Kunstenaar Matthijs Bosman over de toekomst

Ik wil jullie graag voorstellen aan Matthijs Bosman. Op de Kleine Aarde in Boxtel is hij de Praktijk van het Ideaal gestart om zo mensen te betrekken bij grote en kleine uitdagingen die voor ons liggen. Want hoe maak je de burger meer onderdeel van het geheel. Hoe maak je de burger bewust dat als we ons eten uit de supermarkt blijven halen zoals we dat nu doen, onze aarde naar de knoppen gaat. Hoe maak je de burger bewust van het feit dat wij zelf de verantwoording dragen en we deze dringend uit handen dienen te nemen van de huidige 5 grote inkooporganisaties die momenteel de voedselmarkt bederven.  

Maar hoe dan? Het is zo’n log bakbeest. Het voelt zo vast. Hoe maak je als burger het verschil? Het is een vraag die Matthijs bezighoudt. In verschillende contexten. Zo is hij het afgelopen jaar bezig geweest te onderzoeken hoe de voedselmarkt in elkaar valt. Hoe 65.000 boeren letterlijk in de tang worden gehouden door 5 inkoopmagnaten die de prijzen de nek omdraaien. Een monopolypositie die menig boer inmiddels de kop heeft gekost. En als we zo doorgaan blijft er niks meer van over. Dat het anders moet is duidelijk.

Maar weer de vraag; hoe dan? Matthijs berekende dat de 65.000 boeren in staat zijn de totale bevolking te voeden op een manier dat beide partijen ervan kunnen leven. Het zou betekenen dat iedere boer 260 mensen voor haar rekening zou mogen nemen. Maar hoe werkt dan zo’n distributiesysteem? Volgens Matthijs is er binnen deze berekening ook ruimte om de etenswaren tot de deur te bezorgen.

Het is wederom een signaal dat we weer van beneden af mogen gaan bouwen. Kleine ketens in plaats van dure bakbeesten. Korte lijnen in plaats van ellenlange stroperige vormen.

Binnenkort ben ik te gast in zijn kunstenaarskas waar hij de vrijheid schept om zich samen met anderen te buigen over het creëren van onverwachte antwoorden en betrokkenheid bij de vraagstukken van de nabije toekomst.

De 10 (voor mij) opvallendste Balinese karaktereigenschappen 

Bali. Voor mij een stukje paradijs op aarde. De diversiteit. In natuur. In activiteit. In mogelijkheden. Zo wordt mijn bewuste hart ruimschoots gevoed in Ubud en verrast het me rijkelijk met nieuwe healthy hotspots en rete-opliftende yoga- en danspartijtjes. Zo heb ik in het noorden m’n favoriete off-grid plekjes en in het zuiden m’n stekkies om te genieten van rustige stranduurtjes. Mijn liefde voor het eiland geeft me de kans de Balinees en haar cultuur meer te ervaren en te beleven wat me de volgende 10, wellicht onverwachte, eigenschappen opleverde.

  1. Aardigheidsbriefing
    Alsof heel Bali een officiële briefing heeft ontvangen hun beste beentje voor te zetten als het gaat om toeristen; zo wordt er overal opvallend vriendelijk gelachen, hallo gezegd en als je niet uitkijkt de stoep voor je schoongeveegd. Alles om het ‘ons’ naar de zin te maken. Want wij hebben het geld. Wij kunnen hun leven in 1 klap ‘verbeteren’.
  2. Eerlijkheidsgehalte

En aansluitend op punt 2 voel ik regelmatig dat de lach nep is om vervolgens achter m’n rug om iets gekscherends te zeggen. Het voelt als een trucje. En persoonlijk geef ik de voorkeur aan mensen die zichzelf zijn; als ze geen zin hebben om te lachen, doe dat dan ook vooral niet.

