Als pionier in het maatschappelijke speelveld vroeg ik het kunstmatige intelligentie platform, ChatGPT, om hulp bij het bepalen van een verleidende titel en prijsstelling voor een wereldwijde, online tutorial over Sustainocratie. Het resultaat ziet u via deze link, mijn overwegingen geef ik eronder weer:
Het is natuurlijk geen eenvoudige zaak om mensen te betrekken bij een denkwijze die voor hen onbekend is, met een naam die men misschien nog nooit heeft gehoord. Ik kan het zelf enorm belangrijk vinden omdat ik er ruim twintig jaar over heb gedaan om de inhoud op te bouwen en als maatschappijvisie. En dan niet alleen als theoretische visie maar vooral ook door kennis op te bouwen middels de (vaak onmogelijk geachte) implementatie ervan in mijn directe omgeving en ver daarbuiten. Maar dat is hetzelfde als proberen doorwinterde voetballers te enthousiasmeren om tuinieren te omarmen. Als ze al zouden willen luisteren dan is het nog maar de vraag of ze op de uitnodiging in willen gaan. Tenzij misschien wanneer ik tuinieren koppel aan het belang van hun eigen gezonde voedselvoorziening. En dan nog krijg ik alleen aandacht als de voetbalkantine uitgeput raakt en het voetballen hapert door gebrek aan voeding. Dit als voorbeeld metafoor voor Sustainocratie als toevoeging of vervanging van onze versie van een democratie.
Ik kondigde mijn wereldwijde online tutorial aan onder de titel “De Sustainocratie uitdaging” met een eenmalige prijs van 249€. De prijs heb ik uit mijn duim gezogen. Wat kun je vragen? Tot op heden heb ik de ideologie gratis aangeboden ter kennismaking door mij te concentreren op het implementatieproces zelf. Daden spreken meer dan woorden en zo kon ik de bedoeling laten zien. Proof of Concept noemen we dat. Aan wie? Aan bezoekers aan Eindhoven, studenten, lezers van mijn publicaties. Gratis in een commercieel circuit geeft echter in de moderne, geld georiënteerde wereld een vertekend emotioneel beeld, net als een prijs die als “te goedkoop” wordt ervaren. Maar dat is in de wereld van marketing, hier hebben we het over het meenemen van mensen een nieuw denkproces. Er is nog geen sprake van marketing maar meer van pionieren in het creëren van draagvlak.
Toen dacht ik, waarom vraag het niet aan ons kunstmatige intelligentie platform, Chat GPT? Het antwoord kwam snel. Ik kreeg drie verschillende titels voor mijn tutorial en een prijssuggestie. De prijssuggestie was voor mijn gevoel laag maar ChatGPT gaf aan dat laagdrempelige toegankelijkheid raadzaam was om een breed publiek te bereiken en te verleiden. Uit de gesuggereerde titels koos ik: Sustainocracy Unveiled: Your Guide to Sustainable Societal Transformation . Het leek mij pakkend genoeg en dekte de lading van mijn eigen insteek. Uiteindelijk vraag ik in de tutorial aan de deelnemers. We zullen zien. Mij gaat het niet om het geld, dat toch weer in het potje verdwijnt van de stichting om projectmatig Sustainocratische processen verder uit te bouwen. Het gaat om dat draagvlak dat medemensen meeneemt in het nemen van onze verantwoordelijkheden voor ons duurzame voortbestaan.
De recente provinciale en senaat verkiezingen hebben een verrassende uitslag laten zien. De opkomst van kiezen was ongelooflijk hoog vergeleken met andere vergelijkbare verkiezingsjaren. Dit geeft blijk dat er onder de bevolking “iets leeft”. Is het ontevredenheid over het Haagse beleid of enthousiasme over voorstellen van bepaalde politieke partijen? Een nieuwe partij, de BoerBurgerBeweging (BBB), heeft het panorama in Nederland plotseling anders ingekleurd. Maar wat betekent dit? Gaan we nu daadwerkelijk verandering zien die nodig zijn vanuit de grote uitdagingen waar we voor staan? Of krijgen we meer van het oude zelfde?
