In dit korte filmpje leggen we uit hoe we onze gezondheid kunnen bevorderen door zelfbewust om te gaan met onze blootstelling aan luchtvervuiling. Het onderzoek is gedaan door AiREAS in samenwerking met TNO.
Tag: AiREAS
Podcast vragenuurtje over luchtkwaliteit
Muzikale keuzes door Chris den Daas. Vragen en discussie door Koen van der Weijer. Antwoorden door mede-initiatiefnemer van AiREAS, Jean-Paul Close
AiREAS nieuwsbrief augustus 2023
In de eerste twee pagina´s komt de charismatische wethouder van Deurne aan het woord, Marinus Biemans. Bijzonder in zijn relaas is de opvatting “om de burger te beschermen voor hun gezondheid”. Dat is op zich een krachtige uitspraak gezien het feit dat in het verleden die bescherming ondergeschikt is gebleken aan politieke en financiële belangen. De oude verzorgingsstaat, die in de naoorlogse jaren is ontstaan, kreeg steeds meer behoefte aan geld om haar groeiende kosten te dekken. De tendens van deze staatsvorm was dan ook om zich te concentreren op economische groei en het aspect van gezondheid remediaal te organiseren vanuit eveneens kostbare regelgeving, het zorgsysteem en voorzichtige handhaving. Dit om vooral de economisch pijlers niet al te veel voor hun hoofd te stoten. Die tijd lijkt voorbij. Maar als bestuurders de gezondheid van de burgers willen beschermen, zonder zich als predikant of betuttelaars voor te doen, zal de burger zelf ook een stuk verantwoordelijkheid mogen gaan nemen. De volgende pagina’s in de nieuwsbrief gaan daar o.a. over via de betrokkenheid van de jeugd, het onderwijs en het innovatieve bedrijfsleven.
Zorgwekkende ontwikkeling die alleen wijzelf kunnen ombuigen
Toen in 2016 COS3i (community voor sociale cohesie) ontstond in de Stad van Morgen, om inwoners van Eindhoven te verbinden aan onze gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor onze gezondheid, kwamen we een flink getraumatiseerde bevolking tegen. We constateerden dat de basis reden van deze situatie gevonden kon worden in het gebrek aan “sociale cohesie”, het bindmiddel van een gemeenschap. Deze negatieve ontwikkeling wordt nu nogmaals bevestigd door een onderzoekbureau dat Nederland heeft doorgelicht over een langere periode.
Het grootste deel van Nederland ziet deze verslechtering, met name de grote steden en dan vooral die steden die ook als universiteitsstad fungeren, waaronder Eindhoven. Als COS3i schreven we onze ervaringen op in een Engelstalige publicatie. Een combinatie van factoren ligt aan deze ontwikkeling ten grondslag. De zogenaamde “verzorgingsmaatschappij” heeft veel verantwoordelijkheden die we normaliter als mens dragen zelf en onderling, overgedragen aan “het systeem”. Deze benadert deze zorg als kostenpost waar politieke en financiële belangen aan gehecht zijn. Die kosten moeten worden opgebracht door druk uit te oefenen op de maatschappij via prestaties (werkgelegenheid) waar belasting op geheven wordt, en speculatie (inflatie, groei economie) door het creëren van kunstmatige tekorten.
Dit heeft gaandeweg een grote impact gehad op de mentaliteit van de bevolking. Deze werd individualistisch, geld gestuurd, afhankelijk, en ontwikkelde een overlevingsdrang in een zich corrumperende financiële omgeving. Op de vergrijzing werd gereageerd door mensen aan te trekken uit het buitenland in de hoop de prestatie en belastbare productiviteitslaag van de bevolking aan te vullen, zonder rekening te houden met de impact van diversiteit op de sociale verbintenissen. Tijdens een toespraak in de raadzaal van Eindhoven, op uitnodiging van het Vredesbureau, reflecteerde destijds al over “de angst voor de ander” op basis van eigen ervaringen in het buitenland en in mijn eigen interculturele huwelijken en verhuizingen.