  1. Familie als houvast

De Balinese cultuur is gebaseerd op compounds; iedere familie heeft zijn eigen familie-compound waar iedereen zoveel mogelijk blijft plakken. Behalve de dochters, zodra er voor hun een geschikte man is gevonden, vertrekt zij naar het compound van zijn familie. De man heeft de verantwoordelijkheid om te allen tijde zorg te dragen voor de ouders. Ze laten je dan ook niet echt toe binnen zo’n compound; het heeft iets mysterieus.

  1. Op zichzelf

En hoewel de Balinees aanvankelijk heel open lijkt (zie punt 1), ervaar ik het tegenovergestelde als waarheid. Ik vind ze niet toegankelijk. Althans niet echt. Alsof ik niet tot ze doordring. Alsof ik niet echt contact maak, buiten wat oppervlakkig geneuzel. Ik leer er geen eentje echt kennen. Het voelt alsof ze de buitenlander als een buitenaards object zien. Iets wat in ieder geval niet bij hun hoort en dat creëert een afstand; het is echt hun en wij. Het voelt bijna alsof ze iets te verbergen hebben.

  1. Offers

Het offerritueel gaat de hele dag door. Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat worden er te pas en te onpas met wierook overladen offerbakjes geplaatst. Ik heb het idee dat dit inmiddels meer als een routine / verplichting voelt, dan dat er daadwerkelijk een intentie vanuit het hart komt. Ik kan me voorstellen dat de geëerde god een lichte voorkeur zou hebben voor een hartgedreven handeling, al is het maar 1x per dag. Maar hey, wie ben ik 😉

  1. Onwetendheid over afval en effect op het milieu

Er lijkt weinig bewustzijn over de impact van afval en plastic op de natuur. Tot voor kort bestond het gros van de verpakkingen nog uit organisch materiaal, maar samen met het massatoerisme heeft ook plastic haar intrede gemaakt. Probleem is echter dat de mentaliteit nog steeds hetzelfde is; alles wordt gewoon teruggeworpen in de natuur en dat begint zijn tol te eisen.

  1. Weinig lichamelijk contact

Ondanks dat ze altijd in groepjes zijn, zie je ze eigenlijk nooit aanhankelijk. Geen schouderklopjes, omhelzingen of wangenknijpers. En dat is gek eigenlijk, aangezien ze zo familiair zijn.

  1. Minder gelijkwaardigheid tussen man en vrouw

De vrouw lijkt hier nog steeds de ondergeschikte rol te genieten. Ze is dan ook voornamelijk in huis te vinden, terwijl de man buiten de boterham en de aandacht probeert te verdienen. Echter wordt er wel een andere beweging in de jongere generatie zichtbaar; ik zie respect van de jongemannen naar de vrouwen.

  1. Ze zeggen nooit waar het op staat

Ze vinden het lastig je recht in je gezicht de waarheid te vertellen en zijn ontzettend conflictvermijdend. En of het ermee te maken heeft dat ze hier amper vijanden hebben gekend en confrontaties daardoor minder zijn geleefd, ik ervaar een minimale hoeveelheid ballen. Alsof ze niet helemaal gaan staan voor wie ze zijn. Een gebrek aan vechtlust. Aan opkomen voor zichzelf. Voor wie ze zijn en waar ze in geloven. Misschien doordat er zoveel goden zijn, geloven ze alles behalve in zichzelf.

  1. Stress om werk bestaat niet

Nog nooit in mijn leven zag ik een Balinees gestrest. Bali was altijd zelfvoorzienend en daardoor een uitdagend object voor vijandige troepen. Het lijkt een ingeweven wetenschap te zijn geworden dat altijd alles binnen handbereik is en er nooit een tekort aan voedsel kan ontstaan; fruit ligt letterlijk voor het oprapen en een oceaan vol vis overal waar je kijkt. En misschien ligt dit tevens ten grondslag aan mijn uiteenzetting onder puntje 9.