Jean-Paul Close reflecteert vanuit het perspectief van Sustainocratie (samen verantwoordelijk voor onze essentiële menselijke en natuurlijk waarden) over de uitslag. Hij legt een link met het historische ontstaan van de huidige maatschappijvorm met een faciliterende overheid richting financiële groei en een samenleving die gezien wordt als kostenpost. Als in deze context een nieuwe partij een overwinning behaalt dan zal nog steeds die oude overkoepelde context overheersen qua landelijke sturing. Dit veranderen blijkt erg moeilijk zoals vaak aangetoond wordt in de samenwerkingsvormen van de Stad van Morgen. Daarin doen ambtenaren en bestuurders vol enthousiasme mee maar lopen vaak tegen de belemmeringen aan van hun eigen organisatie en de prioriteiten die politiek gezien vaak anders uitvallen dan wat écht nodig zou zijn.
Ook legt Close de nadruk op het feit dat “de overheid” maar een deel van de werkelijkheid is. Met onze stem onze eigen verantwoordelijkheid delegeren lost maar een deel op van het geheel. We kunnen de kleur van het beleid beïnvloeden vanuit ontevredenheid maar dit lost niets op als we niet ook naar onszelf kijken qua gedrag aanpassing. Of de wereld van ondernemers beïnvloeden waar wij onze dagelijkse relaties mee omgaan via onze inkopen. De overheid blijft een faciliterende en regulerende organisatie die contextueel afhankelijk is van een conjunctuur. Als deze structureel geld gestuurd is dan zal de sturing altijd vanuit kosten en baten plaatsvinden. Als deze cocreatie (samen verantwoordelijk) gestuurd is vanuit een gemeenschappelijk hoger doel dan ontstaat een geheel andere overheid én financieel model.
Luister mee met dit uurtje podcast op Rara Radio van de Stad van Morgen
Het belangen systeem gebaseerd op groei en financiële afhankelijkheid blijkt gevaarlijk incompetent op gebied van duurzame menselijke en natuurlijke waarden. Telkens weer blijkt dit op grote en pijnlijke schaal. En steeds weer worden kosten noch moeite gespaard om het noodlijdende systeem in stand te houden. Hoe lang houden we dit nog vol?
In 2006 en 2007 waarschuwde Stad van Morgen oprichter Jean-Paul Close voor de aanstormende crisissen in zijn artikel over de drie eenheid. Hij toonde het domino effect van falende, gesatureerde markten op de financiële wereld van afhankelijkheden, en andersom. Overheden staan op de tweede plaats in de dominoketen maar doen net of ze alles bepalend zijn. Daarom deden de overheden niets voorafgaand aan de financiële crisis de wereld op zijn kop zette in 2008. Overheden zijn faciliterend in groei maar reageren pas op problemen als het te laat is. Dan richten ze de zoveelste dure instelling op rondom een probleem en trachten het systeem, de oorzaak van alles in stand te houden. Totdat de problemen de overhand nemen en het hele systeem in elkaar klapt.
Verrast door de bankencrisis moesten de ministers van financiën hals over kop redden wat er te redden viel. Ondanks zoveel bureaucratie en hiërarchische structuren, is men niet in staat de zogenaamde “points of singularity” aan te zien komen en vooraf maatregelen te treffen voor de veiligheid van de maatschappij.
Als de collapse dan inzet tracht men wederom de status quo terug te winnen in plaats van lering te trekken en een transformatie vorm te geven of te omarmen. Moeten we dan ene en andere maal het enorme leed meemaken?
Close was al bezig de Stichting STIR op te richten om te gaan experimenteren met een maatschappijvisie (Sustainocratie) die zich concentreert op onze essentiële waarden voor ons voortbestaan. Deze visie positioneert zich achter de “transformation” daar waar de grote vraagtekens staan in de tekening. Samen geven we vorm aan een nieuwe maatschappijvorm die niet meteen weer omvalt. Dat blijkt moeilijk als de grote machtsbolwerken steeds weer terug trachten te keren in die oude, ontplofte werkelijkheid. De incompetentie rond verandering en aanpassing aan deze tijd druipt af van de blinde tunnel visie en bolwerken van belangen.
In Sustainocratie zetten we de overheid naast de andere partijen, met dezelfde essentiële verantwoordelijkheden vanuit een infrastructuur en diensten perspectief. Niet groei noch financiële afhankelijkheid maar balans en cocreatie. Geen keten van afhankelijkheden maar een community van samenredzaamheid. Die positie moet eerst als optie erkend worden, dan worden aanvaard en daarna de maatschappelijke onderlinge relaties erop worden afgestemd.
