eerste instantie redelijk gescheiden van elkaar.
Door onze eigenschappen hadden we weinig tot geen natuurlijke vijanden. De omgeving was rijkelijk gevuld met voedsel, hetgeen ons zekerheden verschafte. Het leven voltrok zich onbewust in de veilige omgeving van wat moeder Aarde en de Natuur ons te bieden had. De mensheid was nog klein in aantal en kwetsbaar maar voldoende beschermt om te groeien en te experimenteren met zichzelf in een rijke, grote omgeving zonder concurrentie.
Mens: Peuter
De peuter wordt geboren onder de beschermende vleugels van het gezin, bestaande minimaal uit vader en moeder. De peuter is klein en kwetsbaar. Maar die kwetsbaarheid wordt opgevangen door een veilige omgeving van overvloed. De peuter hoeft zich niet druk te maken over eten, drinken of andere zaken. Het kan gewoon groeien zonder er verder bij na te denken, ondertussen spelenderwijs experimenteren met de omgeving die steeds groter en spannender wordt. Onbewust worden normale vaardigheden aangeleerd, zoals spreken, lopen, communiceren, enz.
Ouders zijn in de deze fase erg belangrijk. Als baby krijgt de peuter alles van hen, zoals borstvoeding en lichaamswarmte. Gaandeweg wordt de afstand groter maar blijft de veilige omgeving essentieel. Anders zou de peuter het niet overleven.
De peuter ontwikkelt zich tot kleuter en komt in de grotere wereld andere kleuters tegen. Er ontstaat een vergelijkingsdrang om langzaam maar zeker kennis te maken met de eigen vaardigheden en die van andere opgroeiende mensjes. In de vergelijking ontstaat onbewust een vorm van concurrentie. In deze omgeving is het gebruikelijk dat ze met elkaar spelen, wedijveren maar ook treiteren en pesten.
Het zijn de ouders die een weerspiegeling van normen aan waarden aangeven. Zij springen in wanneer dit nodig mocht blijken en kunnen eventueel overleggen met de andere ouders. Uiteindelijk gaat het om de harmonieuze ontwikkeling van de kinderen in een niet harmonieuze levensfase. Maar de kleuter zit nog in de leerfase en beleven nog geen harmonie, in tegendeel. Hun leven in deze fase is een onbewust fase van overleven, een vorm van chaos waarin bewustwording groeit maar niet altijd even positief. De relatie hier met de stabiliteit en morele opvattingen van de ouder is essentieel.
Ook het onderwijs begint in deze fase een rol te spelen.
Naar mate de mensheid groeide ontstonden er groepen die zich gingen afsplitsen. Deze gingen op zoek naar een eigen gebied, een nieuw el dorado om zich te vestigen op wat voor manier dan ook (actief via jacht of meer passief afhankelijk van de vruchten van de omgeving). Zo verspreiden de verschillende soorten mens zich op het Aardoppervlak en kwamen elkaar tegen. Dat waren boeiende ontmoetingen die het bewustzijn triggerde waarbij het aspect van vriend en vijand nauw naast elkaar kwamen te liggen op vele manieren. Enerzijds leverde het nieuwsgierigheid op, anderzijds verdediging of zelfs agressie.
Er was nog geen dieper bewustzijn over soorten, samenwerkingsmogelijkheden, enz. Alles was nieuw, verrassend, speels, confronterend en bedreigend voor de mensheid. Nog nooit had ze naar zichzelf moeten kijken vanuit vaardigheden, concurrentie, eigenaarschap of ongeschreven gebruikersrecht van de omgeving. Ineens werd dit onderdeel van de werkelijkheid, net als kleine kinderen die ineens hun bal afgepakt zien worden door anderen. Hoe ga je hiermee om? Kleine kinderen kunnen naar papa of mama maar waar gaat de prille mens naartoe?
Fase 3 Bewust overleven
Mensheid: De wedijverende mens
Zoals gezegd had de mensheid geen rolmodel om zich aan te spiegelen, zoals kinderen dat doen aan hun ouders. Toen de mens ging beseffen dat ze macht had over haar omgeving dankzij haar unieke analytische vermogen begon ze zich er ook naar te gedragen. Het ego nam de overhand en vertaalde zich naar hebzucht, controle drang, machtsuitingen en onderlinge pesterijen. Puberaal gedrag dus zonder corrigerende spiegels. Groei werd een fenomeen waaraan instrumenten gehangen konden worden. De moraal en ethiek van het bestaan werden ondergeschikt aan de belangen. Niets noch iemand had de mensheid ooit wat geleerd over basisverantwoordelijkheden behalve het eigenbelang. Toch was dat leerproces aanwezig. Deze vertaalden zich in de vele crisissen, oorlogen, macht strijden en catastrofes die zich voordeden met veel menselijk leed.
