De evolutie van de mens is al vele miljoenen jaren gaande. Vanaf de conceptie van een nieuw leven in de moeder kunnen we dezelfde evolutie waarnemen. Op het moment van de geboorte beleeft de moeder haar eerste loslaat moment en wordt het bestaan van de baby voor de vader voor het eerst omarmbaar. Vanaf dat moment begint de nieuwgeboren mens een eigen, zelfstandig groeiproces. Hierin zien we vier fasen die we ook terugzien in de integrale evolutie van de mensheid. Zo kunnen van onszelf leren, ook hoe we om kunnen gaan met de uitdagingen van deze tijd. Wellicht zijn we dan in staat om onze collectieve puberale gedrag en maatschappelijke organisatie los te laten en te evolueren naar een nieuwe fase, die van prille volwassenheid.
Fase 1: Onbewust leven
Mensheid: Vroege mens
Volgens de evolutietheorie is de mens enkele miljoenen jaren geleden ontstaan. Dit gebeurde door middel van enkele doorslaggevende en opeenvolging van genetische mutaties die ons menselijke eigenschappen gaven waardoor wij ons gingen onderscheiden van vergelijkbare soorten. De mens zocht hierdoor haar eigen plekje in het ecosysteem. Waar apen zich traditioneel in bomen konden ophouden leefde de mens al snel bijna uitsluitend op de grond. Er was niet één mens soort, er waren er verschillende maar deze ontwikkelden zich in eerste instantie redelijk gescheiden van elkaar.
Door onze eigenschappen hadden we weinig tot geen natuurlijke vijanden. De omgeving was rijkelijk gevuld met voedsel, hetgeen ons zekerheden verschafte. Het leven voltrok zich onbewust in de veilige omgeving van wat moeder Aarde en de Natuur ons te bieden had. De mensheid was nog klein in aantal en kwetsbaar maar voldoende beschermt om te groeien en te experimenteren met zichzelf in een rijke, grote omgeving zonder concurrentie.
Mens: Peuter
De peuter wordt geboren onder de beschermende vleugels van het gezin, bestaande minimaal uit vader en moeder. De peuter is klein en kwetsbaar. Maar die kwetsbaarheid wordt opgevangen door een veilige omgeving van overvloed. De peuter hoeft zich niet druk te maken over eten, drinken of andere zaken. Het kan gewoon groeien zonder er verder bij na te denken, ondertussen spelenderwijs experimenteren met de omgeving die steeds groter en spannender wordt. Onbewust worden normale vaardigheden aangeleerd, zoals spreken, lopen, communiceren, enz.
Ouders zijn in de deze fase erg belangrijk. Als baby krijgt de peuter alles van hen, zoals borstvoeding en lichaamswarmte. Gaandeweg wordt de afstand groter maar blijft de veilige omgeving essentieel. Anders zou de peuter het niet overleven.
De peuter ontwikkelt zich tot kleuter en komt in de grotere wereld andere kleuters tegen. Er ontstaat een vergelijkingsdrang om langzaam maar zeker kennis te maken met de eigen vaardigheden en die van andere opgroeiende mensjes. In de vergelijking ontstaat onbewust een vorm van concurrentie. In deze omgeving is het gebruikelijk dat ze met elkaar spelen, wedijveren maar ook treiteren en pesten.
Het zijn de ouders die een weerspiegeling van normen aan waarden aangeven. Zij springen in wanneer dit nodig mocht blijken en kunnen eventueel overleggen met de andere ouders. Uiteindelijk gaat het om de harmonieuze ontwikkeling van de kinderen in een niet harmonieuze levensfase. Maar de kleuter zit nog in de leerfase en beleven nog geen harmonie, in tegendeel. Hun leven in deze fase is een onbewust fase van overleven, een vorm van chaos waarin bewustwording groeit maar niet altijd even positief. De relatie hier met de stabiliteit en morele opvattingen van de ouder is essentieel.
Ook het onderwijs begint in deze fase een rol te spelen.
Naar mate de mensheid groeide ontstonden er groepen die zich gingen afsplitsen. Deze gingen op zoek naar een eigen gebied, een nieuw el dorado om zich te vestigen op wat voor manier dan ook (actief via jacht of meer passief afhankelijk van de vruchten van de omgeving). Zo verspreiden de verschillende soorten mens zich op het Aardoppervlak en kwamen elkaar tegen. Dat waren boeiende ontmoetingen die het bewustzijn triggerde waarbij het aspect van vriend en vijand nauw naast elkaar kwamen te liggen op vele manieren. Enerzijds leverde het nieuwsgierigheid op, anderzijds verdediging of zelfs agressie.
Er was nog geen dieper bewustzijn over soorten, samenwerkingsmogelijkheden, enz. Alles was nieuw, verrassend, speels, confronterend en bedreigend voor de mensheid. Nog nooit had ze naar zichzelf moeten kijken vanuit vaardigheden, concurrentie, eigenaarschap of ongeschreven gebruikersrecht van de omgeving. Ineens werd dit onderdeel van de werkelijkheid, net als kleine kinderen die ineens hun bal afgepakt zien worden door anderen. Hoe ga je hiermee om? Kleine kinderen kunnen naar papa of mama maar waar gaat de prille mens naartoe?
Fase 3 Bewust overleven
Mensheid: De wedijverende mens
Zoals gezegd had de mensheid geen rolmodel om zich aan te spiegelen, zoals kinderen dat doen aan hun ouders. Toen de mens ging beseffen dat ze macht had over haar omgeving dankzij haar unieke analytische vermogen begon ze zich er ook naar te gedragen. Het ego nam de overhand en vertaalde zich naar hebzucht, controle drang, machtsuitingen en onderlinge pesterijen. Puberaal gedrag dus zonder corrigerende spiegels. Groei werd een fenomeen waaraan instrumenten gehangen konden worden. De moraal en ethiek van het bestaan werden ondergeschikt aan de belangen. Niets noch iemand had de mensheid ooit wat geleerd over basisverantwoordelijkheden behalve het eigenbelang. Toch was dat leerproces aanwezig. Deze vertaalden zich in de vele crisissen, oorlogen, macht strijden en catastrofes die zich voordeden met veel menselijk leed.
Onbewust had de mens afstand gedaan van haar natuurlijke oorsprong in fase 2, nu deed ze dat ook bewust, net als pubers zich losmaken van hun ouders. De Aarde wordt gezien als eigendom van de mens, het leven betekent niet zoveel en we zien onszelf potentieel als verlaters van het Aardse nest om het universum te gaan veroveren. De prestatiedrang overheerst. We hebben een parallelwereld gecreëerd waarin narcisme en machtsbolwerken ons rolmodel trachten te zijn en ons blokkeren van onze natuurlijke oorsprong. We trachten onze problemen remediaal op te lossen door toevoeging van technologie, genetische manipulatie en op andere manieren zelf vadertje en moedertje (of zelfs God) te spelen.
Mens: De puber
Op een bepaalde leeftijd slaat het onbewuste concurreren om naar bewust concurreren, manipuleren en wedijveren. De puber begint te experimenteren met het eigen groeiproces van bewustwording, ontwikkeling van vaardigheden en het vinden van een eigen authentieke plek in het ecosysteem. Dit gaat vaak gepaard met chaos omdat de jongeren de overkoepelende energie van de ouders gaan loslaten en op ontdekkingsreis gaan naar zichzelf. Dit gebeurt door te experimenteren met de werkelijkheid en het verwerken van de positieve en negatieve feedback die men krijgt als spiegels uit de omgeving.
De puber beleeft een bewust overlevingsdrang in een werkelijkheid die het moet leren doorgronden. De wijsheid van de ouders, hun rolmodel, wordt losgelaten omdat de puber zelf ruimte nodig heeft om te experimenteren en te ontdekken. Belangrijk is dat deze al in een vroeg stadium bepaalde normen en waarden heeft meegekregen die hem of haar kaderen met voldoende richtlijnen om het avontuur redelijk veilig en gezond te houden. Vaak gaat het hier mis doordat de ouders in de prestatiemaatschappij vooral met zichzelf bezig zijn, de druk van de maatschappelijk lasten op hun schouders en vaak al leven in een gescheiden situatie.
De stabiele bedding voor pubers is de laatste decennia weggevallen door gefrustreerde, gescheiden, gestreste, werkloze, prestatiegerichte ouders. Social media, drugs, alcohol, enz zijn gevaarlijke uitlaatkleppen die de natuurlijke chaos nog een extra dimensie geven. Vele jongeren ontwikkelen blijvende schade waar ze in latere levensfasen last van blijven hebben. Ook willen veel te veel jongeren grijpen naar een laatste redmiddel en uit het leven stappen. Het zijn signalen dat we onze maatschappijvorm onder de loep mogen leggen en onze prioriteiten gaan verleggen. Veel huidige jongeren die deze fase succesvol doorlopen nemen afstand van de erfenis van hun ouders en beginnen keuzes te maken die gaan leiden tot een geheel andere dynamiek voor henzelf en de maatschappijvorm waar ze voor staan.
De vierde fase van de traditionele ontwikkeling van de mens is die van volwassenheid. We laten onze puberteit los en zijn ons meer bewust van onszelf, onze eigenschappen als persoon en relatie met de omgeving. We zijn nu in staat om partner relaties aan te gaan in plaats van steeds te willen concurreren, wedijveren of experimenteren. De stabiliteit die we voelen als we ons authentieke zelf hebben leren waarderen en benutten is belangrijk om zelf een gezin te stichten en functioneel te zijn in een community.
Helaas is onze prestatiegerichte maatschappij erg doorgeslagen in individualisme waardoor de harmoniserende waarden van het gezin, de familie en de community zwaar onder druk zijn komen te staan. Met alle gevolgen van dien. Toch is dit een fase van pijn die nodig is om het bewustzijn ervan te veranderen voor een nieuwe maatschappelijke toekomst. Daarom is het belangrijk om de jongere generaties de ruimte te bieden om zich te manifesteren in die wereld van volwassenheid en communities te starten die gebaseerd zijn op waardecreatie en behoud, en niet of financiële belangen of groei.
Mensheid: Harmonie met onszelf en onze leefomgeving
De mensheid heeft natuurlijk geen enkel evenbeeld om mee te spiegelen dan zichzelf. Ze moet dan ook zelf ontdekken wat het is om volwassen te worden als soort. Bewust overleven heeft ons gebracht waar we nu staan met alle puberale problemen van dien. Vervuiling, armoede, vernietiging van biodiversiteit, serieuze bedreiging naar onszelf toe wat betreft ons voortbestaan, enz. Het is lastig te aanvaarden dat zelfbewust leven betekenis geeft aan de erkenning van onszelf als onderdeel van “de natuur” terwijl we ons daar zo lang boven hebben geplaatst. We zijn geen eigenaar van onze oorsprong maar een evolutionaire toevoeging. Dit gaat gepaard met verantwoordelijkheden die passen in de brede natuurlijke context. We zijn niet de enige soort. Sterker nog, we zijn afhankelijk van de vele soorten om ons heen om te leven, niet alleen via voeding maar ook samenhang. We dienen die soorten dan ook de ruimte geven om zich te ontwikkelen en zich te verhouden tot ons.
We kunnen een voorbeeld nemen aan bijvoorbeeld bomen. Oude volwassen bomen hebben een symbiotische multidimensionale relatie met al het leven om zich heen. Ze passen zich aan volgens de seizoen en gedurende dat proces zorgen ze voor hun omgeving zoals hun omgeving voor hen zorgt. Een boom manipuleert niet, domesticeert niet, oefent geen macht uit. Ze biedt schaduw, veiligheid, ruimte, voeding, steun, enz in ruil voor veel van hetzelfde. De Stad Van Morgen en de natuurlijke kernwaarden geformuleerd in Sustainocratie plaatst zich in dit gebied van Bewust Leven. Het stelt andere gedragseisen aan deelnemende partner organisaties en mensen dan wat we in fase 3 gewend waren.
Foto: Gelijkwaardigheid bij de gemeenschappelijk verantwoordelijkheid voor luchtkwaliteit.