Als COS3i vonden wij het belangrijk om hier wat aan te doen en manieren te vinden om mensen weer in beweging te krijgen, samen en naar elkaar toe. We deden dat vanuit het hogere doel van integrale en positieve gezondheid. Als Stad van Morgen stonden we er alleen voor. De lokale overheid toonde niet alleen geen belangstelling voor de uitdaging, ze werkte deze ook tegen door allerlei sociale ontmoetingsplekken in de stad, waar mensen spontaan muziek speelden of anders met elkaar omgingen, op te heffen volgens bestemmingsplannen die jaren duurden om tot uitvoering gebracht te worden. Het toonde ons de tweedeling van de maatschappij steeds nadrukkelijker, het financiële belangensysteem dat de menselijkheid op een laag pitje had staan, en de mens zelf die haar sociale verbintenissen steeds weer onderuit gehaald zag worden door onmenselijk bestuur.
Door allerlei initiatieven van verschillende en lokale culturen in de stad met elkaar te verbinden rondom concrete thema’s en doelstellingen, creëerden we als Stad van Morgen ook de nodige verrijkende crossovers. Crossovers zijn verbintenissen die hetzelfde hogere doel nastreven maar vanuit verschillende invalshoeken. Denk aan samen eten en kennis making met een andere cultuur en land. Of gezondheid en de verbinding tussen jong en oud. Er zijn veel crossovers te bedenken die uiteindelijk 1 plus 1 is veel meer dan 2 opleveren.
Hierbij twee korte filmpjes als voorbeeld.
Helaas gooiden de pandemie maatregelen in 2020 roet in het eten en vielen alle initiatieven niet alleen in duigen, mensen bleven lange tijd vasthouden aan ontmoeting en bindingsangsten. Dit verhoogde de negativiteit verder, ver na het opheffen van de maatregelen. Ook onze, op integrale gezondheid gebaseerde reizen vielen stil. Zo bleek het enorm tijdrovend en energie slurpend te zijn om alles weer op te starten.
Ondertussen ontstonden er wel ontwikkelingen tussen het ruimtelijke (bijv luchtkwaliteit) en sociale (gezondheid) domein waar verschillende partijen elkaar trachten te ontmoeten. Ook overheden begonnen langzaam in te zien dat werken vanuit een gemeenschappelijk hoger doel en het bevorderen van de crossovers, ook in de overheid zelf, kon leiden tot effectiviteit verbetering, kostenbesparing en uiteindelijk impact van maatschappelijke relevantie. In de fase zitten we nu.
Als we in een gezond gebied willen leven dan zullen we ons allemaal gezond moeten gedragen…
In het plaatje hieronder zien we de vele partijen die op dit moment betrokken zijn bij de AiREAS uitdaging en het commitment om te komen tot een gezonde leefomgeving. We noemen het de 4 poten aan de tafel van de lokale maatschappij. Deze zijn als “overlappende eilanden” getekend waarbij we allemaal in het centrum samenkomen voor het overkoepelde commitment. Maar een flink deel van de eilanden ligt ook buiten dat centrum, die AiREAS context.
Als we de tekening bekijken dan spreken de verschillende overlapgebieden hun verhaal. Ik heb er een karakteriserende tekst in geschreven om er een beeld bij te vormen. Waar we in het centrum ons gedrag aan elkaar aanpassen en samen keuzes maken die direct bijdragen aan de kwaliteit van onze leefomgeving en onze gezondheid, spelen er verder weg uit het centrum vaak andere belangen. In de maatschappij waar we vandaan komen bestond dat AiREAS centrum niet. Daar schakelden de eilanden op basis van financiële afhankelijkheden, doelstellingen en regelgeving.
Uit alle verslagen blijkt hoe belangrijk iedereen het vindt om dit samen te doen. Ook op bestuurlijk niveau (zoals wethouders, gedeputeerden, directies, enz) wordt deze aanpak geprezen. Alleen tekent zich steeds weer dat spanningsveld af tussen het “samen nemen van verantwoordelijkheid” en de manier waarop de eilanden zelf werken met de gevarieerde mengeling van oude belangen en nieuwe wensen. Als je het zelf als persoon of als instantie al moeilijk vindt dan is het definiëren van een gemeenschappelijk project al helemaal lastig. We zijn zo gewend om vanuit ons eigen eiland en eigenbelang te redeneren en te wijzen naar de andere eilanden, dat we vaak onszelf gemakshalve achterwege laten.