Onbewust had de mens afstand gedaan van haar natuurlijke oorsprong in fase 2, nu deed ze dat ook bewust, net als pubers zich losmaken van hun ouders. De Aarde wordt gezien als eigendom van de mens, het leven betekent niet zoveel en we zien onszelf potentieel als verlaters van het Aardse nest om het universum te gaan veroveren. De prestatiedrang overheerst. We hebben een parallelwereld gecreëerd waarin narcisme en machtsbolwerken ons rolmodel trachten te zijn en ons blokkeren van onze natuurlijke oorsprong. We trachten onze problemen remediaal op te lossen door toevoeging van technologie, genetische manipulatie en op andere manieren zelf vadertje en moedertje (of zelfs God) te spelen.
Mens: De puber
Op een bepaalde leeftijd slaat het onbewuste concurreren om naar bewust concurreren, manipuleren en wedijveren. De puber begint te experimenteren met het eigen groeiproces van bewustwording, ontwikkeling van vaardigheden en het vinden van een eigen authentieke plek in het ecosysteem. Dit gaat vaak gepaard met chaos omdat de jongeren de overkoepelende energie van de ouders gaan loslaten en op ontdekkingsreis gaan naar zichzelf. Dit gebeurt door te experimenteren met de werkelijkheid en het verwerken van de positieve en negatieve feedback die men krijgt als spiegels uit de omgeving.
De puber beleeft een bewust overlevingsdrang in een werkelijkheid die het moet leren doorgronden. De wijsheid van de ouders, hun rolmodel, wordt losgelaten omdat de puber zelf ruimte nodig heeft om te experimenteren en te ontdekken. Belangrijk is dat deze al in een vroeg stadium bepaalde normen en waarden heeft meegekregen die hem of haar kaderen met voldoende richtlijnen om het avontuur redelijk veilig en gezond te houden. Vaak gaat het hier mis doordat de ouders in de prestatiemaatschappij vooral met zichzelf bezig zijn, de druk van de maatschappelijk lasten op hun schouders en vaak al leven in een gescheiden situatie.
De stabiele bedding voor pubers is de laatste decennia weggevallen door gefrustreerde, gescheiden, gestreste, werkloze, prestatiegerichte ouders. Social media, drugs, alcohol, enz zijn gevaarlijke uitlaatkleppen die de natuurlijke chaos nog een extra dimensie geven. Vele jongeren ontwikkelen blijvende schade waar ze in latere levensfasen last van blijven hebben. Ook willen veel te veel jongeren grijpen naar een laatste redmiddel en uit het leven stappen. Het zijn signalen dat we onze maatschappijvorm onder de loep mogen leggen en onze prioriteiten gaan verleggen. Veel huidige jongeren die deze fase succesvol doorlopen nemen afstand van de erfenis van hun ouders en beginnen keuzes te maken die gaan leiden tot een geheel andere dynamiek voor henzelf en de maatschappijvorm waar ze voor staan.
De vierde fase van de traditionele ontwikkeling van de mens is die van volwassenheid. We laten onze puberteit los en zijn ons meer bewust van onszelf, onze eigenschappen als persoon en relatie met de omgeving. We zijn nu in staat om partner relaties aan te gaan in plaats van steeds te willen concurreren, wedijveren of experimenteren. De stabiliteit die we voelen als we ons authentieke zelf hebben leren waarderen en benutten is belangrijk om zelf een gezin te stichten en functioneel te zijn in een community.
Helaas is onze prestatiegerichte maatschappij erg doorgeslagen in individualisme waardoor de harmoniserende waarden van het gezin, de familie en de community zwaar onder druk zijn komen te staan. Met alle gevolgen van dien. Toch is dit een fase van pijn die nodig is om het bewustzijn ervan te veranderen voor een nieuwe maatschappelijke toekomst. Daarom is het belangrijk om de jongere generaties de ruimte te bieden om zich te manifesteren in die wereld van volwassenheid en communities te starten die gebaseerd zijn op waardecreatie en behoud, en niet of financiële belangen of groei.
