De podcast die we op hebben genomen met Tim Elfring van Phood in Eindhoven en stadsbewoonster Marcha gaat over de noodzaak en het effect van het produceren van voedsel in de stad. Naast de essentiële waarde van voeding voor ons bestaan, vergeleken met de kwetsbaarheid van afhankelijkheid als we in een stad wonen, kwamen veel meer belangrijke zaken aan de orde. Bijvoorbeeld de ongekende relatie van ons menselijk zijn met de natuur, de sociale verbindingen die ontstaan, zaken als gelijkwaardigheid, zorg en healing. Hier kunt u het indrukwekkende gesprek terugluisteren
Een gemeente bestaat uit mensen en waar mensen zijn gebeuren er dingen. Dingen die vaak de gemoederen bezig houden omdat ze leuk zijn, soms dramatisch, maar altijd bepalend voor de sociale verbinding tussen de mensen. In verschillende buurten van Strijp worden nu verhalen opgehaald uit het verleden. Deze mogen verteld worden door mensen die het destijds meegemaakt hebben. Dat kunnen verhalen uit de oorlog zijn, een intense gebeurtenis, of over gebouwen die zijn verdwenen, die ene persoon die indrukken achter liet bij mensen, noem maar op. Het gaat dan veel verder dan een leuke foto op de muur met een stukje tekst. We laten mensen aan het woord waar het over gaat of die het meegemaakt hebben. Via wijkgebouwen kunnen mensen elkaar weer ontmoeten, herinneringen uitwisselen en aanvullen, fiets of wandeltochten organiseren, noem maar op…..
Als voorbeeld namen we dit programma op via Rara Radio in Eindhoven. Zowel de intentie als verhalen zelf kwamen aan bod. Luister mee hoe interessant en waardevol dit is. Uiteindelijk is een stad een verzameling van mensen die samen een ontwikkeling meemaken. Kennis maken met ons verleden brengt ook het heden tot leven en geeft ons handvatten om ook de toekomst in te richten.
Veiligheid is één van de essentiële waarden voor ons (voort)bestaan volgens de criteria in Sustainocratie. Veiligheid bereiken we niet door veel blauw op straat of de constante benadrukking van de mogelijke onderdrukking van bepaalde minderheden. Door te polariseren vergroten we juist de verschillen, met bijbehorende oordelen van anderen. We voeden de tegenstellingen, het gevoel van ongelijkheid en bereiken vaak het tegenovergestelde wat beoogd wordt. Uiteindelijk gaan we op zoek naar stempeltjes om mensen in hokjes te duwen en daar meningen over te vormen die allerlei reacties op kunnen leveren, vooral de negatieve, niet die van steun en verbinding.
Veiligheid begint bij het respecteren van de diversiteit van het menselijk zijn. We mogen dan allemaal gelijk zijn, niemand is hetzelfde. Gelukkig niet. Dankzij de authenticiteit van mensen genieten we muziek, theater, kunst, dans, vele kleding stijlen, liefdevolle aantrekkingskracht tot de ander, creativiteit, mooi reisbestemmingen, taal uitingen, culturen, noem maar op. De authenticiteit van “de ander” is juist niet hetzelfde als die van mij of jou. Dir aanvaarden, van beide kanten, wekt nieuwsgierigheid, geeft stof tot dialoog en uitwisseling, en levert een potpourri aan energetische mengsels. Elke mens is een symfonie van schakeringen waarmee je al dan niet klikt. Je kunt niet met iedereen klikken, net zo min als je alle eten lekker vindt of elke uiting van kunst even mooi. Smaken verschillen, maar dan kan nog steeds respect de boventoon voeren.