De verschillende instanties trachten van alles mee te nemen in het centrum. De een heeft een product bedacht dat ze graag wil verkopen of uitproberen vanuit de AiREAS 4 x WIN context. De ander heeft boeken vol kennis uit onderzoeken of expertise om te delen. De overheden hebben geld bij elkaar gelegd om “het onzichtbare zichtbaar” te maken via meetinstrumenten (luchtvervuiling, geluid) in de hoop dat via de bewustwording burgers en bedrijven gaan participeren en verantwoordelijkheid nemen. Uiteindelijk gaat het om onze gezondheid dat we via ons gedrag direct kunnen beïnvloeden.
Het centrumgebied van AiREAS groeit. Er zijn tegenwoordig ook instanties en mensen die blijvend in dat centrum vertoeven. Zij zijn vergroeid met het waarde gedreven commitment en hebben hun gedrag en authenticiteit eraan gekoppeld of ontleend.
We treffen daar burgers aan die geen auto meer hebben, alles doen op de fiets, OV of deeltransport, die lokaal inkopen, samen wonen en kosten delen. Zij hebben vaak hun werk ervan gemaakt om anderen te helpen aan een betere gezondheid, zelfbewuster en samenredzaam leven, enz. We treffen er bedrijven aan die het 4 x WIN principe nastreven op gebied van samenwerking met de natuur, voedselvoorziening, water, energiebesparing, lokale basisvoorzieningen, zorg voor en met anderen, enz. Er ontstaan zelfs nieuwe schoolsystemen die zoveel mogelijk kinderen en jongeren mee te nemen in hun natuurbewustzijn, hun zelfbewustwording en de essentiële waarden van ons bestaan, vaak samenwerkend met de Stad van Morgen en Sustainocratie. Bepaalde afdelingen van de lokale overheid treffen we hier aan. Deze willen graag. Ze botsen intern nog wel met andere afdelingen die niet hetzelfde commitment tonen of vanuit andere belangen en prioriteiten geleerd hebben te functioneren.
We zien gaandeweg de transitie in de tekening terug die we evolutionair met elkaar doormaken. Toen de Stad van Morgen begon in 2009 zagen we alleen nog wat zzpers die trachten te overleven door nieuwe ideeën te ontwikkelen in hun eiland van belangen en geïnspireerd door het gedachtengoed van de Stad van Morgen. In 2011 ontstond AiREAS. Al snel kwam de beoogde samenwerking van de 4 “O”s (overheid, ondernemers, onderwijs en omgeving) tot leven dankzij een eerste financiële ondersteuning van de Provincie Noord Brabant. Er was nog geen echte overlap tussen de eilanden maar de basis was gelegd om dat waar te gaan maken.
Nu, anno 2023, is AiREAS als concept en context niet meer weg te denken. Door alle deelnemers wordt de vorm en uitdaging enorm gewaardeerd. “Het gaat ergens over” stelt men vaak en is bereid het spanningsveld in te stappen binnen de eigen organisatie om er het beste van te maken. Twee eilanden blijken erg traag in reactie en verbinding. Dat zijn de wat grotere ondernemingen die in de oude 1 x WIN context zijn ontstaan en daar blijven hangen met hun lobbies. Deze hebben aandeelhouders en belangen die alleen verenigbaar zijn met het hogere doel van AiREAS als de organisatie door een fundamentele transitie gaat. En dan zijn er “de burgers” die van ongezond gedrag hun comfort hebben gemaakt. Gedragsaanpassing vergt meer dan bewustwording. Het vergt een cultuuraanpassing waarin gezondheid en veiligheid sturend is voor iedereen. Veel jongeren herkennen zich daarin maar oudere generaties zijn anders gewend en laten hun comforts (zoals de auto, status, inkoopgedrag, enz) niet gemakkelijk los.
Hoe dan ook, het centrum van AiREAS groeit. Het is hart verbonden, warm, cocreatief en innovatief, vol mensen, functies and idealen. Het groeit gestaag. Het is een voorbeeld voor andere doelgerichte communities zoals FRE2SH, COS3i en anderen die ontstaan.
Want als we duurzaam gezond en veilig willen leven en voortbestaan dan zullen we dat toch samen moeten doen.
AiREAS
De AiREAS context, beleef het tijdens de aankomende Hackathon.