Toen in 2010 de Stad van Morgen de energie samenwerking aankondigde onder de naam EQol (Energy & Quality of Life) gaf op institutioneel niveau niemand thuis. EQoL had berekend lokaal ongeveer 3000 woningen nodig te hebben in Eindhoven om het positieve effect van de samenwerking op 4 x WIN niveau meetbaar te maken. De gemeente was hier niet mee bezig. De grote woningcorporaties wilden niet meedoen, mochten het zelfs niet later door de overheid (schoenmaker bij de leest politiek). Alleen de kleinste van allemaal in Eindhoven gaf gehoor. Deze wilde extra draagvlak creëren binnen Brainport bedrijven. Een ontmoeting tijdens het wekelijkse diner van de Rotary 1 (top bedrijven in de regio Eindhoven) werd een debacle. De grote Philips Nederland baas blies het voorstel onmiddellijk af. Zij hadden energie privileges die lucratief waren. Er was geen enkele intentie om mee te doen aan de lokale energie verantwoordelijkheid. De rest van de aanwezige CEOs bleken amper een eigen visie erop na te houden en volgenden slaafs de visie van de Philips man. Nu, anno 2022, wordt schaamteloos de rekening neergelegd bij de lokale bevolking met exorbitante energieprijzen, krijgt lokaal MKB weer een mokerslag, de zoveelste na de vele COVID beperkingen, en reageert de overheid met kleine financiële cadeautjes als pleister op veel grotere wonden. Die cadeautjes worden ook nog eens als schuld door onszelf bekostigt.
Stad van Morgen besloot destijds te focussen op AiREAS en FRE2SH waar wél de energie problematiek op tafel kon komen maar als onderdeel van een oorzaak-gevolgen pakket. Dan dienen we wel met elkaar de ingrijpende maatregelen van herziening van stedelijke en gebiedsfuncties door te voeren. Dat laatste blijkt nog steeds lastig omdat gefragmenteerde belangenpartijen de keuzes nogsteeds bij zichzelf houden.
Eindhoven wil 36.000 woningen erbij bouwen maar kan nu al geen betaalbare energie voorziening garanderen aan de huidige bevolking. De stad telt de grootste dichtheid eenpersoons huishoudens in gezinswoningen. Individualisme is misschien financieel economisch interessant maar vanuit duurzame ontwikkeling en menselijkheid een drama. Het is de basis voor de enorme stijging in zorg behoeftes zoals geconstateerd in de COS3i aanpak voor sociale inclusie en bijbehorende verslaglegging. Die zorgbehoefte kan onvoldoende worden afgedekt door de enorme bureaucratisering in de zorg, de industrialisering ervan via verzekeringsmaatschappij, de kostenoptimalisatie die steeds wordt gezocht en de focus op systeem gerelateerde problemen, niet “de mens”.
Toen FRE2SH ongesubsidieerd ging experimenteren met de essentie van voedsel ontstond het grootste binnenstedelijk voedselsysteem in Eindhoven met betrokkenheid van allerlei ondernemers, restaurants en vele geïnspireerde bezoekers uit binnen en buitenland. Directe impact op de gezondheid, betrokkenheid van burgers en de luchtkwaliteit kon worden gegarandeerd. Toch reageerden overheid bestuurders met het sturen van ambtenaren om te controleren op niet bestaande regels in plaats van de initiatieven te omarmen en stimuleren. Uiteindelijk moest FRE2SH wijken voor de binnenstedelijke prioriteit van parkeren in plaats van regeneratieve voedselzekerheden. Ondertussen groeien de rijen bij de voedselbank, kan de voedselbank de vraag niet meer aan en stijgen de prijzen in de supermarkten nagenoeg exponentieel. Voedsel is voor FRE2SH een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, geen commodity dat we zomaar overlaten aan manipulatief en speculerend ondernemerschap.
