Vandaag was ik uitgenodigd bij een overleg over de positie van een van de partijen (vastgoed) in de gebiedsontwikkeling problematiek van de Kanaalzone in Eindhoven. Een belangrijke partij, die als eigenaar van een belangrijk stuk grond en bijbehorende gebouwen, vertelde wat hun situatie is vandaag. Ik was er op uitnodiging van Marleentje van Pizza Geert waar ik al vorig jaar over blogde. Hun geknok gaat door voor zelfbehoud van hun geweldige sociale knooppunt dat onder druk van macht het onderspit lijkt te delven. Dit overleg werd gezien als een optie om de omgevingsfactoren in kaart te brengen en vanuit een integrale visie samen op te trekken. Het tegendeel bleek waar.

Net als destijds wethouder Torunoglu zei tegen mij, toen ik hem uitnodigde om samen te werken als participatiemaatschappij: “burgers morgen meepraten maar wij zijn de baas”. Dat is natuurlijk onzin. De wereld gaat naar de knoppen door deze machtsuitspraken waarin belangen boven verantwoordelijkheden staan. Vandaag was het de grondeigenaar die een soortgelijke uitspraak deed. “Wij zijn de eigenaar en hebben het laatste woord”. Hij was eerlijk en bevestigde dat het zakelijke belang voorrang had op het menselijke belang. “Soms maken we keuzes die niet geheel passend zijn bij uw visie” was zijn argumentatie. Daarop volgde dat zij al 75 jaar actief zijn in de vastgoed wereld en daarom in enige professionaliteit erkent wilden worden. Echter binnen de context van de huidige uitdagingen in de wereld en lokaal wil ik die professionaliteit graag erkennen als men aan tafel gaat en samen verantwoordelijkheid neemt voor de grote vraagstukken waar we allen voor staan. Anders niet, dan blijft men onderdeel van het verleden en de bijbehorende problemen. Ondanks de argumentatie dat men “er mee bezig is”. Wij geloven er echter geen snars van.

Professionaliteit is ook onderhevig aan evolutie. Dat wat goed was in het verleden, door alleen te denken aan een verlies en winst rekening, omzetgroei of kostenreducties voor winstmaximalisatie, is niet meer goed. De maatschappelijke lasten werden op de bevolking via belastingen afgewimpeld en die tijd is voorbij. Economie was sturend, welzijn werd een kostenpost over de rug van de mens, niet alleen de portemonnee maar ook de gezondheid, met bijbehorende lasten en verminderde productiviteit. Dat daar politieke macht aan werd ontleend van “wij zijn de baas” is net zo verwerpelijk als de vastgoedbaronnen die maar doen wat ze willen.

We accepteren het gewoon niet meer. Welzijn in de vorm van menselijke en natuurlijke kernwaarden is sturend en economie en politiek is een middel, net als samenredzaamheid en bewustzijn gedreven cocreatie. Het gaat niet meer om die business case maar om de waardecreatie voor ons allemaal. Autoriteit win je door je in dialoog en betrokkenheid, faciliterend jezelf als organisatie constructief open te stellen, in plaats van je af te schermen in je eigendomschap of machtspositie.

We hebben nog een lange weg te gaan als al die belangen zichzelf afschermen vanuit een economisch eiland in plaats van zich openstellen aan duurzame vooruitgang en daar kracht aan ontlenen. “Hebben en controle” in tegenstelling tot “gebruiken en aanpassen”. Geld als doel of als middel? Voor ons is geld een middel maar voor de machtscultuur is het een doel. Dat is prima te combineren in een cocreatie maar dan dient de brug te ontstaan en in gelijkwaardigheid, respect en multidisciplinair vertrouwen zich te ontwikkelen.

Voor velen, zoals vandaag een brug te ver. Maar de precedenten zijn er al en nemen de overhand. Als we achterblijven dan zijn we weg, letterlijk. Als we meedoen dan hebben we perspectief.