Wat is de AiREAS context? Dat is het gemeenschappelijke besef dat de kwaliteit van onze leefomgeving een gezamenlijk gedragen verantwoordelijkheid is. In plaats van naar elkaar te wijzen op fout gedragen is de AiREAS context gericht op het samen bedenken en implementeren van technologische en sociale innovaties die impact hebben op onze gezondheid en welzijn. Daarvoor betrekken we al sinds 2010 alle pilaren van de maatschappij, zoals de overheid, lokale inwoners, ondernemers en bedrijven, scholen en universiteiten, kennisinstellingen, enz. Elk van deze organisaties ervaart de impuls om zelf gezondheid in de keuzes op te nemen. Dat stimuleert al snel de openheid naar elkaar toe om de toegevoegde waarde van samenwerking uit te vergroten door agendas en ontwikkelingen met elkaar te combineren.
Dat is tevens de uitdaging die we formuleren voor het creatieve weekeinde, Hackathon genaamd, dat op 3 en 4 juni plaats vindt in het Stadslab van Eindhoven. Iedereen die zich betrokken voelt bij het thema “the sky is NOT the limit” (luchtkwaliteit) kan meedoen. In schrijven kan nog via deze link..
Commitment voor luchtkwaliteit in een kort filmpje
In opdracht van de Provincie Noord Brabant werd dit filmpje gemaakt op het High Tech Campus te Eindhoven in de labs van TNO.
Nutgedreven samenwerken is gezondheid bevorderend
Uit een recent sociaal onderzoek onder de projectleden van het AiREAS regionale meetnetwerk (ILM) blijkt wederom (net als in 2015 dankzij de Europese erkenning van het bedrijf Vinci) dat de samenwerkingsvorm als uniek, verbindend en gezond krachtig wordt ervaren.
De Sustainocratische essentie van de toegepaste samenwerking heeft de volgende kenmerken:
* gelijkwaardigheid tussen alle partners
* veiligheid en respect, door een ieder onderling te waarderen voor de authentieke inbreng als persoon en instantie
* het gaat over iets concreets en menselijks dat ons verbindt als mens en organisatie (algemeen nut)
* de samenwerking gaat uit van positiviteit, doel en resultaatgerichtheid
* door de multidisciplinaire samenstelling van de samenwerking voelen we ons één geheel
* de successen groot en klein zijn van en voor ons allemaal.
Als we dit koppelen aan een langdurig onderzoek (85 jaar!) van de Amerikaanse Universiteit van Harvard over essentiële voorwaarden voor een gezond en gelukkig leven, dan zien we een aantal belangrijke overeenkomsten.
Ik heb hier samenvattend over geblogd met enkele verwijzingen naar de Stad van Morgen, AiREAS, COS3i en Sustainocratie.
Dit schept tevens een kader voor de veranderingsdynamiek die we voor ogen hebben in de hele maatschappij:
* samen verantwoordelijk. Sommige kernzaken van ons bestaan kunnen we niet delegeren of inkopen. Het zijn verantwoordelijkheden die we samen dienen te dragen. Gezondheid en een gezonde leefomgeving is daar een voorbeeld van.
* actiegedreven samenwerking vanuit positiviteit, zoals beschreven in de blog. Focussen op de uitnodiging tot deelnemen aan gezondheid werkt veel sterker dan het bekritiseren van ongezond, vervuilend gedrag, regelgevend beleid of vervuilend ondernemerschap
* erkenning en visualisatie van het goede voorbeeld en de participatie. Pionieren is al uitdagend genoeg. Als dit dan gehonoreerd wordt met zichtbaarheid, dan geeft dit een goed gevoel en een impuls tot meer. Dat geldt voor ons als groep, subgroep, maar ook als organisatie, persoon of groepje personen.
* het goede voorbeeld doet volgen, het verbindt ook, zeker als voorbeelden elkaar aanvullen en versterken in een groter geheel.
* open staan voor de ander en daarmee de verbinding zoeken, ook vanuit een ieders creatieve eigenheid. Dat geldt ook voor al die partijen die we trachten te beïnvloeden met ons gezondheid gedreven verhaal. Zo wordt 1 + 1 veel meer dan 2.
En nu blijkt dat meedoen ook nog eens bijdraagt aan onze eigen integrale gezondheid, geluk en weerbaarheid, als mens én als deelnemende instelling.
2022 sociaal jaarverslag Stad van Morgen
Van systeem incompetentie naar samen-leiderschap?
Het belangen systeem gebaseerd op groei en financiële afhankelijkheid blijkt gevaarlijk incompetent op gebied van duurzame menselijke en natuurlijke waarden. Telkens weer blijkt dit op grote en pijnlijke schaal. En steeds weer worden kosten noch moeite gespaard om het noodlijdende systeem in stand te houden. Hoe lang houden we dit nog vol?
