Cultuur en politiek in Eindhoven

Vandaag waren we in Eindhoven getuigen van een manifestatie omtrent cultuur. Het spanningsveld is ontstaan door de focus van het Eindhovense beleid op economie terwijl de bevolking juist de vrijheid, ruimte en middelen wil in eigen expressie via kunst, manifestatie en ongeplande toegevoegde waarde. Het aansluitende “debat” was geen debat omdat het alleen mensen betrof uit de Eindhovense politiek en niet de maatschappelijke diversiteit die de stadscultuur vertegenwoordigt. Dit geeft tevens de zin en onzin weer van cultuur en politiek.

img_20180318_142736649803479.jpg

De definitie van cultuur volgens wikipedia is “dat wat de mens schept”, in analogie met “natuur: dat wat de natuur voortbrengt”. Cultuur is de mix van gedrag, rituelen, gewoontes, erfgoed, creativiteit, geloofsuitingen, taal, kunst…..De “cultuur van Eindhoven” is zoiets als “de samenhang van alles wat we als mensen samen doen en hebben gedaan in de stad”. De Eindhovense politiek kan daarom worden gezien als onderdeel van de cultuur, niet andersom. In de Nederlandse werkelijkheid is de overheid vooral faciliterend als beschermer van ons materiële en immateriële erfgoed. Politiek en overheid dient cultuur nooit in de weg te staan en juist meer dan voldoende ruimte te bieden voor de vrije ontwikkeling van cultuur waarin creatieve en kritische expressie, tolerantie en menselijke kernwaarden zoals gezondheid en veiligheid, voorop staan.

De klacht die we in Eindhoven horen is dat publieke middelen voor cultuur door overheidbeleid vooral worden gebruikt om de recreatie en design economie te stimuleren via marketing en evenementen. Dat is onterecht gebruik van de middelen. De overheid gedraagt zich zo als handelshuis met maatschappelijk geld in plaats van ruimtescheppende volksvertegenwoordiging voor de vrije ontwikkeling van cultuur en samenhang.

De vraag rijst dan wie het debat moet voeren? Dat is zeker niet de politiek maar juist de stadsbevolking zelf. Waarin voelt deze zich beperkt door de politiek of andere factoren en welke ruimte heeft men nodig om zich volledig te kunnen uiten? Hoe creëren we voor onszelf de ruimte? En hoe eisen we die op van onze volksvertegenwoordiging als we het gevoel hebben daarin in de weg te worden gestaan? Hoe willen we dat ons gemeenschapsgeld voor cultuur stimulans en bescherming van cultureel erfgoed wordt besteed?

Met de democratische invulling van deze vragen zijn we bezig met cultuur, niet door de politiek te vragen wat zij onder cultuur verstaan. Stad van Morgen voegt daar nog een ander cultuurthema aan toe waar de overheid ook een belangrijke ruimte scheppende rol in speelt, vooral door zichzelf in de huidige vorm ter discussie te stellen. Dat is namelijk de cultuurverandering van kapitalistisch consumisme en vastgoedspeculatie naar een circulaire, vanuit menselijke kernwaarden gedreven, integrale participatie. De overheid kan in de huidige maatschappelijke context verweten worden dat ze geen volksvertegenwoordiging is maar een geld gedreven vertegenwoordiging van het kapitaal.  De onderstroom van de manifestatie vandaag ging vooral om het verlangen naar een volksvertegenwoordiging waarin cultuur weer de vrijheid van menselijke creativiteit krijgt in plaats van een dominante politieke doodvonnis wegens geldbelangen.

img_20180318_1536121140919596.jpg

Burgers pikken het politieke gedraal niet langer als het om een gezonde leefomgeving gaat

In Amsterdam blijken meetbuisjes aan te geven dat er delen van de stad structureel boven de norm van NO2 uitkomen. De burgers pikken het werken op basis van gemiddeldes door de lokale overheid niet langer. Hierdoor staat de individu steeds machteloos terwijl de politiek gewoon doorgaat met ziekmakend beleid uit politiek of economisch gewin. Handhavingsverzoeken worden genegeerd of tussen instanties gepingpongd. Wie neemt verantwoordelijkheid? De politieke overheid schijnbaar niet.

IMG_20170423_122946
Amsterdamse NO2 volgens tweets van de actieve Amsterdamse wijkraad “d’oude stadt”

Volgens samenwerkingsverband AiREAS gaat het juist om de individuele blootstelling aan luchtvervuiling, niet de stadsgemiddeldes. Individueel gebeuren teveel ellendige dingen in een stad die zich uiteindelijk uiten in verminderde kwaliteit van leven, productiviteit en betrokkenheid, en vergroting van ergernissen, boosheid en zorgen. De “grote gemene deler”, de stille meerderheid die hooguit tijdens de verkiezingen van zich laat horen en alleen in statistieken op een vaak verkeerde manier te zien is, is misschien politiek relevant maar op lokaal menselijk niveau schandalig ineffectief.