Op Europees niveau zien we steeds sterkere impulsen om die gelijkwaardige verhoudingen tussen inwoners en lokale overheden te stimuleren (Horizon 2020 publicaties van 6 december 2022). Daar is echter voor steden moed en visie voor nodig maar ook de positieve uitnodiging zoals we die in Sustainocratie formuleren. Zelfstandig kan het systeem deze keuze vaak niet maken omdat ze nu eenmaal vast zit aan historisch ontwikkelde verhoudingen en functies. Maar als ze ingaat op de uitnodiging dan gaat de transformatie vanzelf, in stapjes en vanuit de verschillende prioriteiten die gevoeld en gezien worden. In de Stad van Morgen willen we dan niet meer over mogelijke “incompetentie” praten. Per slot van rekening kun je een blinde niet verwijten dat deze niet kan zien, om maar een metafoor te gebruiken. Wat wel verwijtbaar is wanneer er een onderbouwde keuze aangeboden wordt en men stoïcijns deze blijft negeren om daarna de rekening bij de bevolking neer te leggen in de vorm van ziektelast, onkosten en crisissen. De vraag of dit incompetentie is of een belangenafweging laten we in het midden. Dat er in deze afwijzing gaandeweg een juridische basis ligt om de verwijtbaarheid aan te kaarten via de rechtbank wordt zelfs in bepaalde Europese kringen aangemoedigd.
Ook hier wil de Stad van Morgen het liefst niet verdwalen in dreigementen en rechtszaken maar de uitnodiging blijven herhalen tot het samen nemen van verantwoordelijkheid rondom onze levensessenties, steeds met krachtigere bewoordingen. Tegenwoordig doen we dat het liefst met aantoonbare resultaten vanuit gebieden waar de stap naar deze vorm van niveau 4 samenwerking al wel wordt genomen, inclusief de kracht van het invoeren van ingrijpende veranderingen. Dat deze impactvolle veranderingen vaak vooraf veel onvrede en verzet ontvangen hoort bij de impopulariteit van verandering. Maar als de noodzaak onderbouwd is vanuit de essentie van ons voortbestaan en duurzaam welzijn, dan zal uiteindelijk de verandering met dankbaarheid worden bejubeld, al is het helaas altijd achteraf. Dat hoort bij leiderschap.
Beeld hierboven: samen verantwoordelijk voor onze gezondheid en leefomgeving (AIREAS) met de overheden, ondernemerschap, wetenschap en inwoners samen op gelijkwaardige basis.
In gesprek met Lieve Willems uit Vlaanderen over de intentie om een “bijeenkomst te organiseren over het samen nemen van verantwoordelijkheid op wijkniveau”.
Zo ontstond een boeiende dialoog over onze verschillen van aanpak en wanneer deze op elkaar kunnen aansluiten. Lieve Willems richt zich op de (her)ontwikkeling van de vaardigheden die nodig zijn om die verantwoordelijkheid ook optimaal (samen) aan te kunnen.
Lieve Willems en het werkblad dat we vol kliederden met inzichten
Ikzelf plaats mij met Sustainocratie en de Stad van Morgen activiteiten op het niveau van maatschappelijke waarden gedreven cocreatie, het zogenaamde niveau 4, waar burgers, overheid, ondernemers en kennisinstellingen elkaar projectmatig vinden. Vaak kom ik dat gebrek aan vaardigheden tegen bij de partners. Dat komt omdat we decennia lang eilanden van belangen hebben gecreëerd en het woord “samen” niet echt tot gemeenschappelijke waardecreatie komt. Men is gewend te redeneren vanuit een eigenbelang en oordeel met kritiek naar “de ander” in plaats van wederzijds inleving en samenwerkingsvermogen.
In organisaties is dit al een moeilijke situatie, laat staan in de open ruimte van een buurt of wijk.
Tijdens het gesprek behandelden we de driehoek van Beleid – Burgers – Initiatiefnemers. We bekeken hoe de driehoek onder bepaalde omstandigheden uit elkaar beweegt. Burgers zijn onder druk van de consumptie, zorg en regel maatschappij, passief individualistisch geworden. Allerlei relationele handicaps zijn ontstaan, van vereenzaming tot overconsumptie, alcohol of drugsmisbruik en zelfs agressie. Beleid ziet dit als een probleem en roept instellingen in het leven om deze mensen “weer in het gareel te brengen”. Initiatiefnemers zitten tussen twee vuren die elkaar bevechten.
Onder andere omstandigheden groeit de driehoek juist naar elkaar toe. Het beleid vermenselijkt en faciliteert open participatie ruimtes. