Korte samenvatting. We zijn een raar wezen, wij mensen. Enerzijds zijn we een wonder van de natuur door onze ongekende slimmigheid, creativiteit, communicatieve vermogens en zelfbewustzijn. Anderzijds zijn we de zesde vernietigende kracht van al het leven op Aarde, inclusief onszelf, sinds het ontstaan van deze planeet. De eerste vijf oorzaken waren catastrofes.

Enige jaren geleden schreef ik een artikel “hoe dom kan slim zijn?”. Dat ging over Eindhoven die zich de slimste ter wereld mocht noemen in 2011, midden in een wereld van vervuiling en criminaliteit. De vraag komt in ons op “waar gebruiken we onze slimmigheid voor als het niet is voor ons eigen welzijn en duurzame voortbestaan?”. Ditzelfde kan ik vragen over onszelf en de hele mensenwereld. Hoe kon dit zo gebeuren? En waarom lossen we dit niet onmiddellijk op?

Hoe kon het zover komen? Onze voorouders zijn nog niet zo lang geleden van het platteland naar de steden verhuisd. De aantrekkingskracht van het industriële tijdperk gaf hen aldaar meer mogelijkheden. Dankzij het geldelijke beloningssysteem voor arbeid in die industriële, verstedelijkte organisatie kreeg men toegang tot de meest uiteenlopende materiële zaken (voedsel, huisvesting, kleding) zonder ze zelf te hoeven creëren zoals voorheen. Ze kozen vrijwillig voor deelname aan dit “systeem” omdat de voordelen (ondanks gebrek destijds aan sociale vangnetten) beter opwogen tegen de nadelen van bestaande (platteland) alternatieven. Maar in dit systeem staat de mens niet centraal, het systeem zelf staat centraal met alle bijbehorende, verstrengelde belangen. En de consequenties.

Het systeem maakte gebruik van mens en natuur uit systeembelang. Technologie werd er aan toegevoegd in de vorm van mobiliteit en automatisering. Zo kon het systeem stapsgewijs wereldwijde proporties aannemen. Ook communicatie was belangrijk in zo’n wijdse structuur en kreeg volop aandacht. Van koerierdiensten werd radio, telex en telefonie uiteindelijk een belangrijke drager van groei. Internet deed er een stapje bovenop.

Het “systeem” vond zijn oorsprong dus in elitair, materialistisch ondernemerschap dat zich clusterde in stedelijke gebieden rondom handelsroutes en marktplaatsen. Dit elitaire ondernemerschap is uitgegroeid tot een allesvernietigende wereldheerschappij.

Dat klinkt misschien raar omdat de wereldbevolking exponentieel is gegroeid en een belangrijk deel een vorm van welzijn geniet dankzij dit systeem. Dat komt omdat deze elite “de mens” nodig heeft als voeding van zichzelf. Een parasiet die haar gastheer vermoordt, vermoordt uiteindelijk zichzelf. De gastheer de indruk geven dat er voor hem gezorgd wordt is veel lucratiever voor deze parasiet.

Echter, op wereldschaal is dit niet houdbaar. Het einde is in zicht.

Deel 2: het ontstaan van “overheden”