Dat is zoiets als het verhaal dat er twee personen zijn met honger. Er is één gebraden kip. De politiek zegt dat statistisch gezien allebei een halve kip hebben gegeten. De werkelijkheid toont dat eentje de hele kip verorberde.

Kortom, als het gaat om menselijke kernwaarden dan is politiek niet de aangewezen volksvertegenwoordiging. Wanneer het gaat om het bouwen en onderhouden van algemene zaken zoals een infrastructuur, wat huishoudelijke regels of een gemeenschappelijk zorgsysteem dan kunnen we redelijk overweg met de politiek mits we ze ook hier houden aan de kernwaarden in hun keuzes en debatten.

Als de politiek aangestuurde overheid en semi-overheid de menselijke kernwaarden in onze huidige maatschappelijke paraplu niet of onvoldoende vertegenwoordigen, en zelfs aantoonbaar schaadt door ongezonde keuzes te maken, wie dient dan de verantwoordelijkheid te dragen?

Wijzelf! Uiteindelijk zijn wij die overheid zelf. Politiek en overheid zijn niet hetzelfde. Politiek bepaalt beleid, overheid acht het uit te voeren. Dan komen we op een van de grote problemen van deze tijd. Het politieke systeem heeft alle macht. Dat is onterecht maar wel de werkelijkheid waar we tegenaan lopen. Deze macht uit zich op twee fronten:

  1. regels creëren en uitoefenen op de mens om deze macht in stand houden,
  2. middelen op eisen van de burgers om deze macht in stand te houden.

Tijdens de verkiezingen komen alleen de grote lijnen van maatschappelijke belangen aan bod die via de “grote gemene deler” aanpak gesaust worden in partijpolitieke kleuren die allemaal zekerheden verkopen maar geen verantwoordelijkheden nemen. Vele politici bevolken tevens de luxe banen in de overheid waardoor ook de overheid politiek gekleurd wordt. Het menselijk belang is dan ver te zoeken.

Als wij derhalve een gezonde en veilige straat of wijk willen dan moeten we er zelf voor gaan zorgen. Dat betekent dat we specifiek voor onze kernwaarden de macht die we hebben weggeven terugnemen. Een tweede stap zou zijn dat we ook de middelen terugnemen en deze zelf investeren in de innovaties die we nodig achten voor onze duurzame menselijke vooruitgang gestuurd door de kernwaarden die we via Sustainocratie hebben leren kennen in onderbouwde vorm.

5 kernwaarden

De beroemde lichamelijk invalide maar geestelijk uiterst bekwame fysicus, kosmoloog en wiskundige, Stephen Hawking, zegt zelfs dat “het nu gevaarlijker is dan ooit” voor de mens. Het gevaar komt niet van buitenaf maar uit onszelf. De gewone mens voelt zich in de steek gelaten door “hun leiders”.

Politici zijn echter niet “onze leiders”, het zijn mensen die een netwerk van instanties in stand houden waar de mens afhankelijk van is gemaakt. Die instanties zouden voortreffelijke innovatieve prestaties kunnen leveren als ze zich zouden richten op het creëren en in stand houden de natuurlijke kernwaarden van mens. Dan zouden eerst de politici zich eraan dienen te gaan houden. Er zou zelfs een geheel nieuwe samenhang komen tussen de regionale bestuurlijke instanties, de bevolking, de wetenschap en de ondernemers. Die samenhang bestaat al, in prille kwetsbare vorm, aangestuurd door de kernwaarden, bevolkt door burgers met de hulp van geprofessionaliseerde en gespecialiseerde instanties én vaak samen met uiterst betrokken en bekwame ambtenaren en politieke bestuurders die zich als mens herkennen in deze verantwoordelijkheid. Grappig genoeg genieten bestuurders die deze keuze maken veel meer maatschappelijk aanzien en steun dan zij die het niet doen.

Het is geen kwestie van opstand tegen de gevestigde orde, maar een zaak om de gevestigde orde middels dringende uitnodiging ondergeschikt te maken aan de natuurlijke kernwaarden en condities van onze duurzaam vooruitstrevende samenleving zoals in Sustainocratie wordt beschreven en georganiseerd. Als onze regionale bestuurders (beter woord dan leiders) zich niet ondergeschikt maken dan doen we dat eerst zelf. Door ons te groeperen en bestuurders erbij uit te nodigen ontstaat er een dialoog, ook als de bestuurders niet meedoen en zich publiekelijk dienen te verantwoorden “waarom niet”.

