Dat overheden zelf een maatschappelijke kostenpost zijn met enorme verantwoordelijkheden maakt hun kwetsbaar en manipuleerbaar. Als de zakelijke financiële supermachten samen meer geld te besteden hebben dan alle staatsbudgetten bij elkaar dan is zelfs een land als China of Amerika een speelbal in handen van de manipulatie. Als men het spel niet meespeelt dreigt men het land onderuit te halen met de oorlogsmachine in handen van dezelfde machtswellustelingen. Ga er als eenvoudige democratisch gekozen minister president maar eens aanstaan als je een zak met miljarden aangeboden krijgt om als land mee te doen aan een zogenaamde “dienst”. Als je nee zegt wordt alles tegen jouzelf en je land gebruikt om in een zware crisis terecht te komen waar je ook nog eens de schuld van krijgt. Als je ja zegt verkoop je je land aan de duivel onder de uiterlijke schijn van welvaart. Dit gevaarlijke en misdadige spel van manipulatie gaat vanzelf verder naar de steden en regio’s. Afhankelijke van geld van de landelijke overheid maar in groeiende mate verantwoordelijk voor het kostbare welzijn van afhankelijke mensen in de stad is het gemakkelijk om de deuren te sluiten voor de democratie en zich volledige in te dekken via de lobbyisten en wensen van de superpower machthebbers. Gemeenteraden krijgen zand in de ogen gestrooid “want het is allemaal erg complex”, bestuurders krijgen te maken met kleine achterkamertjes waar de druk wordt opgevoerd en de echte keuzes worden afgedwongen. Doe je niet mee? Dan is het einde tijdperk want dan wordt je weg gemanipuleerd. Iedereen is per slot van rekening vervangbaar.

De zekerheden die wij als mens met opstanden en oorlogen hebben afgedwongen zijn een grote kostenpost voor dat systeem. In de wereld van het systeem strijken de machtige ondernemingen de bedrijfswinst op maar de maatschappelijke lasten liggen bij de overheid die daarbij structureel afhankelijk is van de financiële machtsverhoudingen. Als die lasten groeien moet de overheid groeien in inkomsten en bureaucratie waardoor de kosten én afhankelijkheid meegroeien. De vele triljarden die over de rug van de mensheid zijn verdiend vloeien niet terug in het circulaire systeem maar tonen zich als eigen vermogen van enkelingen die hiermee macht verder kunnen uitoefenen door hun eigenbelang in te kopen.

De overheden zijn democratisch afhankelijk van stemrecht en worden alleen in hun pluche gehouden als ze de opgebouwde zekerheden voor de bevolking weten te garanderen. De inkomstenpatronen voor de overheid komen via belastingen, speculatie en lobby’s. Men zit derhalve in de spagaat tussen twee vuren. Het almachtige superpower bedrijfsleven onder vuur leggen als kleine eenzijdige overheid van een landje is gekkenwerk. Het bedrijfsleven verdwijnt met gemak naar een gebied waar men vrij kan blijven handelen. Een crisis is het resultaat en dat wil niemand. Het is tevens politiek dodelijk.

De kosten beknibbelen van de maatschappelijke zekerheden is politiek een probleem omdat het weer de boosheid van de bevolking op doet laaien. De belastingdruk verhogen heeft eenzelfde effect. Uiteindelijk komt het probleem bij de inwoners terecht. En wat doen wij?

In de loop van de vele eeuwen heeft het systeem met de bijhorende manipulatieve én afhankelijke bestuursvorm zichzelf als norm verklaard. Men verwacht (eist zelfs) dat de mens helpt dit systeem draaiende te houden. Uit het systeem stappen is er haast niet meer bij. Wat eens een relatief vrijwillige (uit noodzaak geboren) keuze was van onze voorouders, is nu een verplichting door gedwongen afhankelijkheid, nutteloze arbeidsvormen, blokkerende regelgevingen, boetes, kunstmatige “handboeien” zoals het begrip “schuld”, sociale zekerheden en diensten, die allemaal alleen binnen het systeem beschikbaar zijn.

Zowel het systeem zelf als deze dwangcultuur zijn het probleem. Maar ook onze (gedwongen) afhankelijkheid. Het antropoceen is op deze manier iets waar we allemaal ons schuldig aan maken. Toch hebben we het blinde gevoel dat we het goed hebben. Er komt elektriciteit uit het stopcontact, de winkels liggen vol. Een gemakzuchtige tunnelvisie is ontstaan waarin onze afhankelijkheid centraal staat maar nooit ons voortbestaan als mens of mensheid. Via ons stemrecht leggen we die verantwoordelijkheid bij het dichtstbijzijnde stukje systeem neer. Die wil wel maar zit ook vast in de raderen van de afhankelijkheid.

Het systeem ter discussie stellen is eenvoudig. Dit kan door vanuit bewustwording in te zien dat het slechts een systeem is. Zodra we er mentaal boven gaan staan zien we dat het een instrument is, een creatief bedenksel. Het systeem op zichzelf is geniaal genoeg. Alleen is het gebruik ervan in verkeerde handen. Zoals het nu wordt gebruikt heeft het haar eindigheid bereikt. Helaas sleurt het ons allemaal mee in die eindigheid. En wij staan dat toe door het als onze werkelijkheid te beschouwen. Daar zit het grootste probleem.

Maar dat wil men niet inzien. Dat inzicht zou het systeem ter discussie stellen en alle machtsverhoudingen teniet doen. “Duurzaamheid” is een modewoord dat bedacht is om het systeem in stand te houden door er veranderingen in aan te brengen die het wat langer zouden laten functioneren. Maar de vernietigende kracht van deze werkelijkheid lossen we daar niet (snel genoeg) mee op. Nu duurzaamheid als concept ook niet werkt zijn er figuren die stellen dat er teveel mensen zijn op Aarde. Het dreigement van een genocide tekent zich af. Maar hoe pas je een selectie toe van mensen om tot 60% minder mensheid te komen? Daar kunnen in de verkokerde denkwijze van sommige personen erg duistere plannen voor ontstaan. Helemaal als men onbeperkt tot geld beschikt om alles om te kopen wat om te kopen valt. En dat wat niet om te kopen is omver rijden of schieten met de oorlogsmachine die men tot de beschikking heeft.

Het voortbestaan van de mens staat nu ter discussie voor de een. Voor de ander het voortbestaan van het systeem. “Mensheid, we hebben een probleem”.