Mensheid: Harmonie met onszelf en onze leefomgeving
De mensheid heeft natuurlijk geen enkel evenbeeld om mee te spiegelen dan zichzelf. Ze moet dan ook zelf ontdekken wat het is om volwassen te worden als soort. Bewust overleven heeft ons gebracht waar we nu staan met alle puberale problemen van dien. Vervuiling, armoede, vernietiging van biodiversiteit, serieuze bedreiging naar onszelf toe wat betreft ons voortbestaan, enz. Het is lastig te aanvaarden dat zelfbewust leven betekenis geeft aan de erkenning van onszelf als onderdeel van “de natuur” terwijl we ons daar zo lang boven hebben geplaatst. We zijn geen eigenaar van onze oorsprong maar een evolutionaire toevoeging. Dit gaat gepaard met verantwoordelijkheden die passen in de brede natuurlijke context. We zijn niet de enige soort. Sterker nog, we zijn afhankelijk van de vele soorten om ons heen om te leven, niet alleen via voeding maar ook samenhang. We dienen die soorten dan ook de ruimte geven om zich te ontwikkelen en zich te verhouden tot ons.
We kunnen een voorbeeld nemen aan bijvoorbeeld bomen. Oude volwassen bomen hebben een symbiotische multidimensionale relatie met al het leven om zich heen. Ze passen zich aan volgens de seizoen en gedurende dat proces zorgen ze voor hun omgeving zoals hun omgeving voor hen zorgt. Een boom manipuleert niet, domesticeert niet, oefent geen macht uit. Ze biedt schaduw, veiligheid, ruimte, voeding, steun, enz in ruil voor veel van hetzelfde. De Stad Van Morgen en de natuurlijke kernwaarden geformuleerd in Sustainocratie plaatst zich in dit gebied van Bewust Leven. Het stelt andere gedragseisen aan deelnemende partner organisaties en mensen dan wat we in fase 3 gewend waren.
Foto: Gelijkwaardigheid bij de gemeenschappelijk verantwoordelijkheid voor luchtkwaliteit.
Kijkje in de toekomst
De weerbarstigheid van onze puberale fase is lastig te doorbreken om verschillende redenen. Enerzijds hebben we zo nadrukkelijk afstand genomen van de natuur dat we moeite hebben om überhaupt de wetten ervan ter harte te nemen. We hebben onze eigen wetten en aanpak die we diep geworteld hebben in onze maatschappijvormen en gedrag. De grote problemen die we zo hebben veroorzaakt hebben de natuur dusdanig verstoord dat we dreigen het leven op Aarde onmogelijk te maken, zeker voor grotere soorten waaronder wijzelf. Anderzijds is er het politiek financiële systeem waar we ons afhankelijk van hebben gemaakt. Hier gaan mensen mee om die narcistische denk en handelspatronen hebben die gevaarlijke vormen aannemen. Zij beheersen belangrijke delen van het systeem. Tot slot is er die afhankelijkheid zelf die leidt tot stress, apathie, gebrek aan loslaat durf en gebrek aan eigen verantwoordelijkheid.
Een van de kijkjes in de toekomst is derhalve die van onze zelfmoord als soort. We overleven onze eigen pubertijd niet. De natuur zal er niet om treuren. Met een beetje geluk herstelt deze zich en gaat gewoon verder alsof er niets gebeurd is. De mensheid verdwijnt als annecdote in de geschiedenis van onze planeet.
Vanuit de Stad van Morgen met Sustainocratie hebben we een positievere kijk op de toekomst. Als ikzelf een omslagpunt heb meegemaakt in mijn eigen leven en nu steeds meer mensen tegenkom die dat ook hebben gedaan, dan is een omslagpunt in onze menselijke organisatievormen ook denkbaar. Sterker nog. In de jaren dat maatschappelijke clusters op basis van de dynamiek van de Stad van Morgen actief zijn zien we die omslagpunten vanzelf ontstaan, ook binnen de instanties. Het grote voordeel van Sustainocratie is dat het voortborduurt op de structuren die in fase 3 zijn ontstaan en neemt ze mee in fase 4. Organisaties die er rijp voor zijn voelen zich beter, sterker en gekender in fase 4 dan in 3. Dat komt omdat de omgevingsfactoren in fase 4 clusters dit volwassen gedrag omarmen en ondersteunen.