De ISHA foundation in India

promote_yoga_centerHet is als een pretpark voor de bewustzijns-zoekende volwassene. Deze Isha foundation onder de rook van Comboitare, een opvallend schone stad in het zuiden van India. Direct als je arriveert voor de indrukwekkende ashrampoort, weet je dat deze plek anders is. Geen stoffig of ouderwets gedoe, geen traditionele Indiase kledij. Mensen zoals jij en ik. Van nu. Van hier. Het is de basis van Sadguru, een uiterst aimabele en charmante verschijning die deze ashram 2.0 in de laatste 10 jaar heeft verwezenlijkt. 

Een blend van oost en west
Het is zo’n tempel die later door een archeoloog onder het stof wordt getrokken en waarvan men zegt; ‘kijk daar was waar de devoties een bad namen’ of ‘wat moet het geweldig zijn geweest om in de tijd te leven’, except this is realtime. En wij als moderne westerlingen hebben hier toegang tot. En geloof me, dat wil je. Het is een manier om onze mind te laten mergen met oude yogi filosofieën. Het is de manier om ons wezen te laten vullen met eeuwenoude rituelen en tradities. Het is de plek waar het oosten en westen samenkomen. Moderne technieken en technologieën gedragen door oude Indiase wijsheid en mythologie. Het is de plek die je laat zien dat westerse wetenschap en oosterse mythologie dezelfde basis dragen. Dezelfde eindconclusies kennen. En het is deze Sadguru die de symbiose op een uiterst aangename manier faciliteert en deelt met de wereld vanuit deze holy ground.

‘Het is’
Diep in ons hart weten we dat het bestaat. Oneness. Het gevoel van eenheid wanneer we bijvoorbeeld naar een muziekstuk luisteren, een liefdevolle interactie met iemand hebben of een goede daad zien gebeuren. Als we zien dat mensen zich inzetten voor het goede, voor de vluchtelingen in Griekeland, voor de aardbeving in Nepal. Een moment kunnen we contact maken met een gevoel van een zijn. De rest doet er even niet meer toe. Het is alleen jij. En niet eens meer jij. Het is. En dit is de algemene tendens die hier binnen de muren van deze so-called ashram floreert.

Wij zijn verantwoordelijk voor dit leven
Mensen zetten zich in voor het goede. Willen de beste versie van zichzelf ontdekken. Zijn toegewijd aan hun dagelijkse practice en dosis dedication omdat ze ergens in geloven. Geen religie of stroming. Geen indoctrinatie of sekte. Nee ze geloven in het leven. In zichzelf gedreven door de wetenschap dat wij stuk voor stuk ingeplugd zijn op dit leven. Dat wij verantwoordelijk zijn voor dit leven. Voor deze aarde. Voor de ontwikkeling. Dat elke actie, een gevolg heeft. Oftewel karma. Dat het doel van het leven bestaat uit expanding awareness en het vinden van onze main purpose in life. Dus dragen ze hun leven op aan dit doel, omdat ze weten dat het enige is wat echt geluk brengt. Wat echt voldoening geeft.

Logica zoekers
Met haar moderne technologieën, pragmatische aanpak en wetenschappelijk technieken is deze ashram een magneet voor logica denkers. Het krioelt er dan ook van de software engineers en entrepreneurs. Mensen die geen genoegen nemen met een ongefundeerde godenmythologie. Die geen genoegen nemen met een vage filosofie die al sinds jaar en dag wordt overgeleverd van vader op zoon. In plaats daarvan willen ze bewijs. Het liefst wetenschappelijk. Snappen waarom dingen werken zoals ze werken en daarbij hun warme Indiase hart niet in de steek laten.

De weg van het hoofd naar het hart
Het is deze Sadguru die met zijn logische uiteenzetting van universele processen en eeuwenoude wijsheid, een onderbouwd houvast geeft voor deze pragmatische soulseekers. Met een gezonde dosis humor en charisma weet hij de aandacht vast te houden en het hele zooitje naar een nieuw niveau te tillen. Een niveau wat tot dusver onbekend was. Het niveau waarop het oosten en westen samen komen. Het niveau waar mannelijk en vrouwelijk verenigen. Waar de mind en intuïtie samenkomen. Waar wetenschap en gevoel mergen. Hetgeen wat er op wereldniveau staat te gebeuren; de grote transformatie van de mind naar het hart. En deze Sadguru geeft ons een inspirerend voorbeeld van hoe de wereld eruit kan zien en wat er nodig is daar te komen.

