Geschokt, onder de induk en boos
We zijn allemaal geschokt door het tragisch lot van vlucht MH17, ik ook. Het gaat mij dan niet alleen om de onschuldige, niets vermoedende mensen aan boord van het toestel die plotsklaps uit het leven zijn gerukt. Er is dat knagend gevoel dat het onszelf had kunnen overkomen. Iedereen reist wel eens en het Verre Oosten is een populaire bestemming. De vraag komt op of dit drama tot noodlot behoort of tot structurele onverantwoordelijkheid?

Veel ceremonieel
Als ik de televisiebeelden bekijk van terugkerende lichamen die met veel respect en ceremonieel worden ontvangen en voor identificatie worden getransporteerd, dan ben ik onder de indruk van de organisatiekracht van Nederland. Vooral minister Timmermans oogst bewondering door in record tijd een resolutie bij de VN erdoor te krijgen én Nederland de leiding formeel toe te bedelen over een onderzoek dat een vliegtuig aangaat uit Maleisie, neergehaald boven en in oorlogsgebied in Oekraine, met vinger wijzend naar een internationale machtstrijd tussen Oost en West. Het is misschien juist die organisatiekracht, naast de vele Nederlandse slachtoffers, die deze centrale en complexe rol voor Nederland rechtvaardigt. De hele week blinkt handelspartner KLM uit in afwezigheid. Alle aandacht gaat naar het regionale conflict, het politieke touwtrekken en het dramatische lot van de slachtoffers. KLM en Malaysian Airlines lijken “business as usual” toe te passen met de dooddoener “we waren niet geinformeerd over rakketten”.

Veiligheid
En dan word ik boos. Als er gesproken wordt over sancties tegen Rusland en de bijbehorende economische consequenties voor Europese landen dan merkt dezelfde Frans Timmermans geirriteerd op “dat het nu niet om handel en economie gaat maar veiligheid”. Mijn boosheid komt voort uit het vermoeden dat juist handel en economie de onderliggende oorzaak is van de onveiligheid die MH17 heeft getroffen. Waarom vloog het toestel als een van de weinigen over oorlogsgebied? Om tijd te winnen? Brandstof te besparen? Zijn dat niet de argumenten van deze luchtvaart maatschappijen om dit soort gevaarlijke routes toch te nemen? Zelfs nu, na het fatale misdrijf boven Oekraine, krijgen we bericht dat men heeft gekozen om boven oorlogsgebied Syrië te vliegen. Hoe zit dat dan met veiligheid voorop boven handel en economie? Waarom accepteert handelspartner KLM dit? Waar blijft de veiligheidraad van de VN als het gaat om veiligheid in de lucht? En de luchtvaartautoriteiten? Waar blijft het verantwoordelijkheidbesef van deze dienstverleners over hun kerntaken zoals vliegveiligheid?

Is het hele Oost/West conflict niet een grote machtstrijd rond handel en economie dat ten kosten gaat van de hele wereldwijde veiligheid? Is handel en economie niet de basis van de alsmaar groeiende hoeveelheid conflicten in de hele wereld? Om maar niet te spreken over vervuiling, klimaatverandering, armoedeontwikkeling, grondstofoorlogen, volksverhuizingen waardoor de veiligheid steeds weer in geding komt door stijgend zeewater, droogtes, ziekten, rampen en catastrofes. Staat handel en economie in onze maatschappelijke structuur en cultuur niet ALTIJD en structureel boven veiligheid? Behalve als het te laat is en we de slachtoffers moeten betreuren van bijvoorbeeld MH17.

“Vergeef ons slachtoffers, dat wij handel, economie en machtspelletjes zo belangrijk vinden dat uw veiligheid het moest bekopen”.

Stad van Morgen en het kernissue “veiligheid”
In onze definitie van duurzame menselijke vooruitgang is veiligheid een van de 5 kernverantwoordelijkheden. Vaak al heeft de Stad van Morgen aangedrongen op en uitgenodigd tot het creëren van een innovatieve sustainocratische samenwerking ala AiREAS (gezondheid) of VE2RS (zelfredzaamheid) waarin veiligheid en innovatie de basis is. Reden hiervoor zijn de ongelukken in de Moerdijk, de vele gevaarlijke transporten met gevaarlijke grondstoffen die ons dichtbevolkte gebied doorkruisen, de opslag van het spul, het chemisch en onafbreekbaar afval uit ons dagelijks leven en onze ongewenste afhankelijkheid van gevaarlijke grondstoffen. In tegenstelling tot AiREAS of VE2RS krijgen wij SAFE (nog) niet van de grond omdat de economische handelsafhankelijkheid van overheid en bedrijven van deze stoffen te groot is om op onze uitnodiging in te gaan. Veiligheid is een reactieve prioriteit (pas als het kalf verdronken is) met bombarie en spijtbetuiging, geen proactieve verantwoordelijkheid (zoals Sustainocratie van de Stad van Morgen bepaalt) met gezond verstand en moreel bewustzijn.

Hoeveel dramatische gebeurtenissen zoals MH17 moeten er nog gebeuren voordat men eindelijk aanvaardt dat “veiligheid” de basis moet zijn van elke vooruitstrevende maatschappijvorm? Wanneer zien we eindelijk in dat het niet meer om gefragmenteerde territoriale en economische macht gaat maar de duurzame menselijkheid en vooruitgang van één wereldbevolking. Wanneer aanvaarden we de verantwoordelijkheid dat rijkdom niet uit te drukken is in geld maar de veilige terugkeer van onze gezinnen en geliefden.

Als diezelfde daadkracht van Nederland nu eens gebruikt zou worden om die woorden van Timmermans over veiligheid proactief inhoud te geven dan kijk ik met andere ogen naar het ceremonieel van terugkerende slachtoffers. In plaats van groots vertoon om ons immorele gebrek aan proactief veiligheidbeleid te verdoezelen is het een heldenverering die het bewustzijn blijvend heeft geraakt. De slachtoffers van MH17 zijn dan ongewild en ongevraagd het middelpunt geworden van een nationale, Europese en wereldwijde maatschappelijke transformatie. Hun onwaarachtige dood zal dan blijvend worden herdacht omdat het een omslag heeft veroorzaakt in de maatschappelijke wereldstructuur waarna veiligheid boven handel en economie kwam te staan en daarmee het leven heeft gered van miljoenen mensen, nu en in de toekomst.

Alle nabestaanden verdienen niets minders nu ze hun dierbaren voor altijd moeten missen.