Kijkje in de toekomst
De weerbarstigheid van onze puberale fase is lastig te doorbreken om verschillende redenen. Enerzijds hebben we zo nadrukkelijk afstand genomen van de natuur dat we moeite hebben om überhaupt de wetten ervan ter harte te nemen. We hebben onze eigen wetten en aanpak die we diep geworteld hebben in onze maatschappijvormen en gedrag. De grote problemen die we zo hebben veroorzaakt hebben de natuur dusdanig verstoord dat we dreigen het leven op Aarde onmogelijk te maken, zeker voor grotere soorten waaronder wijzelf. Anderzijds is er het politiek financiële systeem waar we ons afhankelijk van hebben gemaakt. Hier gaan mensen mee om die narcistische denk en handelspatronen hebben die gevaarlijke vormen aannemen. Zij beheersen belangrijke delen van het systeem. Tot slot is er die afhankelijkheid zelf die leidt tot stress, apathie, gebrek aan loslaat durf en gebrek aan eigen verantwoordelijkheid.
Een van de kijkjes in de toekomst is derhalve die van onze zelfmoord als soort. We overleven onze eigen pubertijd niet. De natuur zal er niet om treuren. Met een beetje geluk herstelt deze zich en gaat gewoon verder alsof er niets gebeurd is. De mensheid verdwijnt als annecdote in de geschiedenis van onze planeet.
Vanuit de Stad van Morgen met Sustainocratie hebben we een positievere kijk op de toekomst. Als ikzelf een omslagpunt heb meegemaakt in mijn eigen leven en nu steeds meer mensen tegenkom die dat ook hebben gedaan, dan is een omslagpunt in onze menselijke organisatievormen ook denkbaar. Sterker nog. In de jaren dat maatschappelijke clusters op basis van de dynamiek van de Stad van Morgen actief zijn zien we die omslagpunten vanzelf ontstaan, ook binnen de instanties. Het grote voordeel van Sustainocratie is dat het voortborduurt op de structuren die in fase 3 zijn ontstaan en neemt ze mee in fase 4. Organisaties die er rijp voor zijn voelen zich beter, sterker en gekender in fase 4 dan in 3. Dat komt omdat de omgevingsfactoren in fase 4 clusters dit volwassen gedrag omarmen en ondersteunen.
Kortom, fase 4 bestaat en kennen we vanuit onze eigen familie gedreven werkelijkheid. Mede dankzij Sustainocratie is er nu ook een kader voor de maatschappelijke context. Deze kunnen we als evolutionaire stap op regionaal niveau redelijk gemakkelijk tot uitvoering brengen. Met overal een verbindende Sustainocraat kan ieder ander zichzelf blijven en vanuit die dynamiek zich verbinden aan het grotere, natuurlijke goed. Dat zeggen ook bezoekende steden en gebieden: het bestaat, nu willen wij het ook. De verwachting is derhalve dat het zal groeien dankzij het goede voorbeeld, gedocumenteerde ervaringen en het zichtbaar maken van deze gedachten via o.a. deze blog.
Ik heb nu 10 blogs geschreven over de grote omslag, de enorme inspanning die de mens moet leveren om over 250 jaar nog te bestaan als levende soort op Aarde. Zo serieus is tegenwoordig de uitdaging maar de immorele tegenkrachten van allerlei oude (economische) belangen, machtsposities en afhankelijkheden staan de veranderingen in de weg. De gevolgen zijn niet te overzien en laten zich beschrijven door ontzettend veel menselijk leed dat om ons heen zichtbaar is, groeit en steeds dichterbij komt.
Nederlanders hebben alle belang bij bewustwording gezien de enorme consequenties van klimaatverandering op onze bevolking.
Eén van de roepen om verantwoordelijkheid
Kunnen we er wat aan doen? Zeker, en dat laten héél veel mensen in de wereld ook zien. Maar is dit genoeg voor de omslag? Zijn we op tijd? Dat is nog maar de vraag. Natuurlijk is dit het proberen waard. Beter laat dan nooit.
De ene blog is wat langer dan de ander. In elk belicht ik de grote omslag vanuit een bepaald gezichtspunt, soms met noodzakelijke, verbindende déjà vus, doch meestal vanuit unieke, authentieke invalshoeken.
Blog 1: Mensbeeld
Het mensbeeld van onszelf verandert. We leren onszelf zien als zelfbewust complex wezen in plaats van geautomatiseerde systeemslaaf onder machtige controle van een hiërarchie. Ons nieuwe zelfbeeld brengt verantwoordelijkheden met zich mee.
Blog 2: Levende moleculen
Het zelfbewuste besef dat wij een samengesteld wezen zijn dat bestaat uit een harmonieuze samenwerking tussen dezelfde moleculen als in onze omgeving maakt ons ook bewust van het ontstaan van het leven zelf en de effecten van de vervuiling die wij veroorzaken. Als we ons milieu verpesten dan verpesten wij onszelf. Deze doorbraak in bewustzijn maakt dat wij ons anders opstellen ten opzichte van onszelf, de natuur en medemens.
Blog 3: Nieuw systeem
De inzichten die ontstaan geven aanleiding tot het creëren van een nieuwe menselijke organisatie. Onze huidige werkelijkheid draait om een groei economie waar wij vermeende zekerheden aan ontlenen. Maar de aandacht voor geld haalt de aandacht voor de consequenties weg waardoor de vervuiling, verkwisting en wereldwijde problemen hebben kunnen ontstaan. Een nieuw systeem is nodig waarin geld niet de hoofdrol speelt maar de menselijke waarden. Sustainocratie is zo’n organisatievorm.
Blog 4: Verantwoordelijkheid
De som van bovenstaande geeft ons een nieuw gevoel van verantwoordelijkheid. We wachten niet af tot oude, systeem gestuurde politici, bankiers of bedrijven verantwoordelijkheid nemen maar staan zelf op en starten nieuwe initiatieven, alleen en samen.
Blog 5: Ondernemen
Ondernemen betekent “iets doen”. De motivatie en doelstelling om iets te doen varieert met het huidige bewustzijn. Jarenlang draaide ondernemen om “geld verdienen” waar allerlei trucjes rond omheen werden bedacht, zoals marketing, lean management, speculatie met tekorten, bonusculturen, enz. Nu draait ondernemen steeds meer om het nemen van verantwoordelijkheid voor verduurzamingsprocessen in de maatschappij.
Blog 6: Geld
Geld wordt veelal gezien als de oorzaak van alle kwaad. Maar geld bestaat niet. Het is een menselijk bedenksel dat in een waardesysteem prima als ruilmiddel kan worden toegepast. Het is echter een duivels instrument in handen van despoten die het misbruiken door het als doel te stellen en er macht aan te ontlenen. Het probleem is niet het geld maar de manier waarop men ermee omgaat. Als dat niet veranderd dan gaat de mensheid ten onder aan de verafgoding van een verzinsel.
Blog 7: God
God wordt door vele opkomende groepering misbruikt voor het creëren van angst, door en verderf. Dat heeft niets met God te maken. Het Godsbesef wordt steeds duidelijker doordat we het ontstaan van het leven doorgronden en God een definitief plekje geven in de hele dynamiek van het leven in het Universum en op Aarde. God staat dan voor bewustzijn en harmonie als levensscheppende kracht. Alles wat de harmonie verstoort door zelfbewuste actie is immoreel en duivels, strafbaar omdat het de schepping teniet doet.
Blog 8: Arbeid
Het concept “werken” is gaandeweg verbonden geraakt aan geld verdienen. Daardoor stond het synoniem aan activiteiten die gerelateerd werden aan het industriële systeem en alles wat ervan afgeleid is. Het “nieuwe werken” is echter gerelateerd aan het scheppen van maatschappelijke waarden. Daarom dient het beloningssysteem te transformeren van industriële handel naar verantwoordelijkheid en waarde schepping.
Blog 9: Wonen
Zich ergens vestigen is geen daad van vrijheid maar een van afhankelijkheid van een sturend systeem. Men doet mee en woont, of doet niet mee en woont niet. Banken en overheden zijn degenen die de scepter zwaaien, althans in Nederland. Tekorten op de woningmarkt zorgen ervoor dat “men geen keuze heeft” en beland in de graai tengels van de belangenpartijen. Dat was slim toen men dacht de grote uitdagingen van een land op te kunnen lossen met geld en een geldgedreven overheid. De grote omslag maakt van wonen een maatschappelijk commitment dat verantwoordelijkheid eist van systeem en mens. Als dat niet meer geldgedreven is dan verandert de relatie wonen, inzet en maatschappij. Wonen zou zonder geld mogelijk moeten zijn, afgestemd op de maatschappelijke inzet van de persoon.
Blog 10: Risico besef
Geen van bestaande intense veranderingen gebeuren zonder slag of stoot. Er gaat altijd crisis aan vooraf voordat de mens zich bewust wordt. Er is een onderscheid tussen menselijk leed en systeempijn. Het systeem verandert pas al het om dreigt te vallen. Dan is het nog steeds in staat om ten kosten van de mens zichzelf staande te houden. Door het risico besef dat er straks geen mens en ook geen systeem meer mogelijk is ontstaat een verander drang. De mens moet zichzelf opnieuw uitvinden en kan dat alleen als men de vrijheid opzoekt van de herorganisatie in cocreatie en samenwerking.
Wie dan leeft, wie dan zorgt? Of wie nu leeft, daarna ont-zorgt?
Dit is de 7e blog van de serie van 20 over de grote omslag van Stad van Morgen oprichter Jean-Paul Close. De serie beschrijft de enorme transformatie waar wij allemaal, de wereldbevolking en onze maatschappij structuren in verwikkeld zijn.
Deze 7e blog gaat over het begrip “God” uit wiens naam de meest verschrikkelijke dingen gebeuren terwijl het begrip juist de leven scheppende kracht van het universum weergeeft. Wat is die scheppende kracht? Wat heeft de mens ervan gemaakt? En wat heeft het Godsbeeld voor betekenis in deze grote omslag?
Blog 7 – God
Onze wereld van voorspoed en welzijn wordt de laatste tijd angstaanjagend opgeschrikt door barbaarse onthoofdingen, bloedbaden en oorlogen, uitgelegd vanuit een religieus perspectief. Geloof lijkt in de lange geschiedenis van de mens een bloederig spoor van geweld achter te laten door het opdringen van en strijd tussen geloofsculturen. De rest van de wereld, die er vol walging, onrust en gevoel van onmacht naar kijkt, vraagt zich af of er wel een barmhartige, liefdevolle God bestaat die anders zoveel betekenis geeft aan leven, liefde en hoop? Hoe is het in “God’s naam” mogelijk dat deze uitersten van haat en liefde bestaan binnen het wonder van het leven? Wat bezielt “de mens” om op een wrede manier met de schepping en elkaar om te gaan?
Aan de hand van wetenschap en mijn model van de complexiteit van het leven en onze evolutiepatronen gaan we uitgebreid analyseren hoe het leven ontstaat en evolueert. De uiteindelijke complexiteit van de mens en ons verwarrende zelf-bewustzijn komt dan vanzelf aan de orde. De verwarring gaan we ontrafelen om uit te komen op de vreedzame en duurzame vooruitgang waar o.a. de Stad van Morgen voor staat, in plaats van moord en doodslag dat we nu zien ontwikkelen in de wereldmaatschappij.
In het complexiteit model heb ik alvast voor beeldvorming wat geloofsbegrippen weergegeven. Die lijkt op dit moment misschien wat abstract maar dat lossen op door rationeel in te zoemen vanuit verschillende invalshoeken.
Evolutie van “God” bewustzijn in beeld gebracht
Wat is God?
Om tot antwoorden te komen is het belangrijk dat we een beeld krijgen van wat “God” nu eigenlijk is volgens moderne begrippen. Dan is het misschien ook mogelijk om “de mens” opnieuw te relateren aan God en daarmee niet alleen ons gedrag verklaren maar ook de kaders helpen bepalen die nodig zijn om op duurzaam vooruitstrevende en harmonieuze manier met elkaar om te gaan, in plaats van elkaar naar het leven te staan om de meest uiteenlopende onzinnige redenen.