De evolutie van de mens is vaak een revolutie van de systemen.

 

Algemene beschouwingen 2013 en menselijkheid

Het debat tijdens de algemene beschouwingen in de tweede kamer gaat over systeempolitiek, macht en geld. In het onderstaande plaatje geef ik het spanningsveld weer van de huidige werkelijkheid.

Onze toekomst wordt bepaald door de ontwikkeling van het spanningsveld in deze complexe tijden.
Onze toekomst wordt bepaald door de ontwikkeling van het spanningsveld in deze complexe tijden.

De geschiedenis heeft ons getoond dat het spanningsveld onderhevig is aan cyclische patronen die te maken hebben met de menselijke en universele natuur.  Als het spanningsveld de mens en het systeem uit elkaar drijft dan kan het breken. In het verleden ontstond dan burger opstand, oorlog of het algehele verval en zelfs verdwijnen van een maatschappij.

In onze huidige werkelijkheid loopt deze spanning al geruime tijd steeds hoger op. Uit het plaatje blijkt dat dit twee kanten heeft, de mens en het systeem, die beide verantwoordelijk zijn voor het veroorzaken en oplossen van de stress. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan.

Aan de kant van het systeem staat de democratie met veel conservatieve neiging tot behoud van verworven rechten en handhaving van plichten. Na een grote piek van welzijn in de cyclus stijgt de spanning om dit welzijn systematisch in stand te houden door de afhankelijkheden die de burger eraan ontleent. Aan de menskant ontstaan de symptomen van menselijke stress die zich gaandeweg opbouwt (armoede, werkloosheid, verschillen tussen rijk en arm, voedselbank, criminaliteit, enz). De mens wordt uitgedaagd de eigen verantwoordelijkheden in ogenschouw te nemen om welzijn te behouden of opnieuw op te bouwen. De natuurlijke mens is dan erg creatief maar vaak niet direct passend in het oude systeembelang. Er ontstaat een uniek spanningsveld tussen vernieuwende en conservatieve krachten die de natuurlijke weg opzoeken.

Transformatie Economie

(Download hier een praktische uitnodig bestuurdersregio Eindhoven  GemeenteSustainocratie (1) )

Om de spanning te ontlasten heb ik de Transformatie Economie (Sustainocratie) geïntroduceerd. Dit is voor mijn gevoel en inzicht een noodzakelijke aanvulling op de democratie en even menselijk. De Transformatie Economie groeit als het spanningsveld zich vergroot en krimpt als het spanningsveld zich verkleind. Dit is nieuw en heeft zich nog nooit vertoond in onze geschiedenis. Voorheen werd transformatie ingegeven door een breuk waarna men opnieuw kon beginnen. Dat kunnen we ons in de huidige wereldmaatschappij niet meer permitteren. Het is ook niet nodig omdat onze kennis over de menselijke complexiteit gigantisch is toegenomen en wij ook daarin verantwoordelijkheid kunnen nemen in onze structuren.

Het aanvaarden van Sustainocratie is lastig voor de oudetijdse machtsstructuren maar in tijden van groeiende spanningen en onzekerheden is het juist de redding van die macht. Men laat wat macht los en doet mee aan Sustainocratie met autoriteit waardoor de macht zich via de transformatie weer bevestigt.

De Transformatie Economie plaatst zich buiten de systeem werkelijkheid richt zich op de kern van de menselijke welzijnsuitdagingen door “het systeem” uit te nodigen naar de mens kant en niet andersom. Sustainocratie is geen aparte maatschappij noch instelling. Het is een serie van transformatieve coöperaties rond specifieke menselijke kernzaken. De transformaties hebben een effect zowel op de menskant als de systeemkant. Daarom doen alle kernpartijen mee (overheid, ondernemerschap, burgers en wetenschap).

Met deze aanpak wordt in Eindhoven en Noord Brabant projectmatig ge-experimenteerd. Het is vooralsnog in een pioniersfase. De eerste resultaten zijn zo bemoedigend voor alle betrokken partijen dat het steeds meer steun krijgt. De Transformatie Economie voegt met Sustainocratie een belangrijke variabel toe aan de succesfactor van duurzamer maatschappelijke en economische ontwikkelingen:

De succes formule
De succes formule

In de, op natuurwetten gebaseerde, formule activeert “Transformatie” zich vooral als groei hapert, gevolgen te groot worden, concurrentie noopt tot verandering of lokale harmonie onevenwichtig is geraakt. In een “normale” duurzaam vooruitstrevende maatschappij is “transformatie” maar een klein percentage van de werkelijkheid maar kost wel de nodige moeite omdat het richting bepalend is door in te gaan op veranderprikkels. Lokale balans of onbalans kan daarbij uitstekend helpen om prioriteiten te bepalen. De onzichtbare variabel in deze formule die we er zelf aan toe kunnen voegen is “graad van integraal bewustzijn” hetgeen een toegepast leerproces weergeeft op basis van ervaringen, samenhang en open kijk op het leven zelf.

