“Wat is gamechanger?” zult u zich afvragen. Het woord betekent “spelveranderaar”. Het grote spel dat we met zijn allen spelen heet maatschappij. Dat spel kan op verschillende manieren worden gespeeld. Maar een bestaande speelwijze veranderen is erg lastig ook al is de noodzaak nog zo groot. Kijk eerst even naar deze animatie om te begrijpen dat spelverandering niet voortkomt uit onze politieke leiders maar onszelf. Daarna ga ik stapsgewijs in op het proces van de Stad van Morgen met wat tekeningen.

In deze tekening geef ik een maatschappij weer:

U ziet een maatschappij die zekerheden biedt aan de bevolking in ruil voor de persoonlijke inzet. Er ontstaat een zichzelf in stand houdend circulair “systeem”. Nederland is lange tijd zo geweest.

Als om de een of andere reden het systeem hapert dan ontstaat er een scheiding tussen de systeem en menselijk belangen. Het systeem probeert zich in stand te houden door de druk op de bevolking te verhogen. Meer belasting, meer werken, meer consumeren (als consumptie een maatstaf is zoals in Nederland), kortom “groei”.

Maar alles heeft beperkingen. Men kan niet tot het oneindige groeien. Er ontstaat stress (crisis). Dus worden er maatregelen genomen. Daardoor beginnen mensen uit het systeem te vallen omdat ze geen zekerheden meer krijgen en zich niet meer in kunnen zetten volgens de normen van het systeem. Zij verbinden zich niet meer met de regels van het systeem. Als de maatschappelijke zekerheden wegvallen dan richt men de inzet op zichzelf en niet de maatschappij. Men kiest tussen allerlei opties om te overleven. De een zoekt de criminaliteit op, de andere familieleden die kunnen helpen, de barricade, soms zelfmoord en vaak de openlijke kritiek. Men gaat op zoek naar nieuwe zekerheid. De maatschappelijke context werkt niet meer.

En sommige mensen worden spelveranderaar, gamechanger.

De inzet verdwijnt en men richt zich op zelfbehoud. Doordat men buiten het systeem is komen te staan kan men vaak met andere ogen naar de werking ervan gaan kijken. Men komt dan tot inzichten die voorheen, in het systeem, verborgen of ontkend zijn gebleven.

Druk van buiten de maatschappij
Nu doet zich de laatste decennia de unieke situatie voor dat de som van alle (vergelijkbare) systemen ook nog eens een milieu en menselijke ramp veroorzaakt. Men was zich in het systeem misschien al bewust en probeerde wat corrigerende acties te ondernemen (regels, MVO, CSR, groene bedrijven, persoonlijke initiatieven, cradle to cradle, enz) maar als men eenmaal buiten het systeem is gevallen dan wordt het helemaal evident. Dan ziet men ook dat het mens en milieu belang in het systeem ondergeschikt is aan politiek en economisch belang. De problemen worden alleen maar erger.

Als men de natuur als bron van inspiratie neemt en de mens en haar activiteiten (beleid, productiviteit, behoeften) in die context plaats dan kunnen we al snel aantonen dat we lange tijd systeemtechnisch verkeert bezig zijn geweest. Luchtvervuiling is bijvoorbeeld doodsoorzaak nummer 1 in de openbare ruimte maar heeft nog veel meer negatieve effecten zoals we in AiREAS aantonen. Klimaatverandering en stijgende zeeniveaus maken de overbevolkte kustgebieden tot potentiële rampgebieden.

De systeemwerkelijkheid is een onwerkelijkheid geworden die sommige mensen nog financiële zekerheden biedt maar de mensheid de afgrond in jaagt. Het oude systeem moet niet veranderen want het eenzijdige uitgangspunt van economische groei is verkeerd. We hebben een andere systeem nodig. Stad van Morgen introduceerde in 2009 Sustainocratie.

Maar mate de deelname groeit onder de nieuwe voorwaarden, die eerst samen de problemen van het oude systeem oplossen (bijvoorbeeld luchtkwaliteit: zie AiREAS van de Stad van Morgen), ontstaat er een nieuw systeem dat wél rekening houdt met de natuur en zekerheden voor de betrokken deelnemers.

Dit is een proces dat parallel gaat met de stress en verval in het oude systeem. Dat laatste krijgt het steeds zwaarder te verduren waardoor men maatregelen neemt die dat systeem eigen zijn en een eigen leven leiden los van de menselijkheid. Systemen van verschillende landen verbinden zich al decennia lang in een poging om politieke en economische efficiëntie te bereiken. In feite maakt men het allemaal alleen maar erger.

De presentatie in de tweede kamer van Thierry Baudet over deze systeembundeling zonder menselijkheid spreekt boekdelen over het spanningsveld dat is ontstaan tussen de machtskrampen van het systeem en de maatschappelijke medezeggenschap van de mens. Er zijn twee werelden ontstaan.

Natuurlijk zal de speech geen invloed hebben op de machtsspelletjes van de aan tunnelvisie lijdende, oude systeemleiders maar wel op het spanningsveld dat al vele mensen de eigen soevereiniteit heeft doen opzoeken. De speech én reactie van het systeem zal zelfs systeem mensen overtuigen over te stappen naar nieuwe systeemmogelijkheden die zich ontwikkelen, zoals in de Stad van Morgen.

Men voelt zich een betere Nederlander, Europeaan en wereldburger zonder die oude systeembelangen, ook al dwingt het systeem met de wetten die het geschapen heeft. Wanneer deze echter geen zekerheden meer bieden en bijdragen aan dood en verderf dan zijn ze niet meer rechtmatig in natuurlijke morele zin en draaien we ze met recht de rug toe. We gebruiken hooguit de goede elementen en ervaringen voor de inrichting van het nieuwe systeem op basis van andere morele opvattingen en verantwoordelijkheden.

De Stad van Morgen werkt vreedzaam uitnodigend door de functionerende specialisaties (lokale overheden, bedrijven, mede burgers) van de maatschappij uit te nodigen tot de spelverandering. De eerste succesjes hebben we al geboekt. Men kan passief lid worden of actief deelnemen. Men kan ook een leerproces aangaan.

Er zijn natuurlijk alternatieve oplossingen, zoals de traditie van oorlogen, burgeropstand, hongersnood, enz. Die sluiten we niet uit als het oude systeem dwingt met haar wetten en regels. Overal is gamechanging aan de orde van de dag. Het is dus ook dankbaar dat zelfbewuste systeemleiders open gaan staan voor bijvoorbeeld Sustainocratie en daarmee gaan experimenteren als men ervoor open gaat staan. Precedenten hebben we al.

STIR Academy
In de leerschool van de Stad van Morgen kunt u zich ontwikkelen in deze processen. Heeft u voldoende mensen om lokaal te beginnen aan een samenwerkingsvorm dat als gamechanger gekenmerkt wordt? Dan helpen wij u graag. Wilt u zelf wegwijs gemaakt worden dan kunt u deelnemen aan korte workshops.

Contact: nicolette.meeder@stadvanmorgen.com

Of:
jean-paul.close@stadvanmorgen.com