Rekening houden met de eigenheid van een ander, met de diversiteit van uitingen, op welk gebied dan ook, zonder vooroordeel of vergelijk, is een diepere en volwassen vorm van mens zijn. Respect ontwikkelt zich pas als men zichzelf voldoende heeft leren kennen en aanvaarden. Daarom kan de ontwikkeling van zelfkennis, het inzien van de eigen authenticiteit, met een positief zelfbeeld, niet vroeg genoeg aangeleerd worden. De jeugdige en puberale levensfase van concurrentie en vergelijkingen is daarvoor bedoeld. Deze kan alleen met wijsheid en veiligheid doorlopen worden onder begeleiding van ouderen die de verdieping naar respect koesteren en begrijpen. Veiligheid is een levensessentie en dienen we net zoveel aandacht te geven als onze gezondheid en een gezonde leefomgeving. Sterker nog, we kunnen pas aandacht besteden aan fundamentele samenwerking aan de uitdagingen van deze tijd als we elkaar kunnen vertrouwen vanuit respect en gelijkwaardigheid. Ons duurzame voortbestaan is ervan afhankelijk.
In de eerste twee pagina´s komt de charismatische wethouder van Deurne aan het woord, Marinus Biemans. Bijzonder in zijn relaas is de opvatting “om de burger te beschermen voor hun gezondheid”. Dat is op zich een krachtige uitspraak gezien het feit dat in het verleden die bescherming ondergeschikt is gebleken aan politieke en financiële belangen. De oude verzorgingsstaat, die in de naoorlogse jaren is ontstaan, kreeg steeds meer behoefte aan geld om haar groeiende kosten te dekken. De tendens van deze staatsvorm was dan ook om zich te concentreren op economische groei en het aspect van gezondheid remediaal te organiseren vanuit eveneens kostbare regelgeving, het zorgsysteem en voorzichtige handhaving. Dit om vooral de economisch pijlers niet al te veel voor hun hoofd te stoten. Die tijd lijkt voorbij. Maar als bestuurders de gezondheid van de burgers willen beschermen, zonder zich als predikant of betuttelaars voor te doen, zal de burger zelf ook een stuk verantwoordelijkheid mogen gaan nemen. De volgende pagina’s in de nieuwsbrief gaan daar o.a. over via de betrokkenheid van de jeugd, het onderwijs en het innovatieve bedrijfsleven.
Het is vakantietijd. Hierdoor waren de gevraagde sprekers niet beschikbaar. Onze partner Chris den Daas, die al vaker een programma in de Stad van Morgen deed over trauma verwerking en spiritualiteit, stelde voor om een open inloop te doen en mensen aan het woord te laten over deze thema´s. “De mens centraal” filosofie van de Stad van Morgen kreeg zo een mooie invulling. Een concept is geboren dat we zeker zullen herhalen vanuit verschillende thema’s die we in de Stad van Morgen kennen. Chris de Daas kwam speciaal over uit Den Haag om die ter plekke vorm te geven in de Rara radio studio.
Het werd een bijzondere uitzending. We hebben het gehad over een grote diversiteit aan thema’s met evenzoveel spontane bijdragen van mensen. Mensen met intense levenservaringen, adoptie of gebruik van Ayahuasca. Maar ook een jongetje van zes die kwam vertellen dat hij een auto had gemaakt in de Ontdekfabriek. Deze uitzending duurde twee uur met muzikale keuzes van Chris den Daas zelf.
Deze veelzijdige persoon, radioman, wetenschapper met zo’n 70 patenten op zijn naam, hoogleraar, enz. gaat openhartig en vanuit zijn eigen opvattingen LIVE in gesprek met de Stad van Morgen op Rara Radio. Het gesprek krijgt boeiende wendingen over themas zoals verantwoordelijkheid, de rol van de wetenschap, de passie en gedrevenheid van deze deskundige, leiderschap, enz. Brainport werd in 2011 bekend als de slimste regio van de wereld, vooral door de hoeveelheid patenten per hoofd van de bevolking. Jean-Paul Linnartz heeft daar persoonlijk flink en succesvol aan bijgedragen met zijn uitvindingen. Stad van Morgen met haar Sustainocratie, wordt ook wel eens Brainport 2.0 genoemd. De contextuele verandering van denken en handelen levert ook wetenschappelijk weer een geheel nieuwe wereld op. Luister mee naar dit boeiende en uitdagende gesprek.
