Het is voor de traditionele deelnemers aan onze huidige maatschappelijke structuur vaak niet eenvoudig om zich in te leven in de andere deelnemers. Hoe kijkt een overheid bijvoorbeeld tegen ondernemers? Of burgers? Of onderwijs? Andersom, hoe kijken de anderen naar elkaar of de overheid? En hoe verandert dat als we ineens vanuit een nieuw kader met elkaar omgaan, zoals sustainocratie? Deze oefening deden we in Nuenen met vertegenwoordigers uit de overheid, ondernemerschap, onderwijs en inwoners.

Hypothese: 3000 extra woningen?

Als hypothese namen we de bevolkingsgroei van Nuenen van 20.000 naar 30.000 inwoners de komende jaren. Dat betekent dat er pakweg 3000 woningen bij moeten komen tenzij huisvesting op een andere manier opgelost kan worden. Deze hypothese staat niet ver van de werkelijkheid.

Tijdens het rollenspel, waarbij deelnemers zelf hun maatschappelijke functie mochten kiezen, afwijkend van hun dagelijkse bezigheid, bleek al snel de kloof te ontstaan tussen de overheid en de rest van de deelnemers. Het ging dan niet zo zeer om macht maar eerder een vorm van bestuurlijke machteloosheid van de overheid in deze gefragmenteerde structuur waarin elk eilandje vanuit eigenbelang redeneert. Om toch vooruit te kunnen kon de overheid niet anders dan knopen doorhakken zonder een consensus aan de andere kant van de kloof. Uiteindelijk overheerste er een negatieve energie, apathie en ontevredenheid bij de inwoners, ondernemers en kennisinstellingen die nooit leken te krijgen waar ze om vroegen en uiteindelijk hun rug naar de grote uitdagingen draaiden.

Verschillende belangrijke inzichten kwamen naar voren:

• de kloof werd niet door de overheid gecreëerd maar door de maatschappijvorm zelf. We blijken er allemaal verantwoordelijk voor te zijn. Als eenmaal de overheid op punten verzuilde machtsposities inneemt (uit noodzaak geboren) dan is de kloof nagenoeg niet te dichten door de muur die ontstaat.
• in de discussie rond de opgave ging het alleen over belangen, oordelen, vooroordelen, meningen, filosofische algemeenheden, standpunten, nooit over de mens of kernwaarden zoals gezondheid.
• gaandeweg werd de kloof alleen maar groter, niemand nam inhoudelijk verantwoordelijkheid en uiteindelijk ging het alleen om de urgentie van 3000 woningen zonder enige context.
• de deelnemers waren verbaasd over de inzichten die ze via eigen beleving waarnamen. Ondanks de herkenbaarheid van het fenomeen in de dagelijkse werkelijkheid

De tweede ronde van het rollenspel was met dezelfde spelers alleen werd de grote maatschappelijke opgave gekaderd binnen menselijke kernwaarden. Het ging om groei van de bevolking als feit maar de dialoog spiegelde zich aan de alternatieven die uiteindelijk gezondheid verbetering zouden opleveren in plaats van verslechtering. Elk van de aanwezigen werd gevraagd “wat kun je daaraan bijdragen?”

De sfeer was volledig anders. De overheid veranderde instantaan naar een faciliterende partner met haar eigen concrete expertise die aanvullende was op datgene dat de ondernemers en kennisinstellingen konden leveren. De inwoners toonde meteen steun omdat ze gehoord werden in de menselijke belangen en daarin een stem kregen. Er werden alternatieven aangedragen en blokkades op tafel gelegd met het oog op het wegnemen ervan. Ondernemerschap toonde betrokkenheid vanuit de kans om innovaties toe te passen of te ontwikkelen. Onderwijs werd enthousiast omdat men ook de kans zag om studenten te betrekken bij de uitdaging en het participerende leerproces vorm te geven.

Conclusie

Iedereen aanwezig ervoer de energetische verandering van negatief afhoudend naar positief betrokken en cocreatief. De opgave was hetzelfde, de deelnemers ook, als ook hun rol in de maatschappij. Het enige verschil was de verbindende factor rondom menselijke kernwaarden en de uitnodiging om SAMEN verantwoordelijkheid te nemen voor de keuzes en de verwerking ervan in het geheel. Sustainocratie bestaat, is beschikbaar voor elke gemeenschap en daardoor toe te passen als men er voor kiest. Ook het rollenspel, de maatschappelijke opstelling als experiment voor bewustwording van alle betrokkenen in een regio, is eenvoudig aan te vragen en een goedkope manier om vooruitgang snel en doeltreffend te boeken. Een mailtje is voldoende aan jp@stadvanmorgen.com .