Kortom, fase 4 bestaat en kennen we vanuit onze eigen familie gedreven werkelijkheid. Mede dankzij Sustainocratie is er nu ook een kader voor de maatschappelijke context. Deze kunnen we als evolutionaire stap op regionaal niveau redelijk gemakkelijk tot uitvoering brengen. Met overal een verbindende Sustainocraat kan ieder ander zichzelf blijven en vanuit die dynamiek zich verbinden aan het grotere, natuurlijke goed. Dat zeggen ook bezoekende steden en gebieden: het bestaat, nu willen wij het ook. De verwachting is derhalve dat het zal groeien dankzij het goede voorbeeld, gedocumenteerde ervaringen en het zichtbaar maken van deze gedachten via o.a. deze blog.
Sietske Aussems vertelt over haar relatie met Eindhoven, met name Strijp-S, haar vrouwencirkel van invloedrijke dames “op de achtergrond”, haar ondernemerschap en “de actieve vrouw” in de samenleven.
Toen Thom Aussems eind jaren 90 de leiding overnam van vastgoed organisatie Trudo stond hij aan de basis van een ingrijpende transformatie van een deel dat lange tijd “de Verboden Stad” werd genoemd. Strijp-S had zich in Eindhoven sinds begin 1900 ontwikkeld als industriële zone van Philips. Deze was alleen toegankelijk met bepaalde pasjes. Toen Philips besloot haar productie over te hevelen naar lageloongebieden zoals China, ontstond een identiteitscrisis voor de stad en een uitdaging voor deze wijk. Trudo nam een deel van de gebiedsontwikkeling en transformatie voor haar rekening in een periode die gekenmerkt werd door crisis na crisis. Thom Aussems staat bekend als eigengereide persoon die een eigen stempel heeft gedrukt op deze ontwikkeling.
Luister hier naar zijn verhaal. Hij heeft ook grotendeels zelf de muziekkeuze gemaakt.
In gesprek met Pieternel Peltenburg over de eigenschappen van natuurverf en de impact op onze gezondheid. De intentie is om als Stad van Morgen een community te creëren waarin we duurzaam omgaan met onze materialen, hulpmiddelen, bouw en onderhoud processen. We benaderen dit integraal vanuit de natuurlijke kernwaarden van Sustainocratie. Ondernemers die deel uit willen maken van deze community kunnen contact opnemen met jp@stadvanmorgen.com
Donderdag 26 januari om 16.00 onze tijd gaan we als FRE2SH wereldwijd samenwerkingsverband in gesprek met verschillende experts in de wereld over het belang om burgers weer te betrekken bij hun eigen voeding. Het commercialiseren van voedsel heeft gebrek aan betrokkenheid veroorzaakt, een vorm van apathy en geen verantwoordelijkheid gevoel voor de natuur, het klimaat en onze leefomgeving. Die verantwoordelijkheid hebben we gemakshalve in de handen gelegd van financieel aangestuurde instanties die gaandeweg de planeet hebben geplunderd uit financieel eigenbelang. We hebben ons massaal meervoudig kwetsbaar gemaakt door deze verloren verbintenis. Als FRE2SH proberen we daar verandering in aan te brengen. Dat is een net zo’n grote uitdaging als het transformeren van ons voedselsysteem zelf.
Re-Story is een mediaplatform dat een ander geluid naar voren wil brengen dan de mainstream media. Het communiceert in verschillende talen, concentreert zich op zogeheten Zebra bedrijven (4 x WIN in ons Stad van Morgen jargon) en op het begrip “het kán anders”. Luister mee naar het gesprek met de oprichters, community bouwers en journalisten van de nieuwe tijd, Elke, Geert en Mischa.
Alles wordt fors duurder. Dat is de prijs van afhankelijkheid. “We doen het samen” is de filosofie vanuit de Stad van Morgen als het gaat over de invulling van onze basisbehoeften. We laten ons graag bijstaan door 4 x WIN organisaties die strategisch hebben gekozen om bij te dragen aan het algemeen belang. We weren 1 x WIN structuren die alleen uit zijn op financieel eigenbelang. Dat wat we zelf en samen kunnen creëren dat doen we samen. Zoals gezond eten, gezonde lucht, onderlinge samenhorigheid en samenredzaamheid. We kunnen ontspullen, ruilen, verdelen, weggeven, pay forward doen, elkaar helpen, steunen en succesjes vieren samen. Samen is de nieuwe Eco-Nomie, met respect voor elkaar en onze natuurlijke omgeving.
Gelukkig nieuwjaar wordt zo een opdracht aan elkaar, niet alleen een wens maar een missie.