Toen in 2016 COS3i (community voor sociale cohesie) ontstond in de Stad van Morgen, om inwoners van Eindhoven te verbinden aan onze gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor onze gezondheid, kwamen we een flink getraumatiseerde bevolking tegen. We constateerden dat de basis reden van deze situatie gevonden kon worden in het gebrek aan “sociale cohesie”, het bindmiddel van een gemeenschap. Deze negatieve ontwikkeling wordt nu nogmaals bevestigd door een onderzoekbureau dat Nederland heeft doorgelicht over een langere periode.
Het grootste deel van Nederland ziet deze verslechtering, met name de grote steden en dan vooral die steden die ook als universiteitsstad fungeren, waaronder Eindhoven. Als COS3i schreven we onze ervaringen op in een Engelstalige publicatie. Een combinatie van factoren ligt aan deze ontwikkeling ten grondslag. De zogenaamde “verzorgingsmaatschappij” heeft veel verantwoordelijkheden die we normaliter als mens dragen zelf en onderling, overgedragen aan “het systeem”. Deze benadert deze zorg als kostenpost waar politieke en financiële belangen aan gehecht zijn. Die kosten moeten worden opgebracht door druk uit te oefenen op de maatschappij via prestaties (werkgelegenheid) waar belasting op geheven wordt, en speculatie (inflatie, groei economie) door het creëren van kunstmatige tekorten.
Dit heeft gaandeweg een grote impact gehad op de mentaliteit van de bevolking. Deze werd individualistisch, geld gestuurd, afhankelijk, en ontwikkelde een overlevingsdrang in een zich corrumperende financiële omgeving. Op de vergrijzing werd gereageerd door mensen aan te trekken uit het buitenland in de hoop de prestatie en belastbare productiviteitslaag van de bevolking aan te vullen, zonder rekening te houden met de impact van diversiteit op de sociale verbintenissen. Tijdens een toespraak in de raadzaal van Eindhoven, op uitnodiging van het Vredesbureau, reflecteerde destijds al over “de angst voor de ander” op basis van eigen ervaringen in het buitenland en in mijn eigen interculturele huwelijken en verhuizingen.
Als COS3i vonden wij het belangrijk om hier wat aan te doen en manieren te vinden om mensen weer in beweging te krijgen, samen en naar elkaar toe. We deden dat vanuit het hogere doel van integrale en positieve gezondheid. Als Stad van Morgen stonden we er alleen voor. De lokale overheid toonde niet alleen geen belangstelling voor de uitdaging, ze werkte deze ook tegen door allerlei sociale ontmoetingsplekken in de stad, waar mensen spontaan muziek speelden of anders met elkaar omgingen, op te heffen volgens bestemmingsplannen die jaren duurden om tot uitvoering gebracht te worden. Het toonde ons de tweedeling van de maatschappij steeds nadrukkelijker, het financiële belangensysteem dat de menselijkheid op een laag pitje had staan, en de mens zelf die haar sociale verbintenissen steeds weer onderuit gehaald zag worden door onmenselijk bestuur.
Door allerlei initiatieven van verschillende en lokale culturen in de stad met elkaar te verbinden rondom concrete thema’s en doelstellingen, creëerden we als Stad van Morgen ook de nodige verrijkende crossovers. Crossovers zijn verbintenissen die hetzelfde hogere doel nastreven maar vanuit verschillende invalshoeken. Denk aan samen eten en kennis making met een andere cultuur en land. Of gezondheid en de verbinding tussen jong en oud. Er zijn veel crossovers te bedenken die uiteindelijk 1 plus 1 is veel meer dan 2 opleveren.
Hierbij twee korte filmpjes als voorbeeld.
Helaas gooiden de pandemie maatregelen in 2020 roet in het eten en vielen alle initiatieven niet alleen in duigen, mensen bleven lange tijd vasthouden aan ontmoeting en bindingsangsten. Dit verhoogde de negativiteit verder, ver na het opheffen van de maatregelen. Ook onze, op integrale gezondheid gebaseerde reizen vielen stil. Zo bleek het enorm tijdrovend en energie slurpend te zijn om alles weer op te starten.
Ondertussen ontstonden er wel ontwikkelingen tussen het ruimtelijke (bijv luchtkwaliteit) en sociale (gezondheid) domein waar verschillende partijen elkaar trachten te ontmoeten. Ook overheden begonnen langzaam in te zien dat werken vanuit een gemeenschappelijk hoger doel en het bevorderen van de crossovers, ook in de overheid zelf, kon leiden tot effectiviteit verbetering, kostenbesparing en uiteindelijk impact van maatschappelijke relevantie. In de fase zitten we nu.
Deze bijeenkomst in de prachtige, kleine stad Urbino in midden Italië, was gericht op “Plaatsgebonden duurzaamheid, ethiek en spiritualiteit”. Ruim 40 wetenschappers uit even zoveel landen en instellingen kwamen fysiek en online samen om van gedachten te wisselen. Ingediende artikelen worden gebundeld en gepubliceerd via de Universiteit van Urbino. De wereldwijde organisatie was in handen van Euro-SPES.
Ook ik was aanwezig met Sustainocratie en mijn presentatie over het “loslaten van onze erfenissen”. In deze podcast vertel ik, ondanks mijn spraakproblemen wegens een plotselinge neurologische aandoening, over mijn ervaringen.
Uit mijn keynote presentatie voor de bijeenkomst “Sociale Innovatie en Gedragsverandering”.
Na een omslagpunt in denken en handelen is sociale innovatie en gedragsverandering een logisch gevolg.
Jean-Paul Close
Het leven op Aarde bestaat al miljarden jaren. Het is al vijf keer bedreigd door enorme catastrofes die door natuurlijke fenomenen, zoals vulkaanuitbarstingen en meteorietinslagen, werden veroorzaakt. De mens deed zijn intrede toen er ruimte voor was. Over de komst van de mens bestaan diverse filosofieën. Wij noemen onszelf dominant zelfbewust, creatief en intelligent (en van alles meer).
Wij hebben, historisch gezien, veel moeite om onszelf te snappen
Al sinds de mens rond is gaan lopen op deze Aarde, enkele miljoenen jaren geleden, zijn we ons gaan afvragen wat we nu eigen zijn? Het feit dat we ons dit kunnen afvragen is al uniek tussen al de levende wezens en soorten. Het toont een graad van zelfbewustzijn dat ons in een diepgaand en allesomvattend leerproces van vallen en opstaan heeft gedompeld. Dit zelfbewustzijn, zeker in het begin, toen er nog geen moderne technologieën waren, noch de niveaus van wetenschappelijke kennis van vandaag, zorgde voor veel angst en onzekerheid. Alleen al dreigende weersomstandigheden werden toegekend aan grotere machten dan de mens zelf, met menselijke trekjes van boosheid, wraak, ergernis, straf, enz. Het is niet meer dan logisch dat de mens voor zichzelf duidelijkheid trachtte te scheppen in alles wat we niet begrepen om grip te krijgen op ons bestaan.
De mens is naast zelfbewust, begenadigd met behendigheid en creativiteit. Onze handen zijn goede instrumenten, onze benen helpen ons te bewegen naar de ideale plekjes. Dankzij onze creativiteit kunnen we onze angsten aan banden leggen. We uiten dat door overal een vorm van controle op te willen uitoefenen. Door vuur hebben we de natuur leren temmen, producten maken, ons licht te geven en warm te houden. Door landschappen tot eigendom te bombarderen hebben we leren cultiveren en manipuleren. Dit heeft tevens de afhankelijkheid teweeg gebracht van anderen die onderworpen werden aan die keuzes. Dat levert weer nare uitingen op van dictatoriaal, narcistisch gedrag, uitbuiting, hiërarchievorming, oorlogen, enz.