Van controle naar overgave

22351665_154182241849533_3790167518979555328_nHet is iets lastigs. Wanneer je niet weet hoelang iets nog gaat duren. Hoelang je nog moet wachten of je nog in die onplezierige staat van zijn moet dobberen. Een staat waarin je geen controle hebt. Waarin je overgeleverd bent aan externe zaken. De staat waar wij als westerlingen een ontzettende hekel aan hebben. We zijn zo gewend dat dingen precies gaan zoals we willen. Met onze huidige technologieën en gemakken zijn we gewend onszelf instantly van alles te voorzien. Fijn. Althans dat lijkt. Want het maakt dat we in een vermijndingscultuur leven. Als iets niet gaat zoals we wensen, taaien we ‘m af en regisseren we een meer comfortabele situatie van zijn.

‘Ongeluk verschijnt wanneer dingen niet gaan zoals je zou willen’
En dat lijkt de grote uitdaging van deze tijd; juist te dobberen in die momenten van ongemak. Te accepteren dat dingen niet gaan zoals we graag zouden willen. Ongeluk komt voort uit het feit wanneer we de situatie niet accepteren zoals die op dat moment is. Maar wat als je weet dat alles op dat moment precies moet zijn zoals die is? Dat het enkel onze mind is die ervoor zorgt dat de situatie ongewenst is. Wat als er geen willen meer is, omdat je weet dat het leven je altijd zal geven wat je nodig hebt.

Wat is de potentie?
Het is het tegenovergestelde van controle; het is overgave. Met die wetenschap kun je anders met situaties omgaan. Kun je in plaats van ergens van te balen, kijken wat de potentie is. Stel je staat te wachten in een rij, iemand dringt voor en diegene lijkt ook nog eens een ellenlang pleidooi op te hangen. Je stresslevels stijgen, de persoon in kwestie is doelwit van jouw innerlijke tomatenpakket. Wat als je je beseft, dat ook die situatie precies is zoals die moet zijn. Wat als je in die acceptatie kunt zakken.

Openen en absorberen
Maar vaak is het zo dat we vanalles koppelen aan die situatie. Want hierdoor kom je laat op je volgende afspraak, stel je die persoon teleur en als gevolg daarvan wordt jouw innerlijke ik-ben-niet-goed-genoeg-button maximaal ingedrukt wat het tomatenballet er niet beter op maakt. Maar wat als je je kunt neerleggen bij het feit dat dat dan ook hetgeen is wat er klaarblijkelijk nodig is. De persoon in kwestie kan die tijd wellicht ook gebruiken en de pijn die wordt aangeraakt wil graag gezien worden. Wat als je je helemaal kunt neerleggen bij de situatie, je gedachten kunt observeren en vooral het gevoel wat vrijkomt kunt absorberen.

Dichter bij jezelf
Als je dat lukt, kun je er vanuitgaan dat het leven je een cadeautje geeft. Een cadeautje die er wellicht anders ook was geweest, enkel jij was niet in staat het te zien omdat je zo vasthing in je frustratie en ergernis. Het is het leven wat je wil bedanken voor het stukje transformatie wat je zojuist hebt gemanifesteerd. Een stukje wat je dichter bij je echte zelf brengt. Een stukje dichter bij vrijheid, omdat je geen speelbal meer bent van wat er om je heen gebeurt, maar je de regie hebt over hoe jij er mee omgaat wat je leven een enorme upgrade gaat geven. For sure!

Zuinigheid in de Indiase ashram

images

En dan sta je opeens aan de andere kant van de wereld en had je ook nog dat waanzinnige idee om je eerste week in een ashram door te brengen. Sai Baba’s ashram. Een inmiddels overleden Indiase guru met een enorme afro-pruik geliefd door zowat de hele 1.324 miljard-koppige bevolking. En het is deze Sai Baba die me vriendelijk toch dringend verzoekt zuinig te zijn met water en eten en dat levert me tijdens m’n veblijf, laten we zeggen, de nodige weerstand op.