Als we het over God hebben in filosofische zin dan verwijzen we veelal eerst naar het wonder van het ontstaan van het leven op Aarde. Er wordt verwezen naar een superieure kracht of macht die levens-scheppend zou zijn maar onzichtbaar voor de normale mens. Aan deze onzichtbare macht wordt tegelijkertijd op beeldende manieren menselijk gedrag toegekend, niet alleen door God af te beelden als bejaarde blanke man met een grijze baard op een wolk maar ook door de menselijke vormen van God’s profeten waaraan “het woord van God”, godsdiensten en gedragsregels worden ontleend. Hierdoor willen mensen God vaak toespreken als een fysiek persoon, een soort hemelse rechter, die bij machten is om dingen te veranderen of beter te maken en zelfs “te vergeven”. Vertegenwoordigers van het geloof willen zich vaak voordoen als spreekbuis namens die verpersoonlijkte God in plaats van een bron inspiratie door interpretatie van de universele levenskracht.
In de oude, opgebouwde geloofsovertuigingen zit altijd een sterke kern van natuurlijke, herkenbare waarheid die nu gaandeweg wetenschappelijk te verklaren is. Deze moderne wetenschappelijke kennis levert echter een aantal fundamentele nuance verschillen op met de gangbare religies of geloofsuitingen van mensen of doctrines. Dit geeft ons (en de kerken) de mogelijkheid de kaders bij te stellen die wij als gedragsregels hanteren vanuit de diversiteit van onze Godsbelevingen. Dit is nodig om vrijheid van Godsdienst te waarborgen maar overkoepelend de barbaarse, duivelse praktijken van misbruik, moord en doodslag uit God’s naam voor eens en voor altijd te bannen.
Het ontstaan van het leven is wonderbaarlijk maar geen wonder
Door de vroegere onverklaarbaarheid is het leven door onze verre voorouders toegeschreven aan hogere onzichtbare machten die het wel en wee op Aarde en daarbuiten bepalen, vaak met mensachtige trekjes van boosheid, jaloezie, overspel, macht, enz. die via natuurkrachten (wind, zon, regen, donder, aardbevingen, overstromingen, bliksem, enz) kenbaar werden gemaakt. Door de onzichtbare kracht werd zinspelen op deze goddelijke ergernissen een manier om angst onder de mensen te zaaien en macht uit te oefenen “uit naam van”. Die vorm van onderdrukking is echter niets anders dan menselijk theater waar ook desgewenst agressie en dwang aan wordt gekoppeld. Heilige geschriften, profetieën en bijbehorende religies verwijzen over het algemeen juist naar het tegenovergestelde, zelfs de verwerping van deze en andere vormen van agressie die de mens veroorzaakt door valse, misplaatste en verdraaide God interpretaties. De werkelijke betekenis in de teksten en verhalen verkondigen in grote lijnen juist nederigheid, naastenliefde, barmhartigheid en harmonie die door de profeten zelf als voorbeeld voor de mensheid werd opgebracht door vertoon van liefde, empathie, zingeving en zelfs opoffering.
Met deze boodschappen en bijbehorende pastorale dienaars staan de godsdiensten midden in de geest van de schepping. Het menselijke theater van agressie, verkrachtingen, machtsvertoon en moord, dat dezelfde basis gebruikt, is juist in alle opzichten godslaster uit menselijke heb en machtzucht en dient geen kans te krijgen om voet aan de grond te krijgen, laat staan te groeien. Er is een massale noodzaak om hiervoor te waken. Pijn is weliswaar een bron van bewustwording en de dood is voeding en schepping van ruimte voor nieuw leven maar beide zijn geen instrument voor manipulatie noch machtmisbruik. In de religie is het werk van de duivel in de hel en dat van God in de hemel uitgebeeld in verschillende parallelle ontastbare wereldbeelden naast onze tastbare wereld.
De grote omslag geeft betekenis aan de interactie en integratie van de tastbare en ontastbare werelden in ons dagelijks bestaan. Beide behoren ze tot onze werkelijkheid waarin het Godsbeeld en Duivelsbeeld structureel onderdeel worden van onze bewustzijn en organisatiemodellen.
De werkelijke God’s basis van ons bestaan
Daarvoor dienen we ons af te vragen waarom dezelfde grondstoffen als onze levenloze, stenen omgeving zich zo wonderbaarlijk samenvoegen om tot leven te komen in allerlei vormen en maten, inclusief de mens? Als we naar een vliegende vogel kijken dan kunnen we ons afvragen waarom deze in weer en wind tot een levend geheel blijft en pas uit elkaar valt tot moleculen stof als het dood op de grond ligt? Datzelfde geldt voor alles wat zich samenhoudt met die speciale levenskracht. Wijzelf zijn ook zo’n berg moleculen die tot leven zijn gekomen. Wij zijn zelfs in staat om in een spiegel te kijken en wat we zien “ik” te noemen. Het leven heeft zo een identiteit en de oorsprong hebben wij er ook een gegeven: God, de schepper.
De complexiteit van een levende vliegende vogel of pratende, werkende, liefhebbende mens vindt zijn oorsprong in een unieke natuurlijke gebeurtenis die wij traditioneel opdragen aan God, de schepper: het ontstaan van het leven op Aarde. Dit levensfenomeen is niet zo wonderbaarlijk als onze voorouders werd voorgeschoteld. Men beschikte destijds niet over de moleculaire kennis om de inzichten een wetenschappelijke basis te geven. Geloof was een paraplu waar al het onbegrijpelijke aan opgehangen kon worden. De filosofische denkwijzen in onze geschiedenis raken daarom veelal de essentie maar worden ook gemanipuleerd door historische angsten, belangen en ongefundeerde fantasie.
Nu weten we dat de eerste levensprikkels voortkomen uit een uiterst zeldzaam “vibrato” in moleculen, die zich voordoet onder zeer speciale omstandigheden en daarmee een verbindende onderlinge band tot stand brengt tussen schijnbaar onverenigbare moleculen. De verbintenis is blijvend van aard. Daaruit ontstaat een concreet nieuw vibrato die niet meer variabel en zeldzaam is maar vast en continu, met een aantrekkingskracht op de omgeving om op zoek gaat naar groei door het innemen van nieuwe moleculen. De levende vorm die is ontstaan is geen nieuw molecuul door fusie of chemische reacties maar een elementaire levensvorm door harmonieuze inter-moleculaire relaties met speciale eigenschappen.
“Het leven” ontstaat daarom uit een unieke combinatie van:
* optimale omgevingsfactoren * moleculair vibreren (soort basis communicatie) * harmonieus verbond (samenhang) * bewustzijn (doelgericht contact en interactie met de omgeving)
Het verschil tussen alle levensvormen is de complexiteit die zich ontwikkelde door de groei-evolutie en differentiatie van deze levenskracht. Doordat de allereerste harmonieuze levensband pas ontstaat onder extreem zeldzame omstandigheden kunnen we dit “de hand van God” noemen, een soort verzamelterm voor alle leven in het universum alsof het door een scheppende kunstenaar is gemaakt. Vanuit deze metafoor is God inderdaad universeel, van buitenaardse oorsprong, authentiek en alom aanwezig. Het is geen mens, heeft geen menselijke vorm maar is een natuurlijk fenomeen dat materie, energie, vibratie en bewustzijn in één verbindt tot levende schepsels. Wij als mens zijn net zoveel evenbeeld van God als een boom, een kraai of een vis, allemaal afstammelingen van die eerste harmonieuze levensvonk die het proces op Aarde opstartte.
Bewust zijn
Wat dit alles zo speciaal maakt is het begrip en fenomeen “bewust zijn”, de identiteit van de levensvorm. De eerste vibrerende moleculen die elkaar in harmonie vinden en verbinden zijn “bewust” van elkaar door deze energetische band die als een soort onderlinge magneet of lasso werkt. Het is echter geen magneet omdat de band die ontstaat een uniek nieuw stabiel vibrato oplevert dat groei veroorzaakt door te gaan verbinden, consumeren en dupliceren in processen die zich herhalen en steeds nieuwe limieten opzoeken (points of singularity). Het levens-vibrato blijft de moleculen verbinden aan een identiteit zolang ze leven. Anders vallen de moleculen weer uiteen voor eventueel hergebruik in nieuwe verbintenissen. Gaandeweg is het genetisch programmeren ontstaan van de identiteit. Dit is een evolutionaire basis geworden dat het hergebruik voorziet van verander en verbeter mechanisme zonder het harmonieuze kader van het verleden te verliezen. Hoe complexer de mechanische genetische levensstructuur des te complexer ook de bewustzijnsontwikkeling.
Zo zien we in de genetica de hele evolutie terug, niet alleen het huidige bestaan. Genetica is daarom ook een wetenschappelijke vorm van archeologie van het bewustzijn naast het in kaart brengen van de mechaniek van de materiële opbouw van levensvormen. In de studie van het bewustzijn zijn nog veel geheimen te ontrafelen en bevinden we ons slechts in een prille fase van kennisontwikkeling. Het feit dat ik het bewustzijn positioneer als een soort extra DNA-lijm naast de mechanische evolutie van het leven, is reeds een grote omslag voor de mens. Het tastbare van het leven heeft ons wetenschappelijk beziggehouden maar het ontastbare is veelal nog een belangrijk incognito. Vandaar dat het God aspect nog door materialisten in de sferen van zweverigheid wordt geplaatst terwijl het behoort tot de kern van onze tastbare levende werkelijkheid.
De mens
In de complexe vorm van de mens, waarin 5 miljard jaar Aardse levensevolutie tot leven komt en zich herhaalt, ervaren wij dit moleculaire bewustzijn als spirituele openbaring terwijl onze dagelijkse mechanismen functioneren middels de interactie met zintuigen en emoties. Deze trachten wij te rationeel interpreteren vanuit het fenomeen zelf-bewustzijn. De communicatieprikkels veroorzaken een complex samenspel van innerlijke chemische en levenskracht processen (zoals hormonen) die bepalend zijn voor de manier waarop wij reageren op prikkels vanuit o.a. opgewekte emoties. Het rationaliseren van de vele prikkels is een soort filter om de vele innerlijke impulsen te nuanceren en structureren. Veel van onze keuzes gebeuren nog automatisch en onbewust door de natuurlijke processen van actie = reactie in onze chemische huishouding, maar sommige keuzes zijn doorgebroken tot ons bewustzijn en worden beïnvloed door ons niveau van rationele interpretatie van prikkels. Angst bijvoorbeeld staat aan de basis van ons bewustzijn rond goed en kwaad waaruit de krachten van de duivel die van God lijken te evenaren maar uiteindelijk God altijd wint. God is het eeuwig leven en de harmonie, de duivel is de angst voor pijn en de dood. Tussen God en de duivel zit de fase van Godsontkenning van harmonie door de agressie van groei en hebzucht of gemakzucht. Tussen de duivel en God zit de profetie van een harmonieus leven door samenhang vanuit bewustwording. In de werkelijkheid staat God synoniem voor welzijn en de Duivel voor chaos. Als we het goed hebben dan ervaren we harmonie en is ons God-besef ver te zoeken. Als we het slecht hebben dan gaan we op zoek naar nieuwe harmonie via profeten en vervloeken het slechte (de duivel). Wij beleven de innerlijke krachten tussen God en de duivel door cyclisch ons te bewegen in de transitie van welzijn, via luiheid en hebzucht naar chaos en vernieuwing naar nieuw welzijn door bewustwording na pijn.
Ons lichaam zelf is daarbij ook samengesteld uit moleculair, genetisch geprogrammeerd bewustzijn. De voeding en paringsinteractie met onze omgeving is ook daarop gebaseerd. Op microscopisch niveau vindt de harmonieuze interactie binnen en buiten ons lichaam constant plaats door samenwerking met miljarden virussen en bacteriën zonder wie we niet kunnen bestaan. In feite is elk levend wezen een universum op zichzelf dat bestaat uit de harmonieuze symbiose met veel andere soorten.