Het belangen systeem gebaseerd op groei en financiële afhankelijkheid blijkt gevaarlijk incompetent op gebied van duurzame menselijke en natuurlijke waarden. Telkens weer blijkt dit op grote en pijnlijke schaal. En steeds weer worden kosten noch moeite gespaard om het noodlijdende systeem in stand te houden. Hoe lang houden we dit nog vol?
In 2006 en 2007 waarschuwde Stad van Morgen oprichter Jean-Paul Close voor de aanstormende crisissen in zijn artikel over de drie eenheid. Hij toonde het domino effect van falende, gesatureerde markten op de financiële wereld van afhankelijkheden, en andersom. Overheden staan op de tweede plaats in de dominoketen maar doen net of ze alles bepalend zijn. Daarom deden de overheden niets voorafgaand aan de financiële crisis de wereld op zijn kop zette in 2008. Overheden zijn faciliterend in groei maar reageren pas op problemen als het te laat is. Dan richten ze de zoveelste dure instelling op rondom een probleem en trachten het systeem, de oorzaak van alles in stand te houden. Totdat de problemen de overhand nemen en het hele systeem in elkaar klapt.
Verrast door de bankencrisis moesten de ministers van financiën hals over kop redden wat er te redden viel. Ondanks zoveel bureaucratie en hiërarchische structuren, is men niet in staat de zogenaamde “points of singularity” aan te zien komen en vooraf maatregelen te treffen voor de veiligheid van de maatschappij.
Als de collapse dan inzet tracht men wederom de status quo terug te winnen in plaats van lering te trekken en een transformatie vorm te geven of te omarmen. Moeten we dan ene en andere maal het enorme leed meemaken?
Close was al bezig de Stichting STIR op te richten om te gaan experimenteren met een maatschappijvisie (Sustainocratie) die zich concentreert op onze essentiële waarden voor ons voortbestaan. Deze visie positioneert zich achter de “transformation” daar waar de grote vraagtekens staan in de tekening. Samen geven we vorm aan een nieuwe maatschappijvorm die niet meteen weer omvalt. Dat blijkt moeilijk als de grote machtsbolwerken steeds weer terug trachten te keren in die oude, ontplofte werkelijkheid. De incompetentie rond verandering en aanpassing aan deze tijd druipt af van de blinde tunnel visie en bolwerken van belangen.
In Sustainocratie zetten we de overheid naast de andere partijen, met dezelfde essentiële verantwoordelijkheden vanuit een infrastructuur en diensten perspectief. Niet groei noch financiële afhankelijkheid maar balans en cocreatie. Geen keten van afhankelijkheden maar een community van samenredzaamheid. Die positie moet eerst als optie erkend worden, dan worden aanvaard en daarna de maatschappelijke onderlinge relaties erop worden afgestemd.
Toen in 2010 de Stad van Morgen de energie samenwerking aankondigde onder de naam EQol (Energy & Quality of Life) gaf op institutioneel niveau niemand thuis. EQoL had berekend lokaal ongeveer 3000 woningen nodig te hebben in Eindhoven om het positieve effect van de samenwerking op 4 x WIN niveau meetbaar te maken. De gemeente was hier niet mee bezig. De grote woningcorporaties wilden niet meedoen, mochten het zelfs niet later door de overheid (schoenmaker bij de leest politiek). Alleen de kleinste van allemaal in Eindhoven gaf gehoor. Deze wilde extra draagvlak creëren binnen Brainport bedrijven. Een ontmoeting tijdens het wekelijkse diner van de Rotary 1 (top bedrijven in de regio Eindhoven) werd een debacle. De grote Philips Nederland baas blies het voorstel onmiddellijk af. Zij hadden energie privileges die lucratief waren. Er was geen enkele intentie om mee te doen aan de lokale energie verantwoordelijkheid. De rest van de aanwezige CEOs bleken amper een eigen visie erop na te houden en volgenden slaafs de visie van de Philips man. Nu, anno 2022, wordt schaamteloos de rekening neergelegd bij de lokale bevolking met exorbitante energieprijzen, krijgt lokaal MKB weer een mokerslag, de zoveelste na de vele COVID beperkingen, en reageert de overheid met kleine financiële cadeautjes als pleister op veel grotere wonden. Die cadeautjes worden ook nog eens als schuld door onszelf bekostigt.
Stad van Morgen besloot destijds te focussen op AiREAS en FRE2SH waar wél de energie problematiek op tafel kon komen maar als onderdeel van een oorzaak-gevolgen pakket. Dan dienen we wel met elkaar de ingrijpende maatregelen van herziening van stedelijke en gebiedsfuncties door te voeren. Dat laatste blijkt nog steeds lastig omdat gefragmenteerde belangenpartijen de keuzes nogsteeds bij zichzelf houden.