In 2006 en 2007 waarschuwde Stad van Morgen oprichter Jean-Paul Close voor de aanstormende crisissen in zijn artikel over de drie eenheid. Hij toonde het domino effect van falende, gesatureerde markten op de financiële wereld van afhankelijkheden, en andersom. Overheden staan op de tweede plaats in de dominoketen maar doen net of ze alles bepalend zijn. Daarom deden de overheden niets voorafgaand aan de financiële crisis de wereld op zijn kop zette in 2008. Overheden zijn faciliterend in groei maar reageren pas op problemen als het te laat is. Dan richten ze de zoveelste dure instelling op rondom een probleem en trachten het systeem, de oorzaak van alles in stand te houden. Totdat de problemen de overhand nemen en het hele systeem in elkaar klapt.
Verrast door de bankencrisis moesten de ministers van financiën hals over kop redden wat er te redden viel. Ondanks zoveel bureaucratie en hiërarchische structuren, is men niet in staat de zogenaamde “points of singularity” aan te zien komen en vooraf maatregelen te treffen voor de veiligheid van de maatschappij.
Als de collapse dan inzet tracht men wederom de status quo terug te winnen in plaats van lering te trekken en een transformatie vorm te geven of te omarmen. Moeten we dan ene en andere maal het enorme leed meemaken?
Close was al bezig de Stichting STIR op te richten om te gaan experimenteren met een maatschappijvisie (Sustainocratie) die zich concentreert op onze essentiële waarden voor ons voortbestaan. Deze visie positioneert zich achter de “transformation” daar waar de grote vraagtekens staan in de tekening. Samen geven we vorm aan een nieuwe maatschappijvorm die niet meteen weer omvalt. Dat blijkt moeilijk als de grote machtsbolwerken steeds weer terug trachten te keren in die oude, ontplofte werkelijkheid. De incompetentie rond verandering en aanpassing aan deze tijd druipt af van de blinde tunnel visie en bolwerken van belangen.
In Sustainocratie zetten we de overheid naast de andere partijen, met dezelfde essentiële verantwoordelijkheden vanuit een infrastructuur en diensten perspectief. Niet groei noch financiële afhankelijkheid maar balans en cocreatie. Geen keten van afhankelijkheden maar een community van samenredzaamheid. Die positie moet eerst als optie erkend worden, dan worden aanvaard en daarna de maatschappelijke onderlinge relaties erop worden afgestemd.
Toen in 2010 de Stad van Morgen de energie samenwerking aankondigde onder de naam EQol (Energy & Quality of Life) gaf op institutioneel niveau niemand thuis. EQoL had berekend lokaal ongeveer 3000 woningen nodig te hebben in Eindhoven om het positieve effect van de samenwerking op 4 x WIN niveau meetbaar te maken. De gemeente was hier niet mee bezig. De grote woningcorporaties wilden niet meedoen, mochten het zelfs niet later door de overheid (schoenmaker bij de leest politiek). Alleen de kleinste van allemaal in Eindhoven gaf gehoor. Deze wilde extra draagvlak creëren binnen Brainport bedrijven. Een ontmoeting tijdens het wekelijkse diner van de Rotary 1 (top bedrijven in de regio Eindhoven) werd een debacle. De grote Philips Nederland baas blies het voorstel onmiddellijk af. Zij hadden energie privileges die lucratief waren. Er was geen enkele intentie om mee te doen aan de lokale energie verantwoordelijkheid. De rest van de aanwezige CEOs bleken amper een eigen visie erop na te houden en volgenden slaafs de visie van de Philips man. Nu, anno 2022, wordt schaamteloos de rekening neergelegd bij de lokale bevolking met exorbitante energieprijzen, krijgt lokaal MKB weer een mokerslag, de zoveelste na de vele COVID beperkingen, en reageert de overheid met kleine financiële cadeautjes als pleister op veel grotere wonden. Die cadeautjes worden ook nog eens als schuld door onszelf bekostigt.
Stad van Morgen besloot destijds te focussen op AiREAS en FRE2SH waar wél de energie problematiek op tafel kon komen maar als onderdeel van een oorzaak-gevolgen pakket. Dan dienen we wel met elkaar de ingrijpende maatregelen van herziening van stedelijke en gebiedsfuncties door te voeren. Dat laatste blijkt nog steeds lastig omdat gefragmenteerde belangenpartijen de keuzes nogsteeds bij zichzelf houden.