Het leven bestaat uit de energieke interactie tussen materie en bewustzijn
Als die harmonie wordt verstoord door vervuiling, groeilimieten, concurrentie, chaos, enz dan ontstaat er lichamelijke ziekte, onbalans, verwonding en verval. Als we gezond zijn ervaren we welzijn en zijn we onbewust van risico’s. Wanneer we ziek zijn worden we bewust en leren ons gedrag risicomijdend af te stemmen op de geworven deskundigheid.
Als we dit allemaal optellen en plaatsen binnen de context van onze huidige maatschappelijke organisatie en levensstijl dan zien we dat we op de laagste sport van bewustzijn zijn aangeland en onszelf hebben georganiseerd rond ontkenning van God, de levenskracht en harmonie. Individualisering rond geldbelang heeft de afstand tot symbiose en natuurbewustzijn zo groot gemaakt dat er alleen een brug te slaan is tot een nieuwe fase van welzijn via chaos en profetieën. We zitten midden in dit proces waarbij de profetieën zich zowel uiten door Duivelse (eigenbelang, hebzucht, moord, criminaliteit, misbruik, macht) als Goddelijke (welzijn, symbiose, balans, liefde, barmhartigheid) paradigma’s. Het zijn niet de buitenaardse krachten die ons beïnvloeden hier maar onze persoonlijke innerlijke keuzes waarin de spanningsvelden zich afspelen. We zien dat de 4 grote culturen (hebzucht, chaos, aanpassing en welzijn) in beweging zijn met op dit moment het grote zwaartepunt tussen hebzucht en chaos op diep duivels niveau.
Waarom is dit zo belangrijk in de grote omslag?
Als we bovenstaande snappen dan kunnen we ook met andere ogen kijken naar onze relatie met de omgeving, de manier waarop we ons voeden, hoe we als mens omgaan met elkaar en de natuur, enz. We kunnen de macht-hiërarchieën de rug toekeren en autoriteit toekennen aan de maatschappijvormen die met het leven omgaan vanuit respect, samenhang en zelfbewustzijn. We beseffen onze eigen verantwoordelijkheid in deze als zelf functionerend, kwetsbaar universum binnen het grotere geheel. Dit Godsbesef als universele moleculaire levensband is de essentiële basis van de maatschappelijke transformatie en menselijke systeem complexiteit. De huidige culturen en maatschappij structuren zijn gebouwd op gebrek aan Godskennis en ontkenning ervan vanuit eigenbelang en materiële hebzucht door gebrek aan inzichten en kennis op gebied van bewustzijn. De grote crisissen die de mens veroorzaakt en daarmee zichzelf dreigt te vernietigen zijn allemaal te herleiden naar het ontbreken van Godsbesef zoals hier beschreven, ook al zijn de oude religies er veelal intuïtief op gebaseerd. Door ontkenning van de Gods-basis van ons bestaan geven we ruimte aan de duivelse praktijken van criminelen die misbruik maken van de situatie en het ontbreken van morele rechtsfundamenten op basis van bewustzijn en harmonie door algehele focus op economische groei en geldafhankelijkheid.
De kick-off van het leven
De rol van de kerken
Het is daarom niet vreemd dat de basisboodschap van de meeste religies dat complexe symbiotische verbond voorziet van heilige waarden en het als morele adviesstructuur en leerschool aanbiedt aan de mens met de profeet of eigen heiligen als goede voorbeeld. Vanuit dit perspectief staan de religies vaak dichter bij de levensboodschap dan de huidige hiërarchische, bureaucratische structuren van overheden over hun bevolking. In de godsdiensten wordt samenscholing, symboliek, zang, inspiraties, muziek en ceremonies gebruikt om de mensen bewust te maken van hun spiritueel/emotionele oorsprong die dagelijks actief is in en rond ons lichaam.
De essentiële functie van godsdienst is om die symbiotische samenhang te faciliteren ten behoeve van de duurzame menselijkheid vanuit kennis en bewustzijn-ontwikkeling. Zo beïnvloedt men de mens en haar gedrag vanuit de positieve beleving van universele energie en hulp bij interpretaties van werkelijkheden. Slechts weinig godsdiensten zijn daarbij dienstbaar aan het geheel (universum, Aarde, natuur en mens) maar concentreren zich gefragmenteerd uitsluitend op de mens en hun macht door groepsvorming rond het vereren van het leven via een Godsbeeld. Dat is op zich uitstekend vanuit een spiritueel oogpunt van de eerste fase van bewustwording over samenhang (empathie) maar verwerpelijk als de mens of groepen van mensen daarmee als uitverkorenen worden neergezet. Die vorm van manipulatie sluit andere gezindheden én de natuur uit alsof de ene doctrine van harmonie beter zou zijn dan de ander. Dat is natuurlijk niet zo. Elke interpretatie is prima mits het aanstuurt op vrijheid, liefde en ontmoeting. Betutteling, beroving van vrijheid, opjutting en zelfs confrontaties zijn een vertoon van onbenul, gebrek aan kennis en misbruik van de goedgelovigheid van de vredelievende, vaak goedgelovige en angstige medemens. Het is dan geen geloof meer maar gevangenschap en dreiging.
Dat is ook een van de redenen waarom de dogmatische oude macht en mens gerichte religies steeds minder geaccepteerd worden door de meer intellectueel ontwikkelde groepen mensen die op zoek gaan naar een nieuwe spirituele beleving van meer holistische aard.
Openbaringen
Het leven openbaart zich aan ons terwijl wij leven en raakt ons zelfbewustzijn door ervaringen, interpretaties van gebeurtenissen en keuzes die we maken. We leren zelf en van elkaar door openbaringen te delen, te vergelijken en van inzichten te voorzien. Op individueel niveau speelt tijd een belangrijke rol omdat vele levenservaringen zich verzamelen en tot bewustzijn-doorbraken komen. Op collectief niveau hebben we kaders en hulp nodig omdat we door onze zoektocht en zelfbewustzijn ook in aanraking komen met de negatieve krachten zoals hebzucht, concurrentie, jaloezie, gemakzucht, onbalans, enz.
De kaders noemen wij “systeem”. Er zijn meerdere systemen actief in onze maatschappij en dat levert niet alleen stress op in keuzes en belangen maar ook verkeerde interpretaties of zelfs het “vergeten” of “ontkoppelen” van de grote werkelijkheid. De grote omslag zal daarom veel meer vanuit het geheel zich positioneren dan vanuit de gefragmenteerde deelbeleving van de werkelijkheid. De bewustzijn doorbraak gebeurt nu massaal in de wereldbevolking waardoor nieuwe groepen ontstaan die een nieuwe fase van de mensheid inluiden. Daarmee wordt volop geëxperimenteerd omdat men het eens is over de eindigheid van de complexiteit van het verleden maar geen overeenstemming nog heeft over de harmonieuze werkelijkheid van morgen. Sustainocratie is een maatschappelijke complexiteit die zich uitnodigend plaatst op niveau van nieuw bewustzijn en permanente cocreatie naar permanent welzijn vanuit de erkenning van levenskracht.
De taal van het bewustzijn
Het menselijke complexiteit model van twee lijnen introduceert de reële lijn van het bewustzijn. De horizontale lijn vertegenwoordigt de mechanische, materiële, tastbare kant van het leven, de organisatie, structuur en de activiteiten. Deze hebben wij als mens flink doorontwikkeld zonder bewust stil te staan bij de andere fundamentele lijn, de Godslijn van samenhang en cohesie die levens-scheppend is maar ontastbaar. Deze verticale lijn verklaart de ontwikkeling en het leerproces van het bewustzijn, de moraal en verantwoordelijkheid. Beide lijnen zijn steeds met elkaar in conflict van waaruit ons leerproces ontstaat. Lange tijd overkwam dit conflict ons in de vorm van crisissen omdat we ons alleen concentreerden op de materiële en organisatorische kant van het bestaan, niet de lastig te begrijpen ontastbaarheid van de samenhang vanuit energie en bewustzijn.
Het conflict tussen bewustzijn en het mechanische doen levert een evolutionair leerproces
De twee lijnen vormen een kruis dat niet statisch is maar levendig, reizend. De kruising van de lijnen ligt langs de rode draad van onze evolutie en symboliseert het evolutionaire conflict tussen uitvoeren en leren, doen en zijn. Het kruis openbaart de noodzakelijke tegenstellingen (groei, chaos, aanpassing en symbiose) die leiden tot de intensiteit van leven in een harmonieuze dynamiek en evolutionaire verscheidenheid. Hoe simpel de lijnen zich manifesteren en laten uitleggen des te complexer de evolutie zich aftekent.
Wat is het geheim van God?
Het model omvat het “geheim van God” door te begrijpen hoe levenloze materie op magische wijze tot leven is gekomen miljarden jaren geleden, dat dit heel normaal is en het wonder zich dagelijks herhaalt. Wij zijn onderdeel van dit wonder. Vanuit bovenstaande, met in acht name van de symbiotische complexiteit van elk menselijke leven zelf en in relatie met de omgeving kan ik stellen dat we niet door God zijn gemaakt maar van God. En dat dit Godsproces zich constant in ons en buiten ons afspeelt in de vorm van harmonieuze relaties. Als de symbiose ophoudt te bestaan dan houdt het leven op en gaat het dood. Dat gaat veel verder dan conflicten tussen groepen mensen. Door vervuiling, misbruik van de omgeving, ontkoppeling van de werkelijkheid door afhankelijkheid van “bewusteloos” geld, enz zorgt voor een totaal verdwijnen van samenhang. Zoals gezegd verdwijnt dan ook de goddelijke levenskracht met de dood tot gevolg. We zijn daarom aantoonbaar bezig met onze zelfvernietiging als mens. Dat geldt niet alleen voor de moordzuchtige groepen die religie gebruiken om anderen uit te roeien maar ook de misdadige structuren die vervuiling veroorzaken die ons vernietigen uit geldbelang.
Stad van Morgen
De grote omslag is dat we weer verbinden met die oorspronkelijke levensbron van verbinden, cocreatie en harmonie. De mensheid is ervan afhankelijk. Zelf tracht ik het voorbeeld te geven door in de Stad van Morgen deze grote omslag vorm te geven en uitnodigend de processen open te stellen voor deelname van iedereen. We praten dan over “insluiten, nooit uitsluiten”. Het doet mij denken aan de christelijke boodschap “komt u allen tot mij en u zult gered worden”. Redeneren vanuit het grote geheel vergt een nieuwe manier van kijken naar de werkelijkheid, zowel de geschiedkundige opbouw als het loslaten van de beperkingen van gefragmenteerde dogma’s (zoals dwangmatig religieus machtsvertoon, geldafhankelijkheid, schuld, enz) en cyclische manifestaties van groei, chaos, opbouw en harmonie. Daarvoor is het nodig het godsbesef te begrijpen vanaf het ontstaan en de ontwikkeling van het leven, met harmonie en samenhang in plaats van de onderdelen ervan zoals groei, verval of aanpassing.
Wij zijn wel degelijk geschapen naar evenbeeld van de goddelijke harmonie volgens een muzikaal energetisch patroon van universeel bewustzijn, maar zonder eenzijdige fysieke beeltenis behalve die van onszelf als mens. Onze gelijkenis op God is dat van “vader Jacob” vergeleken met “de 9e symfonie van Beethoven”. We lijken op elkaar omdat we muzikale octaven gebruiken maar in complexiteit kunnen wij als mens en natuur in de evolutie nog veel meer doorontwikkelen. Het is een oneindig proces waarin de mens geen eindpunt is. Daarnaast vergt het ook in de muziek, net als in het leven, oefening en begeleiding om de symfonie zuiver en niet vals te spelen.
God is daarom een unieke verbindende kracht dat zich universeel uit in evolutionaire levensvormen en bewustzijnsmanifestaties die steeds zoeken naar harmonie en samenhang.
Zelfbewustzijn is een uitdagend fenomeen
Naar mate de evolutie zich verder in complexiteit ontwikkelt openbaart het bewustzijn zich ook. Waar voorheen de keuzes voor vooruitgang werden gedaan door voorgeprogrammeerde reacties op prikkels vanuit de omgeving, ontstaat ineens een zelfbewuste openbaring en interpretatie van de werkelijkheid. De eerste mens, in religie vaak symbolisch Adam en Eva genaamd, werd geconfronteerd met het maken van zelfbewust doordachte keuzes en het innerlijke conflict tussen belangen. De keuzes worden genomen op basis van de rationele complexiteit die is ontstaan. Binnen in ons leeft de harmonieuze moleculaire opbouw van alle levensfasen sinds het ontstaan van het leven tot aan de mens als afgeleidde, en de manier waarop ons onderliggende bewustzijn de vele oerprikkels interpreteert en tot ons bewustzijn doet doordringen. Dit wordt ineens aangevuld met een rationele interpretatie die de prikkels “tracht te begrijpen” om te voldoen aan levensritmes van zelfbewustzijn die we nu ervaren. Dat dit voor vele filosofische interpretaties vatbaar is moge duidelijk zijn, zeker als we ons zo’n 2 miljoen jaar in het verleden plaatsen. De ogen openen voor de zelfbewuste interpretatie van onze omgeving moet gepaard zijn gegaan met enorme gevoelens van angst en onzekerheid. Om daarmee om te gaan dienen we ons bewustzijn te begrijpen en structureren. De eerste handvatten zijn onze instincten die ons motiveren tot groei, hebzucht en concurrentie. Pas veel later komt het verlangen naar harmonie en samenhang. Die collectieve fase is nu aangebroken op wereldniveau.
De mechanische structuur van ons bestaan werd gekaderd in maatschappelijke organisaties en gebruik van instrumenten die ook weer uit zijn gegaan van die gefragmenteerde basisopvattingen die nu ter discussie staan. Het beheersen van vuur was destijds doorslaggevend voor onze natuur om te overheersen, de omgeving naar onze hand te zetten, angst te nuanceren en verder te ontwikkelen. De filosofische benadering van moraal en bestaan werd daarna gekaderd in religieuze stromingen die een uitleg trachten te geven aan de wetten van tegenstrijdigheden die we gaandeweg leerden begrijpen uit ervaring, openbaringen en interpretatie van gedrag en consequenties. Harmonie openbaart zich daarbij in cyclische fasen, vaak door de tegenstelling van pijn, onrecht en chaos.
Kaders geven macht
Kaders geven de mens houvast waardoor we onze angsten en onzekerheden een plekje kunnen geven en zekerheden opbouwen. De religieuze kaders zijn geen uitzondering. De kennis die gepaard is gegaan met de ontwikkeling van de religieuze kaders vertoont natuurlijk veel overeenkomsten met de beschrijving van muzikale levenskrachten en harmonieuze verbonden.
God is Liefde
We zien dan ook dat de basisboodschap van elke religie de waarden van harmonieuze interactie en respect verkondigt en predikt. Barmhartigheid, nederigheid, samenhorigheid, respect, vredelievendheid en morele zelfreflectie zijn fundamenten die overeenkomen met het godsbesef van onze universele moleculaire levensoorsprong (materie x energie x levenskracht x omstandigheden) en evolutie. De oorspronkelijke bijdragen van mensen die aan de filosofie hebben meegedaan met hun levenservaringen en profetieën zijn aantoonbaar ontstaan in tijden van grote pijn en onzekerheid. De openbaringen hebben geleid tot keuzes die grote bevolkingsgroepen hebben beïnvloed.
De macht die andere mensen hebben ontleend door de openbaringen en gebeurtenissen op te schrijven en te bundelen in een religieus kader met een eigen dogmatische (“zo moet het en niet anders”) stroming is niet altijd gebaseerd op godsbesef en doordrongen bewustzijn maar mechanische belangen van organisatorische beïnvloeding, groei en macht. Dat heeft dan niets meer met de waarden van het harmonieuze bestaan te maken maar met manipulatie, eigenbelang en hebzucht. Men maakt misbruik van het vertrouwen en geloof van de medemens en de onderliggende angsten voor pijn en lijden die de mens tot geloofskaders aan heeft gezet. Het zijn deze immorele uitingen van zelfzucht, roof en moord uit naam van God die de menselijke geschiedenis beschaamt. Enkelingen zijn in staat gebleken om de vredelievende gelovigen van hun veiligheid en kaders te beroven door oorlogsvoering, verkrachting en andere misdaden tegen het leven zelf. Vrijheid van godsdienst dient de liefdevolle barmhartigheid te kaderen met evenredige evolutionaire duurzame vooruitgang in plaats van het onderuit te laten halen door despoten.
De grote omslag
In veel gebieden van de wereld zien we dat de mechanische wereld van immorele macht en manipulatie een eigen leven is gaan leiden. In de blog over “geld” constateren wij de noodzaak tot het zelfbewust kaderen van geld als middel, niet als doel. In het geval van religies doen we in de grote omslag hetzelfde. De Godskracht gaat uit van harmonie en leven, niet het fragment en concurreren. De nieuwe maatschappelijke structuren elimineren de macht uitingen en scheppen kaders voor de mens om zich naar God’s beeld te ontwikkelen door de universele levenskracht tot een nieuwe evolutionaire stap te brengen, die van levenswijsheid, de erkenning van bewustzijn als evolutionaire kernfactor evenredig aan de materiële complexiteit.
De grote omslag herpositioneert de mens in de levenskracht van harmonie
Dit is de 6e blog uit de serie van 20 over de grote omslag. De auteur is Jean-Paul Close, initiatiefnemer van de Stad van Morgen, een stichting waarin de grote omslag al maatschappelijke werkelijkheid is geworden.
Blog 6 – Geld
Toen er nog geen geld was
Geld is op dit moment alles bepalend in de wereld. Het is een standaard om “waarden” uit te wisselen (transactie economie) volgens afgesproken regels. Geld bestaat alleen op die manier anders zou het in ons dagelijks leven niet voorkomen. De natuur kent ook geen geld. Geld is een menselijk bedenksel, een handelsinstrument dat uit is gegroeid tot dominant en riskant machtsbolwerk.
Geld heeft een evolutie doorgemaakt
Geld was ooit een middel om diensten te honoreren die niet op een andere, directere manier te compenseren waren met gunsten. Geld ontstond als muntwaarde in eigen gewicht van edele metalen. De graad van metaal-zeldzaamheid maakte het een ideaal compensatie middel. Het was transportabel, standaard, overdraagbaar en relatief waardevast. Dit waren kwaliteiten die andere waarde-instrumenten niet tegelijk hadden. Grond en huisvesting zijn niet transportabel, voedsel is niet houdbaar noch waardevast of standaard. Geld wel. Dit heeft gaandeweg geld zo populair gemaakt als instrument en dat is het nog steeds. Het heeft ons als mens in de gelegenheid gesteld om op geldbasis rijkdom te creëren, ook al is het concept “geld” grotendeels fictief geworden. De onderliggende metaalwaarde van het geld zelf is verdwenen. Waar is de waarde van modern geld dan op gebaseerd? Op macht! En dat is precies wat uiteindelijk heeft geleid tot grote problemen die de basis vormen van de grote omslag.
Geld ging tussen mens en behoeften staan
In vroegere tijden had men geen geld en was men vooral afhankelijk van de rechtstreekse relatie met de natuur voor de invulling van basisbehoeften. De natuur was geen gemakkelijke partner. Aan de “onzichtbare hand” die de natuur regeerde zijn vele gezichten gegeven omdat het voortbestaan van de mens er afhankelijk van was. Men vereerde de goede gunsten van overvloed en had intense angst voor de torn die armoede, dood en verderf veroorzaakte. Ruilen werd een manier om de vele tekorten aan te vullen wanneer de nood aan de man kwam. De opkomst van geld als standaard groeide uit tot innovatief alternatief op de normale ruilhandel. De groei van de wereldbevolking bevorderde de ruilhandel en de groei van het belang van geld.
Later werd daar ook de industriële arbeidsrelatie op gebaseerd waardoor geld synoniem kwam te staan voor toegankelijkheid tot behoefte invulling. De marktconcentraties van handel werden tevens de groeigebieden van geldbelang. Gaandeweg ging geld volledig tussen de mens en natuur staan. Zonder geld was er geen toegang meer tot waarden (huisvesting, zekerheden, voeding, mobiliteit, grondstoffen, enz). Zo werd geld het ultieme machtsinstrument voor degenen die ermee konden manipuleren en speculeren.
Geld en Macht staat tussen de mens en de natuur
Er ontstonden twee werelden:
de economische relatie met de natuur voor grondstoffen en levensbehoeften
de economische relatie met de mens als consument.
Beide relaties zijn onderhevig aan economische regels van efficiëntie, winst en kostenoptimalisatie, maar ook van beschikbaarheid van geld. Zo ontstond ook het schuldensysteem dat mensen en instanties in staat stelde geld te gaan gebruiken in allerlei processen waar men zonder geld geen toegang kon krijgen. Het beschikbaar stellen van geld was ooit in handen van koning of keizerrijken die goud als onderpand gebruikten maar kwam uiteindelijk in private handen terecht zonder enige vorm van onderpand.
Geld is nu machtig en speculatief
Door het weghalen van de metaalwaarde is de waarde van geld variabel geworden en afhankelijk van allerlei omstandigheden. Waar vroeger de hoeveelheid geld in circulatie gerelateerd was van de hoeveelheid edelmetalen die erin verwerkt waren of, in later stadium, als onderpand dienden, is het nu mogelijk dat de geldvoorraad groeit zonder dat er geld bijgedrukt wordt. Dat is natuurlijk vreemd voor iets dat niet meer bestaat als fysieke ruileenheid maar als macht instrument. Het middel is dus fictief geworden, afhankelijk van de speculatie die eraan verbonden wordt en de emotionele waarde (noodzaak gedreven) die wij er zelf aan geven.
Als voorbeeld kunnen we huizen noemen. Een huis in 1970 was 70.000 gulden waard als we het zouden willen kopen. Dat is zo’n 33.000 euro. Een bank verstrekte een hypotheek met 7% rente in die tijd waardoor de kostprijs die opgebracht moest worden in 10 jaar verdubbelde. Men had na 10 jaar (7% over 33K€ a 10 jaar = 33K€, een verdubbeling) het hele huis via de rente al een keer betaald maar de lening zelf niet. Een hypotheek van 30 jaar zorgde voor nog eens 20 jaar verplichtingen. Uiteindelijk zou men zich eigenaar mogen noemen na 30 jaar en het huis 4 x betaald hebben!! Al die tijd diende het huis als onderpand voor de bankbelangen. Door de bank was dus 3 x 33.000 euro schijnbaar uit het niets gecreëerd, uitsluitend door het inlegbedrag te faciliteren en rente met garanties te vragen.
Waar kwam die enorme geldcreatie vandaan? Die werd door de hypotheekbetaler opgebracht middels 30 jaar arbeid en door de belastingdienst verspreid over de gehele bevolking door de hypotheekaftrek. Geldcreatie ging ten kosten van arbeidsdynamiek. Lucratief voor de banken én de overheid die zo de bevolking dwong om in het gereguleerde arbeidsproces deel te blijven nemen. De overheid inde erover inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting. Geld werd het ultieme macht en sturingsinstrument door het creëren van schuld en afhankelijkheid, een samenzwering tussen overheid en banken. Natuurlijk werd dit getolereerd door de bevolking die mee kon doen in het speculatieproces dat een gigantische groei vertoonde die de schijn van rijkdom als worst voor de neuzen van iedereen hield.
De overheid ging over tot het openstellen van de grenzen voor goedkope arbeid-krachten die allemaal huisvesting nodig hadden. Een tekort zorgde voor een waardestijging van alle huizen. De hypotheekrente daalde naar 3,5% maar de prijs per woning vertienvoudigde in 30 jaar tijd. Het pand van 33.000 euro in 1970 kostte in 2000 al 330.000 euro zonder dat er iets aan was toegevoegd, behalve slijtage en ouderdom. De banken vierden hoogtij en de belastingstructuur ook. Zelfs de huiseigenaren waren tevreden want zij zagen dat een kostprijs van 4 x 33.000 euro uitmondde in een gigantische winst (10 x 33.000 euro).
Het is niet vreemd dat de focus op stenen belangrijker werd dan de oude industriële focus op ondernemerschap. Stenen bleken waardevast en economisch groeiend onder de juiste manipulatieve voorwaarden terwijl innovatie een ondernemersrisico omvatte dat in ons kleine, logistieke landje beter elders kon worden genomen (bijv. in ondernemersland USA). Zo werd Nederland geldgedreven, speculatief met huizen, logistiek, handel en goedkope arbeid. De economische luchtballonnen groeiden tot het schijnbaar oneindige en zo ook de macht van geld waar maatschappelijke zorg aan werd ontleend.
Alles uitgedrukt in geld
Door de druk van geld in ons dagelijks leven werd het alles bepalend voor ons gedrag en ons denken. Wonen, verzekeringen, voeding, kleding, luxe, recreatie, zorg, enz wordt vertaald in geld en geld kon alleen verdiend worden door arbeid in institutionele structuren die in de wereldwijde logistiek, speculatie, bureaucratie en semi-overheid (zorg, onderwijs, defensie, enz) functioneren. Als men het niet kon verdienen door arbeid dan was een uitkering een tijdelijk vangnet, de stijgende huizenprijs een garantie voor de toekomst en het schuldsysteem een constante druk om te presteren uit angst het welzijn van wonen en consumeren kwijt te raken. Geen wonder dat de overheid veel huiseigenaren wilde.
Recent gaf premier Rutte nog de aloude maatschappelijke instructie “koop een huis en een auto, dan helpt u de noodlijdende economie”. Die stelling is echter achterhaald door de grote omslag.
Gaandeweg begon de onbalans zich te manifesteren door verschillende crisissen. De economische luchtballonen schoten lek. Arbeidsduurverkorting, vervroegde pensioenen, verhoging van belastingen en steeds gemakkelijkere leningen zorgen voor tijdelijke pleisters op de macro-economische lekkende wonden maar bleken vooral uitstel van executie. De overheid kon niet anders dan focussen op groei-economie, koopkracht, controle instrumenten (bureaucratie) en stimulans van de consumptie economie omdat het daar haar groeiende lasten uit kon compenseren. BTW werd gaandeweg de grootste inkomstenbron, met gezondheid en ouderenzorg de grootste kostenpost. De menselijke complexiteit van hebzucht, gemakzucht, macht, speculatie en eigenbelang had zijn werk gedaan en deed de rest.
Geld speelt een verschillende rol over tijd. Nu is het almachtig maar nep
De situatie is onhoudbaar geworden. Voorheen werd geld weggeven in ruil voor bewezen diensten. Tijdens het industriële tijdperk was het een middel om circulair waarde te creëren en arbeid te compenseren. Maar nu is geld zelf een doel geworden voor alle betrokken partijen waardoor de consequenties op wereld niveau enorm zijn. Geldbelangen staan tegenwoordig boven menselijkheid, duurzame menselijke vooruitgang en de natuur.
Voorbeeld: De analyse van een hoogleraar van de Universiteit van Utrecht toont het effect van bepaalde pesticiden op de bijenstand, de bijbehorende consequenties voor onze voedselvoorziening, insectenetende vogelsoorten (30% verminderd in enkele jaren) en de afgeleide risico’s voor het voortbestaan van de mensheid door de ecologische schade van de zenuwstoffen. De reactie van het landsbestuur was dat de economische belangen van tuinders en onze export boven het verbieden van de pesticide gaat en het daarbij juridisch niet ondersteund zou worden.
Onze prioriteiten zijn dodelijk geworden door de afhankelijkheid van geld. De catastrofes dienen zich wereldwijd en lokaal aan, niet alleen direct zicht en voelbaar maar ook als sluipmoordenaars in de vorm van ziektes.
Geld zelf is niet het probleem.
Als alle geld dat voor handen is in de wereld verdeeld zou worden over de wereldbevolking van 7 miljard mensen dan zou iedereen meervoudig miljonair zijn. Waarom is er dan zoveel ongelijkheid, armoede, oorlog, crisis en vervuiling? Dat komt door de manier waarop geld als product, doel en machtsinstrument is georganiseerd. Het is in handen van enkelingen die het geld als schuldsysteem hanteren om macht uit te oefenen uit eigenbelang. De evolutie van de mens, en zelfs het leven op Aarde, is in handen gekomen van deze immorele speculanten en hun eisen.
Tijd voor de grote omslag
Maar hoe? De staat is gegijzeld door het geldsysteem uit eigen machtsbelangen, de beursgenoteerde bedrijven eveneens en de schuld-lijdende, geldafhankelijke bevolking ook. Er is maar één manier. Door het fictieve geld dat in de jaren 70 is ontstaan de rug toe te keren en te aanvaarden dat schuld niet bestaat, alleen duurzame menselijkheid en vooruitgang.
Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, ondanks het feit dat het een eenvoudige keuze is. De moeilijkheid is niet het zelfbewust kiezen maar het gebrek aan een systeemalternatief om de behoefte invulling van de mens gaande te houden. We hebben onderlinge afhankelijkheden gecreëerd op basis van geld tussen alle instellingen en mensen op Aarde. We zijn in steden gaan wonen waarin overvloed via winkels beschikbaar is maar men geen enkele andere keuze heeft dan middels geld er zich toegang toe verschaffen. Los van de loslaat keuze is er daarom een spanningsveld tussen de oude wereld die de geldafhankelijkheid kost wat kost in stand wenst te houden, met het gangbare immorele wetboek in de hand, en een nieuwe wereld die op zoek is naar functionele alternatieven. De grote omslag verkeert slechts in een pioniersfase met allerlei experimenten zonder nog een eenduidige route. Ondertussen stapelen de problemen zich op.
De greep van het geld
Het model van de menselijke complexiteit helpt
Geldbelangen positioneren zich in management van groei terwijl de grote omslag zich in de leiderschapsfase van cocreatie positioneert
In de wereld van verandering zijn er allerlei stromingen zichtbaar. Deze zijn te plaatsen binnen de context van elk van de vier velden (groei, chaos, verandering, symbiose) van het model van de menselijke complexiteit of op de transitie tussen de velden (angst, bewustwording, cocreatie, gemakzucht). Elke stroming heeft potentieel, afhankelijk van de manier waarop ons (morele) bewustzijn, visie en noodzaak het concept “geld” ter discussie durft te stellen en er waardige alternatieven voor bedenkt.
Stroming 1 – Groei
Deze positie in het model omvat niet alleen groei maar ook de op gemak gebaseerde afhankelijkheid van de bevolking, zoals we dat nu kennen. Het gemak wordt niet alleen gediend vanuit voldoende geldmiddelen (koopkracht) maar ook de automatisering en robotisering van menselijke handelingen zodat we op termijn niets meer hoeven doen. Er zijn stemmen die meer controle, meer overheid, meer automatisering en meer kunstmatige intelligentie zien als oplossing voor alles wat de mens nodig heeft.
Zo zien we dat wereldmachten met elkaar samenspannen om een soort nieuwe wereldorde te stichten met een nieuwe overkoepelende munteenheid die op termijn de dollar en euro zouden kunnen overtreffen als macht instrument.
We zien ook veel stemmen opgaan om de bevolking een standaard basisinkomen te verschaffen om vrede te bewaren, de consumptie patronen te handhaven en de productieprocessen verder te optimaliseren.
Al deze initiatieven gaan uit van een wereldmarkt van 7 – 9 miljard consumenten binnen de greep van geldbelangen. Speculatie op basis van tekorten zorgt voor een groeispurt in economische belangen waardoor de rijken enorm rijk kunnen worden.
Angst regeert omdat men bang is de controle en macht kwijt te raken aan de blokken die de grootste hoeveelheid grondstoffen beheersen en de hand op de knip kunnen leggen en de groeiprocessen laten verstoren. Men verkeert permanent in een spagaat tussen de concurrentie, diplomatie en groeibelangen met crisis als een gemene adder onder het gras. Men denkt met kapitaalinjecties, regulering en technologische innovatie de zaken op te kunnen lossen. Deze stroming is machtig en sterk ontkennend als het gaat om verantwoordelijkheden en consequenties voor mens en planeet.
Een andere groeistroming zijn bepaalde religieuze groeperingen die hun hiërarchische godsleer op willen dringen als alternatief op het kapitalisme. Men heeft het heft in handen in delen van de wereld en zoek dezelfde uitbreiding als het kapitalisme. Het valt ook onder de immorele positionering van groei omdat men geen harmonie zoekt maar dood en verderf zaait onder andersdenkenden. Deze groepen gaat het niet om geld maar godsdienstige macht en onderdrukking. Door de crisissen in de geldwereld vinden deze groepen ruimte voor groei.
Stroming 2: Chaos en opstand
Deze stroming geeft weer dat als we doorgaan vanuit het groeiperspectief de mensheid in 2050 gedecimeerd is door oorlogen, hongersnood, catastrofes, enz. Op internet zijn programma’s te zien waarin de spanningen in de wereld sinds 1970 staan weergegeven. Er is een explosieve trend zichtbaar van vele lokale conflicten die opbouwen naar wereldproblemen.
Sommige economische stromingen staan achter de oplopende spanningen uit economische belang rond oorlogvoering en wederopbouw. Deze worden echter tegengesproken door de opvattingen dat de huidige status van technologie rond oorlogsvoering uiteindelijk alles vernietigend zou zijn. De vele gemengde belangen op wereldschaal met de huidige bevolkingsdichtheid zou oorlog tot de grootste en meest dramatische ontwikkeling maken van de wereldgeschiedenis. De vele filmpjes en foto’s op social media over dat waar de mens toe in staat is in de religieuze conflicten in het midden oosten zorgen al voor een algemene publieke opinie dat dit ten alle tijden voorkomen dient te worden.
We zien een tendens van groeiende criminaliteit, zelfs in de wereld van risico kapitaal waar een salaris en bonuscultuur aantoont dat men alleen tegen de hoogste beloning als systeem huurling wil fungeren en het geweten afkoopt.
In chaos en ellende speelt geld geen rol. Bij een gedecimeerde wereldbevolking stort de economie in elkaar en daarbij de machtsposities van de huidige belangenpartijen. Na de chaos kan een nieuwe wereldorde, met de overgebleven bevolking, opgebouwd worden die de geldmanipulatie en macht opbouw van deze tijd tracht te voorkomen door maatschappelijke maatregelen te introduceren zoals na WWII sociale zekerheden werden veralgemeniseerd als vredesinstrument.
Deze stroming toont meerdere gezichten. Enerzijds zijn er de mensen die vanuit de chaos terug proberen te komen tot de oude standaards van structurele welzijn. Zij organiseren zich rond oude opvattingen, helaas vaak tegen beter weten in maar onderworpen aan de conservatieve druk van een volk. Ook zijn er die criminaliteit tot een standaard maken. Men maakt misbruik van oude rijkdom om zich die toe te eigenen middels agressie en misdaad. Terroristische stromingen werpen zich op tegen het kapitalisme en zoeken verstoring van de wereldorde zonder zich te bekommeren om de consequenties of alternatieven.
Tot slot is er een groep die uit de chaos opstaat vanuit zelfbewustzijn dat het ook anders kan. Zij vormen de basis van de 3e stroming.
Stroming 3: Bewustwording
Het is natuurlijk uiterst verwerpelijk dat miljarden mensen het onderspit dreigen te delven omdat een maatschappelijke structuur zich kost wat kost in stand tracht te houden en daarbij de mens en Aarde kapot maakt door het eigenbelang van (relatief) enkelingen afgespiegeld op de onbewuste, afhankelijke massa. Bewustzijn is een groot goed maar als de afhankelijkheid van de machtscultuur zo groot is dan kan men er weinig mee. In deze categorie zijn ook weer verschillende stromingen te zien:
Religieuze stromingen verwijzen naar het uit elkaar trekken van de Godsdienst en Geldbelangen in de Staatshuishouding en wensen een staat die gebaseerd is op religieuze maatstaven. Men ziet de mens en natuur als Gods werk dat gerespecteerd dient te worden onder de sturende autoriteit van de Kerk, godsleer en oude geschriften.