Eindhoven wil 36.000 woningen erbij bouwen maar kan nu al geen betaalbare energie voorziening garanderen aan de huidige bevolking. De stad telt de grootste dichtheid eenpersoons huishoudens in gezinswoningen. Individualisme is misschien financieel economisch interessant maar vanuit duurzame ontwikkeling en menselijkheid een drama. Het is de basis voor de enorme stijging in zorg behoeftes zoals geconstateerd in de COS3i aanpak voor sociale inclusie en bijbehorende verslaglegging. Die zorgbehoefte kan onvoldoende worden afgedekt door de enorme bureaucratisering in de zorg, de industrialisering ervan via verzekeringsmaatschappij, de kostenoptimalisatie die steeds wordt gezocht en de focus op systeem gerelateerde problemen, niet “de mens”.
Toen FRE2SH ongesubsidieerd ging experimenteren met de essentie van voedsel ontstond het grootste binnenstedelijk voedselsysteem in Eindhoven met betrokkenheid van allerlei ondernemers, restaurants en vele geïnspireerde bezoekers uit binnen en buitenland. Directe impact op de gezondheid, betrokkenheid van burgers en de luchtkwaliteit kon worden gegarandeerd. Toch reageerden overheid bestuurders met het sturen van ambtenaren om te controleren op niet bestaande regels in plaats van de initiatieven te omarmen en stimuleren. Uiteindelijk moest FRE2SH wijken voor de binnenstedelijke prioriteit van parkeren in plaats van regeneratieve voedselzekerheden. Ondertussen groeien de rijen bij de voedselbank, kan de voedselbank de vraag niet meer aan en stijgen de prijzen in de supermarkten nagenoeg exponentieel. Voedsel is voor FRE2SH een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, geen commodity dat we zomaar overlaten aan manipulatief en speculerend ondernemerschap.
Op Europees niveau zien we steeds sterkere impulsen om die gelijkwaardige verhoudingen tussen inwoners en lokale overheden te stimuleren (Horizon 2020 publicaties van 6 december 2022). Daar is echter voor steden moed en visie voor nodig maar ook de positieve uitnodiging zoals we die in Sustainocratie formuleren. Zelfstandig kan het systeem deze keuze vaak niet maken omdat ze nu eenmaal vast zit aan historisch ontwikkelde verhoudingen en functies. Maar als ze ingaat op de uitnodiging dan gaat de transformatie vanzelf, in stapjes en vanuit de verschillende prioriteiten die gevoeld en gezien worden. In de Stad van Morgen willen we dan niet meer over mogelijke “incompetentie” praten. Per slot van rekening kun je een blinde niet verwijten dat deze niet kan zien, om maar een metafoor te gebruiken. Wat wel verwijtbaar is wanneer er een onderbouwde keuze aangeboden wordt en men stoïcijns deze blijft negeren om daarna de rekening bij de bevolking neer te leggen in de vorm van ziektelast, onkosten en crisissen. De vraag of dit incompetentie is of een belangenafweging laten we in het midden. Dat er in deze afwijzing gaandeweg een juridische basis ligt om de verwijtbaarheid aan te kaarten via de rechtbank wordt zelfs in bepaalde Europese kringen aangemoedigd.
Ook hier wil de Stad van Morgen het liefst niet verdwalen in dreigementen en rechtszaken maar de uitnodiging blijven herhalen tot het samen nemen van verantwoordelijkheid rondom onze levensessenties, steeds met krachtigere bewoordingen. Tegenwoordig doen we dat het liefst met aantoonbare resultaten vanuit gebieden waar de stap naar deze vorm van niveau 4 samenwerking al wel wordt genomen, inclusief de kracht van het invoeren van ingrijpende veranderingen. Dat deze impactvolle veranderingen vaak vooraf veel onvrede en verzet ontvangen hoort bij de impopulariteit van verandering. Maar als de noodzaak onderbouwd is vanuit de essentie van ons voortbestaan en duurzaam welzijn, dan zal uiteindelijk de verandering met dankbaarheid worden bejubeld, al is het helaas altijd achteraf. Dat hoort bij leiderschap.
Beeld hierboven: samen verantwoordelijk voor onze gezondheid en leefomgeving (AIREAS) met de overheden, ondernemerschap, wetenschap en inwoners samen op gelijkwaardige basis.
Stad van Morgen 