De oude Laxmi
‘No waste and be patience’ zijn de 2 geboden die de oude Laxmi me boven haar pan chai op m’n hart drukt. Het blijken swami’s woorden en zijn, zo zal later blijken, de uitdagingen die mijn verblijf hier in Puttaparthi tekenen. De ashram die me, tezamen met de luide schreeuw van India, al geruime probeerde te lokken. En dus sta ik hier, zonder ook maar enige notie te hebben van wie de beste man is en waarom hij in heel India billboard-waardig materiaal is.

Zuunig
Maar nog voordat ik voet op Puttaparthi’s bodem zet, voel ik al een eerste stille hint; de uitnodiging om zuinig te zijn. Zuinig te zijn met water, zuinig te zijn met eten. Het maakt dat de eerste weerstandhaartjes gelift worden. Want ‘He bah! Ben ik hier eindelijk in het land van de goddelijke curry’s, moet ik op een houtje lopen bijten’. En het is vooral niet klakkeloos m’n impulsen achterna kunnen lopen, iets waar we in ons land zo gewend aan zijn, wat me schurend uitdaagt; we zijn zo gewend te doen waar we zin in hebben en het liefste right away.

Belachelijke hygiëne-standaarden
De ashram kampt met een watertekort en ik voel de stille uitnodiging mijn steentje bij te dragen. Dus daarom douch ik niet, spoel ik de wc enkel bij het hoognodige door en beperk ik ander watergebruik tot het minimum. Het helpt me beseffen dat wij er in ons rijke westen ontzettende hoge hygiëne-standaarden op na houden; gewoon omdat het kan, hebben we ons bizarre gebruiken aangemeten. 2x per dag douchen, je handen na iedere WC-beurt wassen, dingen die bijna als vies worden gezien als je je er niet naar conformeert. Maar als ik bij mezelf ga voelen, is die impuls er helemaal niet, is het een aangeleerd, wenselijk iets wat we met z’n allen klakkeloos hebben geïntegreerd.

Voorkeuren loslaten
Maar ondanks het besef, levert het me soms bijna onhebbelijke weerstand op. Zowel eet- als watertechnisch dien ik namelijk de nodige voorkeuren los te laten. Want hoe lekker is het na een dag onder de douche stappen en alles van je af te spoelen (zeker als je 2 uur hebt lopen zweten tijdens een darshan) en hoe aangenaam is het om uit te kijken naar een uitbundige maaltijd wanneer je bezig bent met iets lastigs. Behoeften die tegelijkertijd doorweven zijn met patronen en attachments.

Stroom van het leven
Je hebt iets nodig. Je hebt het nodig ergens naar uit te kijken (dus ergens van weg te gaan), je hebt iets nodig om ergens van los te komen. En laat dat nou precies hetgeen zijn wat die krullebol me wil laten zien; je hebt niks nodig, geen routine, geen comfortabelheden, geen vluchtwegen. Het houdt je alleen maar weg van waar het daadwerkelijk om gaat. Het weerhoudt de stroom van het leven om vrijuit te stromen, omdat jij ‘m blokkeert met dingen waaraan je je vasthoudt.

Monkey-mind
Vrijheid is wanneer je niks meer nodig hebt. Wanneer je je impulsen kunt onderscheiden van je attachments. Wanneer je voorbij aan conditioneringen kunt ervaren welke beweging er is. Wanneer ik bijvoorbeeld echt wil douchen, wanneer ik bijvoorbeeld echt eten nodig heb in plaats van me verveeld of onderdrukkend te vullen met alles wat los en vast zit. Vrijheid is wanneer je los bent van je monkey-mind en je je dus niet meer hoeft te conformeren naar verslavingen, maar de impulsen vanuit jouw zijn de bewegingen bepalen. Dankjewel Sai Baba voor je ongenaakbare spiegel.