Moderne oermensen zoeken weer de directe relatie op met de natuur en zelfvoorziening door de oude maatschappelijke orde, verstedelijking en geldafhankelijkheid de rug toe te keren. Sommigen zoeken mogelijkheden om als commune een soort Utopia op te bouwen.
Nieuwe waardesystemen zijn al vele decennia actief om de ruilhandel in ere te herstellen en lokaal te verbinden. De huidige wereldwijde geldeenheden voeden de lokale cohesie niet en verdampen naar de schuldeisers en machtsinstellingen. Nieuwe, lokale waardesystemen zorgen voor het behoud van lokale waardecirculatie en hernieuwde productiviteit met nieuwe voorwaarden.
Doomdenkers leggen de verantwoordelijkheid bij een hogere universele macht en stellen dat wat we ook doen, uiteindelijk een meteoriet of ander verschijnsel uit de ruimte ons zal vernietigen of tot de orde roepen.
Deze groeperingen en stromingen formuleren de meest concrete veranderingsmodellen ook al wil men twee onderdelen van de stroming identificeren die putten uit hun eigen energie:
geloof georiënteerd en religie gestuurd
kennis georiënteerd en samenwerking gestuurd
Stroming 4: co-creatie en harmonie
Een boeiende suggestie in deze context is de zogeheten “monetaire reset”. Het stelt de machtspositie van de schuldeisers ter discussie en stelt voor om deze middels een administratieve tussenstap op te lossen. De reset haalt de schuldangel uit de economie waardoor we weer op “nul” komen te staan. Hierdoor is de druk van de ketel om te focussen op groei en schuldaflossing terwijl men stil kan gaan staan bij de aanpak van de wereldproblemen.
Tabula Rasa van Werner van Ginneken
Los van geld staan we in deze stroming stil bij de situatie van 7 miljard mensen en de consequenties van ons oude model. We gaan op zoek naar een nieuwe samenhang waarin de mens, de natuur en onze complexe samenleving leidt tot duurzame stabiliteit. Een bekend voorbeeld van deze algemene wens is de PPP (People, Planet, Profit) die rond de millennium wisseling de intrede deed. Helaas vatten veel oude instellingen de P van Profit nog op als het oude winstmodel van de groei-economieën in plaats van de betekenis van “waardecreatie”.
Samenhang georiënteerde initiatieven plaatsen geld wederom als een van de beschikbare middelen en zijn de mens, natuur en onze doelgerichte productiviteit de basis voor duurzame (menselijke) vooruitgang. Deze stroming is de omgekeerde spiegeling van de huidige, geldgedreven complexiteit. Het is de stroming die de Stad van Morgen zich eigen heeft gemaakt en van waaruit wij de maatschappelijke herpositionering organiseren. We gebruiken daarbij de veranderingsgezindheid van bepaalde elementen uit alle drie de voorgaande stromingen.
Stroming 1: Veel bestuurders in de geldgedreven systemen zijn zich bewust van de risico’s die men loopt als men op die voet voortzet. Men zoekt mee naar alternatieven en gaat graag in op de uitnodiging om een soort maatschappelijke R&D aan te gaan met de Stad van Morgen in het cohesie en cocreatie gebied. Men put daar innovatieve inspiratie uit en doet mee aan verandering door zelf de chaos voor de instelling beheersbaar te maken via een nieuwetijdse bezieling.
Stroming 2: Chaos is nodig om van het ene paradigma te transformeren naar het volgende. Maar dit kan ook door het verstand te gebruiken en deze chaos multidisciplinair aan te gaan. Als we weten wat we willen bereiken dan is chaos geen dreiging maar een uitdaging met zonneschijn als belofte na een regenbui. Het is de zonneschijn die motiveert om de regenbui te trotseren. Voor veel gefragmenteerde belangpartijen betekent de deelname ook weer een nieuwetijds groeipotentieel dat waarde toevoegt aan de wereldse ontwikkelingen, in plaats van onttrekken.
Stroming 3: Bewustwording biedt innovatieve aandacht aan de meest uiteenlopende uitdagingen. Sociale, technische en zelfs bestuurlijke en religieuze innovaties ontwikkelen zich voor inspiratie en algemene aanvaarding. Door ons open te stellen voor de positief gestelde cocreatieve veranderingen en deze al kaderend te positioneren in de wereld van grote hotspots en knelpunten ontwikkelen we draagvlak voor vernieuwing. Ook godsleer speelt hier een rol maar dan vanuit de vernieuwende gecombineerde opvattingen van kennis en geloof. Daar zal ik het in een van de blogs nog specifiek over hebben.
Stroming 4 is uitnodigend en confronterend tegelijkertijd. Het toont de wereld vanuit een nieuwe complexiteit waarin autoriteit en verantwoordelijkheid op een andere manier wordt gedeeld dan we gewend zijn. De monetaire reset is een mentaal en technisch instrument om de oude tijd structureel, rationeel en emotioneel los te laten. Voor de sustainocratische coalities is dat van geen belang omdat deze zich geldloos positioneren. Het zijn geen handels maar waarde-creatie coalities gebaseerd op multidisciplinaire verantwoordelijkheid in plaats van transactie. Deelname spiegelt zowel het positieve als negatieve waardoor de deelnemers in een spagaat komen van persoonlijke en professionele chaos die noopt tot keuzes. Het voordeel is dat men er niet alleen voor staat en vanuit een concreet hoger doel argumenten ontwikkelt en steun ontvangt om de chaos te overbruggen. Er ontstaat dan een nieuwe werkelijkheid waarin ook geld op een nieuwe wijze is gepositioneerd. Ook de alternatieve, uiterst lokaal gedreven waardesystemen krijgen een plek om de lokale economie te sterken, los van de wereldwijde manipulaties.
Conclusie
Geld blijkt cultuur gevoelig. De cultuur van macht en afhankelijkheid is heel anders dan de cultuur van waarde schepping en cocreatie. De verschillen hebben wij keihard ervaren in de Stad van Morgen toen wij de Sustainocratische projecten vorm gaven. Een sfeer van wantrouwen, afhankelijkheid en concurrentie maakte plaats voor professionaliteit, vertrouwen en samenhorigheid. Cultuurverandering is dus goed mogelijk als de juiste context wordt gecreëerd. Ze kunnen zelfs naast elkaar bestaan en elkaar aanvullen zoals de transformatie economie ons heeft getoond. Geld dient daarbij als middel gekaderd te zijn, net als specialiteiten, kennis en inzet.
De manier waarop wij met geld om zijn gegaan en er onszelf afhankelijk van hebben gemaakt, zonder het te kaderen volgens morele verantwoording, zal de geschiedenis ingaan als een duistere periode in het bestaan van de mens. Nog nooit heeft zo’n grote groep mensen het zo goed gehad ten kosten van zichzelf, de mensheid en onze leefomgeving. Nog nooit heeft een zo kleine groep mensen zoveel alles vernietigende macht gehad over onze evolutie als soort en die van onze omgeving. Binnen de menselijke complexiteit zijn er echter voldoende mogelijkheden voor handen om veranderingen aan te brengen, zoals hierboven wordt weergegeven. Alle mogelijke uitingen van de mens om hier het hoofd aan te bieden zullen voorkomen, net zoals we alle stromingen in de wereld kunnen zien gebeuren. Welke uiteindelijk blijvend doorslaggevend zal zijn moeten we nog bezien. Dat we op dit moment een groot risico lopen is genoeg aanleiding om de oude macht-structuren vanuit natuurlijke krachten, inclusief de massale bewustwording van de mens, te vervangen.
AiREAS is gericht op de “gezonde stad”die door burger ondernemerschap zonder geldbelang wordt gerealiseerd
Dit is de 5e blog van de serie van 20 over “de grote omslag” in de (wereld) maatschappij die nu gaande is. De schrijver is Jean-Paul Close, sustainocraat en initiatiefnemer van de Stad van Morgen.
Blog 5 – ondernemen
Ondernemen hoort bij het leven zoals ademhalen of water bij de vis. In blog 2 hebben we een glimp gezien van het ontstaan van het leven op moleculair niveau miljarden jaren geleden. De essentie van “leven” is “iets doen”. En dat staat synoniem voor “ondernemen”, ofwel iets doen met een doel. Het maakt niet uit of je een virus bent, een hagedis, een boom of een mens. Het ondernemerschap van het leven zelf bestaat altijd uit een aantal basiszaken:
Sommige geëvolueerde levensvormen voegen daar zelfbewustzijn aan toe waardoor ondernemen onderhevig wordt aan bewust doordachte keuzes in plaats van automatische reacties op prikkels. Daardoor zijn ook deze ondernemingsvormen ontstaan:
* aanvallen
* aanpassen
* leren
* samenwerken
In de natuur zien we dit functioneren in grote diversiteit bij alle levende soorten. De een schijnbaar agressief, de ander lijkt meer diplomatiek en vreedzaam. Toch onderneemt elk leven uitsluitend om zichzelf in stand te houden, elk op een eigen manier.
De mens zit daar midden in. We zijn in essentie vreedzame kudde wezens met een oerdrift naar zekerheden (hebzucht, welzijn, vrede) maar gaan daarvoor de territoriale (en geloofsovertuiging) concurrentie, ook onderling, niet uit de weg (agressie, macht, hiërarchie). Wij ondernemen elke dag ten behoeve van welzijn en welbevinden, wat wij daar ook persoonlijk of collectief onder mogen verstaan en hoe we het tot uitvoering brengen. Gaandeweg hebben wij als mens nieuwe, unieke elementen toegevoegd aan het ondernemen:
* ondernemen als beroep (anders dan ondernemen om te leven)
* creativiteit op gebied van gereedschappen maken
* producties automatiseren
* institutionaliseren van ondernemen
* dienstverlening
* het naar onze hand zetten van de omgeving (zoals infrastructuur voor logistiek, steden voor handelsconcentraties, massaproducties)
* geld als handelsmiddel
* psychologie (zoals marketing)
Er is een soort parallel wereld ontstaan waarin ondernemende instellingen een eigen leven leiden in een eigen universum gebaseerd op gebruik van natuurlijk materialisme en eigen economische regels. Onze maatschappijvormen hebben zich steeds aangepast aan die ondernemersevolutie en de ontwikkeling van deze parallelwereld die wij “de menselijke systeemcomplexiteit” noemen en anders blijkt te zijn dan “de natuurlijke systeemcomplexiteit” ook al zien wij de oorspronkelijke kernprincipes erin terug zoals de natuurlijke groeidrang.
Het spanningsveld in beeld gebracht
Ook onze eigen ondernemerscomplexiteit transformeert. Bijvoorbeeld: Het landbouw tijdperk, dat nog redelijk was afgestemd op de natuur, transformeerde in het handelstijdperk. Het industriële tijdperk transformeerde in de consumptie economie. De arbeider – werkgever relatie transformeerde in consument – geldverschaffing. Het religieuze tijdperk (God bepaalt) veranderde in het wetenschappelijk tijdperk (kennis bepaalt). Elke transformatie heeft consequenties voor de manier waarop wij omgaan met onszelf, onze oerdriften, geëvolueerde opvattingen, onze natuurlijke omgeving, ons ondernemen (doen met een doel) en onze systeemcomplexiteit.