Ik heb al eens geschreven over de vier fasen van ontwikkeling van ons als mens, van pasgeboren baby tot volwassenheid. Vooral de overgangsfase van puberteit (fase 3: bewust overleven) naar volwassenheid (fase 4: bewust leven) is ingrijpend, een omslagpunt dat de meesten van ons meemaken. Na het omslagpunt hoeft men zichzelf niet meer te ontdekken middels puberale experimenten, onderlinge concurrentie of spiegelend vergelijk met anderen. Volwassenheid gaat uit van voldoende levenservaring om met diplomatie en enige zelfkennis niet meer de strijd aan te gaan. Het levert ook compassie en empathie op naar de ander om op die manier eerder tot samenwerking en vruchtbaar partnerschap te komen dan iets anders.
De mensheid gaat door precies dezelfde levensfasen alleen vanuit een geheel andere tijdschaal dan een enkel mensenleven. Op dit moment zitten we massaal als mensheid in een doorgeslagen fase 3 van zelfbewust overleven (de laatste fase van onze historische puberteit). We wedijveren met elkaar, zijn verslaafd aan macht, entertainment en consumptie, willen graag winnen, ruimen onze kamer niet op, vertonen chaotisch en zelfzuchtig gedrag, enz. We lopen in zeven sloten tegelijk en lijken amper te leren van onze fouten.
Als we als mensheid ouders hadden gehad die meekijken, dan zouden we het zorgenkindje van klas zijn: onhandelbaar, eigenwijs, agressief, dom, onuitstaanbaar, egoïstisch, enz. Als je er zo naar kijkt dan vraag je je af of het ooit goed zal komen met deze dwarse puber?
Ons puberale moment in de opgroeifasen van onze levens wordt vaak gekenmerkt als de gevaarlijkste periode. In ons persoonlijke leven laten we onze kader bewakende ouders los terwijl we nog volop het leven en onszelf aan het ontdekken zijn. We nemen domme risico´s, rijden te snel in auto´s, experimenteren met de verkeerde spullen en werken ons regelmatig in de nesten met anderen. Via de verwerking van de consequenties van dit gedrag ontstaat uiteindelijk een stukje levenswijsheid waaruit de periode van volwassenheid ontspruit. Het corrigerende gedrag van ouderen helpt vaak om de grootste valkuilen te voorkomen of de diepste pijnpunten te helen.
Als we om ons heen kijken, met de eenzijdige hebzucht van bepaalde bedrijven, armoede in de wereld, oorlogen, uitputting van de Aarde, de graai-economie, enz dan zien we veel overeenkomsten met onze puberende jeugd.
Er is echter één groot verschil. De mensheid heeft geen corrigerende ouders die het al zelf een keer mee hebben gemaakt. Onze corrigerende factor is de ellende die we over ons heen roepen en het creatieve vermogen om ervan te leren en ons te herstellen, of ten onder te gaan. Vaak zijn het burgeropstanden geweest die de mensheid in een vorm van ethische bewustwording hebben gebracht. Hiërarchische vormen komen dan enigszins tegemoet om zichzelf in stand te blijven houden. Maar dat houdt een keer op. Ook een systeem gebaseerd puur op nemen (parasitair gedrag, of de extractie economie) zal tegen een muur van eindigheid aanlopen.
Van angst naar vertrouwen
We hebben in de loop van onze ontwikkeling veel kennis opgedaan waar we zekerheden aan kunnen koppelen voor alle mensen. Zekerheden die we niet uitdrukken in geld of afhankelijkheden maar in reële waarden voor ons (voort)bestaan. Belangrijk is dat we deelnemen in de realisatie en verdeling ervan en de verantwoordelijkheden niet uitbesteden via politieke – financiële structuren die op extractie gebaseerd zijn. De genoemde reële waarden kennen we al sinds mensenheugenis want we passen ze intuïtief toe in onze gezinnen voor de begeleiding en opvoeding van onze kinderen.
