Vandaag bezocht ik Venezolaanse migranten in een vluchtelingenoord nabij Tilburg. Het drama van welgestelde mensen die met verkeerde informatie naar Nederland kwamen en nu ongewenst verstrikt zijn geraakt in een uitzichtloze situatie van machteloosheid en bureaucratie.

Het lijkt een vakantieoord als ik het oude militaire terrein op kom. Een eenvoudige registratie geeft ons groepje toegang tot het gebied waar zo’n 500 vluchtelingen, migranten, asielzoekers verblijven in afwachting van hun lot. We brengen wat spullen mee voor de mensen die we gaan zien. Ze verblijven in een soort bungalow in een bosrijke omgeving. Schijn bedriegt. De ogende vakantiebestemming blijkt een emotioneel en psychisch zwart gat.

“We hebben onze paspoorten in moeten leveren”. Daarvoor in de plaats hebben ze een soort identiteit bewijs waarmee ze vrij in Nederland mogen bewegen, bepaalde taken mogen verrichten maar veel ook niet. Men mag niet buiten de grenzen van Nederland treden. Men krijgt te eten, warme huisvesting en 24€ per week per volwassene om te besteden.

Men is dankbaar voor de hulp. Alleen hebben we te maken met hoogopgeleide Venezolanen die niet uit een platgebombardeerd land komen maar een mensonterende dictatuur. Hun kansen zijn in hun thuisland ontnomen door diepgewortelde corruptie in de formele structuren. “Als je mooie nieuwe schoenen draagt dan kan iemand met een willekeurig gezag, zoals een ambtenaar of politie agent, je vragen om die schoenen af te geven”. Ze beschuldigen iemand gemakkelijk onterecht van diefstal, vernietigen eigendomsbewijzen, bedreigen getuigen of zorgen voor valse eigen getuigen, om hun hebzucht te stillen. Iemand die iets tegen het regiem inbrengt wordt gemanipuleerd, bedreigd en vaak geïntimideerd met geweld. De corruptie is zo diepgeworteld dat het nagenoeg onmogelijk lijkt het op korte termijn op te schonen, zelfs als de dictator wordt afgezet.

“Hoe kunnen we terug als het volk verhongerd, bedreigd en beroofd wordt?” vraagt men met tranen in de ogen. “Wij zijn hard werkende mensen, al ons hele leven. We willen onszelf kunnen bedruipen, bijdragen aan de maatschappij, niet hier niets zitten doen, dag in dag uit, maand in maand uit, wachtend op een of ander besluit.”

Het huilen gaat nu intens verder. Het warme verblijf is een kamer met zes stapelbedden en een wastafel, ligt op 40 minuten fietsafstand van het station. Er zijn twee kleine dorpjes dichterbij met elk een supermarkt. Met de bus naar het station kost 4€ per persoon. Een busreis voor 4 personen slokt meteen het grootste deel van 24€ weekeuros op. “Erg ver komen we niet”, verzucht men.

“We hebben geen keuken, geen magnetron, alles is verboden”. De dokter raadt aan dat men de kleinste dochter pannenkoeken te eten geeft. Maar hoe warm je zoiets op? “We doen het nu met een strijkijzer, net als brood in de ochtend. Soep warmen we op in het koffiezetapparaat!”

Ik kan mijn oren niet geloven. Dat kan toch allemaal anders? Is dit Nederland?

Men kan de frustratie niet zomaar kwijt dus wordt er geklaagd over het eten. Terwijl we er zijn haalt men de warme maaltijd op uit de centrale keuken: Bami, loepia of kipsnitsel, salade, een appel en een mars. “Het eten is vaak pikant, moeilijk te eten voor onze kinderen”. Voor hetzelfde geld kunnen zij zelf koken voor iedereen en het echt lekker of gezond maken. Dan heeft men ook wat te doen. De afhankelijkheid is een emotionele killer. Nu vindt men het eten vaak slecht, oneetbaar. “Het lijkt wel of we in Pakistan zijn qua keuken in plaats van Nederland, zo pikant, echt niet te doen”. Het eten is natuurlijk geen luxe maar niet echt slecht. Als je tegen de muren omhoog loopt met je gemoed dan is het eten een betere uitlaatklep dan andere opties.

Het grootste probleem van deze mensen is dat ze tussen wal en schip zijn aangeland. In Nederland kunnen ze geen kant uit. Het paspoort is ontnomen waardoor men niet vrij kan zoeken naar mogelijkheden elders. Zoals in gebieden waar men met de taal uit de voeten kan, bijvoorbeeld Spanje, Colombia of Argentinië. Geen bewegingsvrijheid om zelfstandig te werken, in afwachting van bureaucratie en met de constante onzekerheid over hun lot.

In Caracas thuis of buiten de hoofdstad in Venezuela is er ook al geen perspectief. Zelfs als dictator Maduro het onderspit delft waar haalt men het leiderschap vandaan om de diepgewortelde corruptie aan te pakken die het hele systeem heeft aangetast? Daar zitten deze mensen ook mee. Thuis kansloos, in Nederland kansloos. Wat te doen? Men heeft zoveel te bieden qua motivatie, talent, potentieel, maar het kan nergens landen. Om gek van te worden. En dan met kleine kinderen erbij. Dit is niet voor te stellen als je het niet meemaakt.

Hulp is natuurlijk fijn en men is dankbaar maar dat neemt de innerlijke zwartheid niet weg. Men is “veilig” maar zonder overgebleven levensmissie. “De instellingen zijn vooral bang om fouten te maken en doen daardoor nagenoeg niets. Daarom duren onze procedures zo enorm lang”. Sommige zelfmoordpogingen zijn bekend en zelfs onderling verijdeld. Tot zover kan het komen. Er zijn daar mensen die er al vijf jaar wachten. Dat perspectief drijft ons groepje al tot wanhoop. “We zijn geen criminelen, we zijn gewone mensen die iets met hun leven willen doen. Waarom, waarom mag dat niet?”

Tsja, dat vragen wij ons ook af in de auto terug naar Eindhoven. We zien onderweg de leegstaande boerderijen, de behoeften in de zorg, de techniek, overal en dan het opgesloten talent dat gevangen zit in dure onmenselijke bureaucratie. Wat kan het anders en zouden we het ook anders willen doen, puur vanuit menselijkheid. Ook wij voelen ons machteloos en diep triest.

Wordt vervolgd….