Eindhoven wil 36.000 woningen erbij bouwen maar kan nu al geen betaalbare energie voorziening garanderen aan de huidige bevolking. De stad telt de grootste dichtheid eenpersoons huishoudens in gezinswoningen. Individualisme is misschien financieel economisch interessant maar vanuit duurzame ontwikkeling en menselijkheid een drama. Het is de basis voor de enorme stijging in zorg behoeftes zoals geconstateerd in de COS3i aanpak voor sociale inclusie en bijbehorende verslaglegging. Die zorgbehoefte kan onvoldoende worden afgedekt door de enorme bureaucratisering in de zorg, de industrialisering ervan via verzekeringsmaatschappij, de kostenoptimalisatie die steeds wordt gezocht en de focus op systeem gerelateerde problemen, niet “de mens”.
Toen FRE2SH ongesubsidieerd ging experimenteren met de essentie van voedsel ontstond het grootste binnenstedelijk voedselsysteem in Eindhoven met betrokkenheid van allerlei ondernemers, restaurants en vele geïnspireerde bezoekers uit binnen en buitenland. Directe impact op de gezondheid, betrokkenheid van burgers en de luchtkwaliteit kon worden gegarandeerd. Toch reageerden overheid bestuurders met het sturen van ambtenaren om te controleren op niet bestaande regels in plaats van de initiatieven te omarmen en stimuleren. Uiteindelijk moest FRE2SH wijken voor de binnenstedelijke prioriteit van parkeren in plaats van regeneratieve voedselzekerheden. Ondertussen groeien de rijen bij de voedselbank, kan de voedselbank de vraag niet meer aan en stijgen de prijzen in de supermarkten nagenoeg exponentieel. Voedsel is voor FRE2SH een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, geen commodity dat we zomaar overlaten aan manipulatief en speculerend ondernemerschap.
Op Europees niveau zien we steeds sterkere impulsen om die gelijkwaardige verhoudingen tussen inwoners en lokale overheden te stimuleren (Horizon 2020 publicaties van 6 december 2022). Daar is echter voor steden moed en visie voor nodig maar ook de positieve uitnodiging zoals we die in Sustainocratie formuleren. Zelfstandig kan het systeem deze keuze vaak niet maken omdat ze nu eenmaal vast zit aan historisch ontwikkelde verhoudingen en functies. Maar als ze ingaat op de uitnodiging dan gaat de transformatie vanzelf, in stapjes en vanuit de verschillende prioriteiten die gevoeld en gezien worden. In de Stad van Morgen willen we dan niet meer over mogelijke “incompetentie” praten. Per slot van rekening kun je een blinde niet verwijten dat deze niet kan zien, om maar een metafoor te gebruiken. Wat wel verwijtbaar is wanneer er een onderbouwde keuze aangeboden wordt en men stoïcijns deze blijft negeren om daarna de rekening bij de bevolking neer te leggen in de vorm van ziektelast, onkosten en crisissen. De vraag of dit incompetentie is of een belangenafweging laten we in het midden. Dat er in deze afwijzing gaandeweg een juridische basis ligt om de verwijtbaarheid aan te kaarten via de rechtbank wordt zelfs in bepaalde Europese kringen aangemoedigd.
Ook hier wil de Stad van Morgen het liefst niet verdwalen in dreigementen en rechtszaken maar de uitnodiging blijven herhalen tot het samen nemen van verantwoordelijkheid rondom onze levensessenties, steeds met krachtigere bewoordingen. Tegenwoordig doen we dat het liefst met aantoonbare resultaten vanuit gebieden waar de stap naar deze vorm van niveau 4 samenwerking al wel wordt genomen, inclusief de kracht van het invoeren van ingrijpende veranderingen. Dat deze impactvolle veranderingen vaak vooraf veel onvrede en verzet ontvangen hoort bij de impopulariteit van verandering. Maar als de noodzaak onderbouwd is vanuit de essentie van ons voortbestaan en duurzaam welzijn, dan zal uiteindelijk de verandering met dankbaarheid worden bejubeld, al is het helaas altijd achteraf. Dat hoort bij leiderschap.
Beeld hierboven: samen verantwoordelijk voor onze gezondheid en leefomgeving (AIREAS) met de overheden, ondernemerschap, wetenschap en inwoners samen op gelijkwaardige basis.
Stad van Morgen 