“Visie is als een olifant die het uitzicht belemmert.”  (Mark Rutte, president BV-NL).

Veel politiek belang wordt onterecht gehecht aan onbelemmerde economische groei. Dat heeft een bepaalde logica als we bedenken dat politieke belangen draaien om het maken van aanspraak op het beheren van de maatschappelijke overheid waaraan men macht koppelt. Deze overheid wordt in stand gehouden door belastingen via geld en regels te onttrekken aan de bevolking. Meer geld levert meer overheid en meer machtsinstrumenten voor de politieke stromingen die er aanspraak op trachten te maken. Een groei-economie is het enige antwoord dat men kan verzinnen hetgeen leidt tot verwrongen, ondoordachte en ronduit maatschappelijk tegenwerkende maatregelen. Een maatschappij werkt namelijk niet op basis van groei maar vanuit een evolutie met constante veranderingen.

“Economisch groeibeleid is als een olifant die het inzicht belemmert.” (Sustainocratie)

De woorden “als je altijd doet wat je gedaan hebt dan krijg je altijd wat je gekregen hebt” zijn niet waar en zeker niet als dit de basis is van een politiek-economische opvatting “als ik wat meer doe, krijg ik evenredig meer terug”. Als je altijd blijft doen wat je gedaan hebt dan verlies je contact met de veranderende omgeving en mis je het aanpassingsvermogen om het voortbestaan van jezelf te garanderen. Dat geldt ook voor een overheid die veranderingen dient te faciliteren in plaats van te blokkeren uit “meer van het oude” geloof, of partijpolitici die “meer van het oude” als oplossing verkopen voor maatschappelijke steun naar macht.

“Allerlei veranderingen hebben geleid tot groei maar groei nooit tot veranderingen, wel verstoringen.” 

Innovaties hebben gezorgd voor vooruitgang waaraan allerlei groei fenomenen werden verbonden. Denk aan globalisering, vergroting van ons welzijn maar ook de groei van vervuiling, klimaatverstoring, stromen van vluchtelingen, dood van levende soorten op Aarde. Groei is dus relatief en verandering schept ruimte voor groei.

“Elektriciteit is niet uitgevonden door constante verbetering van kaarsen” (Oren Haran)

Als de economische groei leidt tot verstoring van maatschappelijke processen en kernwaarden zoals gezondheid en veiligheid dan zijn de lasten van die groei niet betaalbaar uit de economische winst. Macht misschien wel maar die werkt als de olifant die vooruitgang in de weg staat. De rekening komt dan niet alleen via de belastingen terecht bij de bevolking maar ook via verstoring van welzijn, duurzame vooruitgang en verminderde (overlevings)kansen.

“Met geld koop je zorg maar geen gezondheid, politie maar geen veiligheid, vis maar leer je niet vissen, kennis maar geen bewustzijn, enz. ”  (Stad van Morgen)

Groei is derhalve geen maatschappelijke maatstaf maar verandering is moeilijk politiek te “verkopen” aan een bevolking die alleen maar meer van hetzelfde wil.

“Had ik naar de markt had geluisterd, dan hadden ze mij gevraagd een sneller paard te bouwen.” (autofabrikant Henry Ford).

Bovenstaande inzichten geven aan dat de macht, verbonden aan partijpolitieke en economische groeigerelateerde beloftes, uit de tijd is en zelfs blokkerend werkt. Een nieuwe maatschappelijke context is nodig, een waarin het eigenbelang ondergeschikt is gemaakt aan het grotere en veranderende geheel, en faciliterend beleid gerelateerd is aan een constante stroom van duurzaam vooruitstrevende veranderingen binnen de context van een maatschappelijke samenhang en continuïteit van menselijke en natuurlijke kernwaarden. Sustainocratie daagt permanent uit tot verandering door deelnemers vastigheid te geven aan het nastreven van menselijke kernwaarden.

“Als we de huidige, vooral stedelijke samenleving moeten waarderen op de schaal van kernwaarden volgens Sustainocratie dan scoort het een grote onvoldoende.” (Stad van Morgen)

Met dit besef is gebleken dat conservatieve houdingen verdwijnen als sneeuw voor de zon en men vaak als maatschappij ambitieuzer is dan als politiek economisch bestuur.