Jean-Paul Close

Sustainocratie, de huidige werkelijkheid en de Transformatie Economie

jp@stadvanmorgen.com

Sustainocratisch Zaanstad

Op 10 April 2013 was ik uitgenodigd  om te spreken door de lokale politieke beweging ROSA. Men wilde de negativiteit doorbreken van het crisisgevoel dat ook deze regio te pakken had. Het oog was gevallen op de Sustainocratische processen in Eindhoven die gebruik maken van de ruimte die ontstaat door de crisissen om integrale vernieuwing toe te passen. Zo zat ik op 10 April in de trein  om voor 75% minder CO2 uitstoot een paar uur later in Zaanstad aan te komen. Wat mij meteen opviel was de beeldschone hoogbouw in Noord Hollandse stijl van een conferentieoord bij de uitgang van het station. Ik wandelde langs de prachtig opgeknapte gracht richting de brede rivier de Zaan. De bijeenkomst werd gehouden in het cafe van de bioscoop die gebruik maakte van een oud fabriekspand langs het water.

De wandeling gaf in het geheel geen gevoel van crisis maar als je wat nader kijkt dan zie je dat de mooie winkelpandjes bezet zijn met landelijke en wereldwijde franchizes die we overal tegenkomen in elke binnenstad. Dit toont de distributiecultuur waarin het het geld maar een richting in vloeit, en dat is van de retailshop naar de gecentraliseerde hoofdkantoren. Behalve de vaak goedkope werkgelegenheid voor jongeren in de winkeltjes en logistieke bevoorrading blijft er niet veel geld hangen in de stad zelf. De industrielen van het verleden zijn vertrokken en de lokale oudetijdse bedrijven hebben het moeilijk of gaan failliet onder de rook van het grote economische speculatiecentrum Amsterdam. Dat is de ene werkelijkheid.

Ik kijk naar de Zaanstad met andere ogen. Ik zie een prachtige brede rivier met een overvloed aan water. Een lokale bevolking die geschiedenis maakte door eigenwijs te zijn ten opzichte van de hoofdstad en dingen te doen die in Amsterdam niet mogelijk waren. Een bevolking die trots is op haar geschiedenis en de oude structuren en uitstraling in stand houdt door er wat mee te doen, zoals de frabiekslocatie waar ik mocht spreken. Ik zie een gebied dat zich uitstrekt tot aan Den Helder om zelfvoorziende samen te werken met de andere gemeenschappen van het Noorden. Als ik dat zie dan sta ik met de rug naar de hoofdstad Amsterdam en beleef ik zelfredzaamheid, zelfbewustzijn, creativiteit, eigenheid en samenwerking. Maar voor mij is kijken op die manier heel normaal omdat ik dat al jaren doe vanuit mijn eigen zelfbewustwording in Eindhoven. Eindhoven is natuurlijk heel anders dan de Zaanstreek, maar als je je bewust bent van je kwetsbaarheid dan ontdek je tevens je gigantische krachten zeker als een crisis je de ogen opent voor andere werkelijkheden. Dat gebeurd in Eindhoven steeds beter nu men ook Sustainocratie voorzichtig omarmt als eerste in de wereld. Deze meoeizame eerste lokale precedenten staan ter beschikking als men in de Zaanstad ook de keuze durft te maken. Dan zal het al een stukje gemakkelijker gaan omdat het proces bekend is.

Als je de wereld anders leert bezien door je radikaal om te draaien van de centralisatie van klatergoud en geldafhankelijkheid dan zie je jezelf en de kracht van zelfbehoud vanuit zelfkennis. Dan ontstaat een nieuwe wereld vol nieuwe kansen en mogelijkheden die alleen afhankelijk zijn van de durf van de lokale bevolking, de creativiteit, de visie en ondernemende wens er samen iets moois van te maken. Dat was ik komen vertellen en toen we de volgende dag het Dagblad van Noord Holland opensloegen zagen we dat de boodschap door de verslaggever duidelijk was verwoord. Nu is het aan de aanwezigen of men er iets mee doet. Ik verwacht het wel. Mijn zegen en hulp hebben ze al.

De boodschap komt over
De boodschap komt over