Als we ons bewust worden van de aandachtspunten die nodig zijn om die essentiële waarden te herstellen en te bewaken dan kunnen we er ook naar gaan leven We gaan onze wetenschappelijk opgebouwde en geverifieerde kennis en technologieën gebruiken, daar waar nodig. Niet om controle uit te oefenen of afhankelijkheden af te dwingen wegens ongefundeerde angsten, maar juist om die verantwoordelijkheden optimaal te kunnen dragen in gezamenlijkheid en de essentiële waarden onderling te kunnen verdelen. We leren te vertrouwen op ons doorontwikkelde zelfbewustzijn, onze kennis, creativiteit en aanpassingsvermogen. We laten het overleven los en leren samen het leven op te bouwen en duurzaam te onderhouden. Dat doen we als mens maar ook door instellingen in het leven te roepen die dat professioneel ondersteunen. 4 x WIN organisaties noemen we dat, ook wel Zebrabedrijven in andere gremia.
Dit noemen we ook fase 4 van onze ontwikkeling als mensheid, de periode van volwassenheid, samenhang en harmonie met onze omgeving. We laten een belangrijk deel van onze wilde puberharen en gedrag los (omslagpunt) en vervangen die voor verantwoorde dialoog, samenwerking en focus op dat wat nodig is voor ons welzijn. Groei krijgt een geheel andere betekenis. We passen onze maatschappij aan door de verantwoordelijkheden voor die essentiële waarden niet meer te delegeren aan concurrerende belangenorganisaties, maar door zelf die verantwoordelijkheden te gaan dragen, als mens, ondernemer, wetenschapper, overheid, enz.
Waar staat u in deze evolutie? Heeft u uw omslagpunt al bereikt? Of leeft u nog volop in de prestatiemaatschappij van financiële afhankelijkheden? Beleeft u de angst voor het kwijtraken of niet waar kunnen maken van uw verlangens of noodzakelijkheden? Of heeft u vertrouwen in uzelf en de samenwerking met anderen om u en de anderen vooruit te helpen met dat wat men nodig heeft?
Ikzelf heb mij in het centrum van het plaatje gepositioneerd, als uitnodigende en verbindende partij in die open ruimte van cocreatie van onze essentiële waarden. Zo zijn AiREAS (luchtkwaliteit en gezondheid), COS3i (sociale inclusie, veiligheid en gezondheid), School of Talents (samen leren) of FRE2SH (regeneratieve lokale voedselinitiatieven) ontstaan met allerlei deelnemers die de omslag al vorm trachten te geven voor zichzelf en samen.
Sustainocratie is het samenvattende woord van verbinding
Sustainocratie geeft vorm aan die manier van denken en handelen na het omslagpunt. Samen verantwoordelijkheid nemen voor de essentiële waarden van ons bestaan, is hier de boodschap en het commitment, of we nu als mens meedoen of als professionele instelling. We geven zo vorm aan regeneratieve relaties onderling en met de natuur om ons heen. We zijn niet bang om weg of door te geven in de circulaire keten als we erop kunnen vertrouwen dat wij onderdeel zijn van die keten en via die weg ook weer terugkrijgen wat we nodig hebben, als we het nodig hebben. Net als een boom haar blaadjes angstloos loslaat in de herfst in de wetenschap en het vertrouwen dat de grondstoffen voor nieuwe blaadjes, in de lente, weer overvloedig aanwezig zijn, dankzij de samenwerking met bacteriën en schimmels. Zo werkt een harmonieus, constructief en vooruitstrevend ecosysteem dat overvloed creëert en verdeelt onder alle deelnemers voor gebruik. Want economie betekent per slot van rekening “eco” (natuur) en “nomos” (regels), de “regels van de natuur” en die bestaan uit alles behalve hebzucht.
Stad van Morgen 