7 miljard mensen, 1 planeet
We zijn nu aangeland in de fase van een nieuwe transformatie. We zijn ons bewust aan het worden dat de menselijke systeemcomplexiteit te ver is afgedwaald van die van de natuur. De consequenties van onze oer-opvattingen rond ondernemen (zoals economie gebaseerd op groeien in plaats van waardecreatie) hebben ons bewust gemaakt van de beperkingen van onze planeet. Met een exponentieel groeiende wereldbevolking worden wij als zelfbewuste soort uitgedaagd om uit eigenbelang de signalen van de natuur serieus te nemen. Zoals elke soort die zichzelf overstijgt zonder zich aan te passen dreigen ook wij uit te sterven door toedoen van onszelf. Vervuiling, doorgeslagen hebzucht, uitvergrootte dominante macht relikwieën, massale migraties, armoede en rijkdomverschillen, klimaatverandering, misbruik van grondstoffen, uitbuiting van de aarde en de mens, manipulatie en speculatie, het zijn allemaal zelfmoordenaars die tot ons collectieve bewustzijn doordringen. Het wakkert andere vormen van ondernemen (iets doen met een reden) aan, zoals verzet en opstand maar ook nieuwe soorten bedrijfskundig en maatschappelijk ondernemen vanuit een nieuwe en groeiende fase van moreel en universeel besef. We zien in ons ondernemerschap allerlei termen hierover verschijnen: Cradle2Cradle, MVO, CSR, biomimicry, sustainocratie, enz.
De kern van het nieuwe ondernemen is bewustwording en bijbehorende “verantwoordelijkheid“, zoals aangegeven in blog 4. Natuurlijk zijn deze uitingen nog onderdeel van de gefragmenteerde wereld van materialisme en (groei)economie waardoor het nobele initiatieven zijn die zich binnen een oude wereldorganisatie manifesteren. Het is echter een teken van aankomende structurele verandering zoals we experimenteren met Sustainocratie. Samenwerking burgers, overheid, wetenschap en bedrijfsleven
De natuur speelt weer een rol in ons bewustzijn en werkt inspirerend maar ook als partner in de transitie. Deze gaat hand in hand met de teloorgang van de “onverantwoordelijke” vorm die consequenties veroorzaakt die wij kenmerken als crisis. Natuurlijk valt de oude wereld niet in een keer om. Daar zijn nog teveel mensen en instellingen van afhankelijk waarbij velen zich nog onbewust wanen van de transformatie waardoor men volharden tracht te teloorgang te bevechten in plaats van de ogen te openen voor de op handen zijnde veranderingen. Degenen die het wel inzien nemen initiatief, passen zich aan en verenigen zich rond nieuwe maatschappelijke organisatievormen waarmee men experimenteert, zoals Sustainocratie.
De basis van de ondernemersevolutie is daarom:
Bewustwording
Verantwoordelijkheid
Redeneren vanuit het geheel (mens en natuur)
En deze geldt niet alleen voor bedrijven maar voor de gehele maatschappelijke structuur, inclusief overheden en wetrnschappelijke instellingen, en de mensen die het vormgeven.
Het nieuwe ondernemen levert 4 x winst (winst voor de klant, maatschappelijke winst, milieu-winst en economische winst)
Leiderschap trekt ons door de chaos heen vanuit nieuw bewustzijn
Piramide paradigma is gebaseerd op de menselijke complexiteit van natuuriijke vooruitgang (4xwinst)
Blog 2 van 20 uit de serie “de grote omslag” van Jean-Paul Close, initiatiefnemer Stad van Morgen.
2. Een grote unieke hoop tot leven gebrachte moleculen.
Dat wij bestaan uit een grote hoop tot leven gekomen moleculen hoorde nooit tot onze dagelijkse sores. We kijken in de spiegel om ons te scheren, op te maken, te kammen of een wondje te bestuderen. Nooit om het wonder te aanschouwen dat al dat vlees, haren, zintuigen en tanden zomaar tot een uniek levend geheel vormt dat verkiest om aan elkaar gelijmd te blijven zitten zolang we leven. We beleefden het spiegelbeeld altijd als “ik”, de perceptie van een uiterlijk of we het beeld nu leuk vonden of niet. Ik ben meer dan mijn spiegelbeeld
Nu zijn er steeds meer mensen zich bewust dat wij niet alleen bestaan uit een unieke combinatie van dezelfde moleculen als de planten, grond, water en lucht om ons heen maar dat wij zelfs elk individueel een klein universum zijn van miljarden levende wezens. Al die samenwerkende bacterieën en virussen zijn nodig om ons in leven te houden. Ze helpen bij onze verteringsprocessen en onze verdediging tegen ziektes. Het is een onwerkelijke gedachten dat wij voor deze wezens een soort heelal op zich zijn. Het is nog onwezenlijker dat als wij de balans verstoren van deze innerlijke wereld wij allerlei lichamelijke ongemakken krijgen. Deze uiten zich in ziektes, kanker en zelfs de dood.
De huidige generaties zijn gelukkig al op zoek gegaan naar een betere balans met de natuur omdat we beseffen dat binnen en buiten hetzelfde is. We letten op onze voeding, energie en proberen vervuiling tegen te gaan. We kijken kritisch naar onze leveranciers en doen veel meer zelf. We zien dat onze oude afhankelijkheden ons uitbuiten met grote gevolgen en dat we meer gebaat zijn met samenwerking voor onze basisbehoeften en zelfs onze luxen. De mentale ommekeer is enorm en zorgt dat we nieuwe eisen stellen aan onszelf, onze keuzes, onze professionaliteit, onze verantwoordelijkheden en onze omgeving.
N.B. In Stad van Morgen is FRE2SH (ook VE2RS) is een wijkgerichte cooperatieve samenwerking vanuit dit bewustzijn en richt zich op het cocreëren en delen van voeding, energie, educatie, recreatie, samenwerking en gezondheid. U kunt er lid van worden door inzet van kennis, arbeid of geld en krijgt de genoemde waarden terug.
Er veranderen enorm veel dingen in korte tijd in onze samenleving. In de Stad van Morgen noemen wij dit “de grote omslag”. Voor veel mensen wordt die omslag eerst als een persoonlijke crisis ervaren omdat er plotseling zekerheden wegvallen waar men erg lang van heeft genoten. Toch hebben we dit al vele jaren aan zien komen en veel mensen zien het ook als kans om dingen “anders” te gaan doen. In een serie van zo’n 20 blogs zal ik (Jean-Paul CLose, initiatiefnemer van de Stad van Morgen in 2009) de grote lijnen van de grote omslag trachten aan te geven en in te kleuren. Stad van Morgen verbindt er zelfs een eigen nieuw maatschappijmodel aan, Sustainocratie genaamd, dat het al 5 jaar lang vorm geeft, zelfs samen met de belangrijkste spelers van de oude maatschappij. Maar voordat we dit verder kunnen toelichten moeten we eerst kijken hoe zoiets kan ontstaan.
1. Ander mensbeeld
De moderne mens anno 2014 ziet zichzelf niet meer als systeemslaaf van de overheid, de bank of het bedrijfsleven. De vele schandalen en problemen die zich de laatste jaren opstapelden hebben het wantrouwen geraakt van een groeiende bevolkingsgroep. Er zijn veel thema’s waar men de “leiders” van de oude tijd verantwoordelijk voor acht maar veelal voor zichzelf geen raad weet om er wat aan te doen. Men voelt zich vastgepind (hypotheek, maandelijkse verplichtingen, enz) in de oude verhoudingen maar doet dit niet meer van harte. Velen zoeken “bevrijding” van de oude belangenwereld en gaan op zoek naar iets nieuws.
Problemen stapelen zich op:
Lang werd “de maatschappij” als een soort heilige vorm van statusverschillen en kasten gezien waar men zelf een aanvaardde rol in speelde vanuit rechten en plichten. Directeuren, rechters, ondernemingen, politici, priesters waren respectabele burgers die door intelligentie, carrière, bezieling, erfenis of kunde tot een status waren doorgedrongen die hen aanzien verschafte. De rest van ons waren arbeiders, ondergeschikten, gelovigen en afhankelijken.
Door de kredietcrisis en opeenstapeling van nieuws rond vermogensdelicten, zwendel, graaikunst, bonussen, exorbitante salarissen, misleidingen, eigenbelang, belastingontduiking, kindermisbruik, machtsmisbruik, enz worden de vroegere statushouders nu al snel gezien als despoten en maatschappelijke misdadigers. Het systeem faalt. De normale medemens draait altijd voor de rekening op. Via de belastingverhogingen en dwangpraktijken worden ook de misstanden in stand gehouden. Via de eigen gezondheid moeten we onze vervuiling verwerken met kanker, diabetes, longziekten, hart en vaatproblemen, overgewicht, gedragsproblemen, enz en via de distributiekanalen van voedsel en kleding weten we niet meer welke kwaliteit we eten, of we wel kinderen en armen vermoorden in onzalige fabrieken en of we onze consumptie niet moeten bekopen met zelfvernietiging? Op werk hoeven we niet meer te wachten, de uitkering wordt stelselmatig beknot, de rijken worden rijken, de armen armer en er de zorg kunnen we wel vergeten. Ondertussen stijgen de kosten en gaan de schandalen gewoon door alsof er hele mensgroepen zijn die blind zijn voor hun verantwoordelijkheden in de ellende die ontstaat.
Wie kan ik nog vertrouwen?
We kijken ineens naar onszelf als enige betrouwbare mensrelatie die is overgebleven. Zichzelf vertrouwen schept verantwoordelijkheden. Hoe gaan we om met onze eigenwaarde? Hoe kijken we naar onszelf? We kunnen ons gaan beroepen op allerlei rechten die we menen te hebben maar ook eens kijken naar wat we zelf kunnen en willen. We lezen ineens andere artikelen, luisteren naar verhalen van mensen die pionieren met nieuwe ideeën en vormen zelf een nieuwe, geheel eigen mening over de dingen die gebeuren. Verontwaardiging maakt ons alert waardoor we open gaan staan voor nieuwtjes en soms zelfs deze nieuwtjes veroorzaken. De omgeving is bepalend voor de eerste vorming van de "IK"
Nieuw eigenbeeld, nieuw maatschappijbeeld
Als we onze eigen rol in de samenleving opnieuw bekijken dan ontstaat er ook een nieuw beeld over de manier waarop we de maatschappij zich verhoudt tot ons. Voor de een betekent dit dat men de eigen normen en waarden bijstelt naar het “voorbeeld van de vele fraudeurs van niveau” en met een nieuwe flair of innerlijke agressie of boosheid omgaat met de wereld. Voor de ander ontstaat een lijdensweg dat uitmondt in overspannenheid, ziekte en soms zelfs moord en zelfmoord.
Toch zijn er ook veel mensen die de chaos overstijgen en ineens een innerlijke drijfveer ontdekken om “wat eraan te gaan doen”. Ook dat kan veel verschillende uitingen hebben. De een begint een stichting om de gedupeerden van een bankfraude of misleiding aan te pakken, de ander maakt zich hard voor armen via de Voedselbank of hulpverlening, en weer anderen beginnen een bedrijf dat iets radicaal anders aanpakt dan we gewend zijn. Sommigen stellen de oude tijd verantwoordelijk, terwijl anderen een geheel nieuwe tijd creëren. Al die initiatieven oogsten bewondering van veel mensen die zich gedupeerd voelen van wanbeleid en de gevolgen voor zichzelf. Zij raken geïnspireerd om mee te doen of zelf eens wat anders te gaan proberen. “Verander de wereld en begin bij jezelf” wordt zo een gezegde dat zich bewijst.
Conclusie 1:
Als je anders tegen de wereld aan gaat kijken ontstaat een geheel nieuw zelfbeeld en beeld van de maatschappij. Bewust en onbewust gaat men dan de dagelijkse keuzes voor zichzelf aanpassen. Zo ontstaat er gaandeweg een nieuwe maatschappij. Als je ineens anders denkt, zelfbewuster bent, vraagtekens zet bij de omgeving, dan ontmoet je andere relaties en put je nieuwe bronnen van energie aan. Ineens lijkt de wereld weer wat meer eensgezind ook al ligt dat aan de omslag die men zelf heeft gemaakt. De omslag van de wereld wordt dus gemaakt door mensen zoals u en ik die van zelfbeeld veranderen en zo anders naar de wereld gaan kijken. De spiegel verschuift en "IK" kijk veel breder dan ooit te voren
Stad van Morgen 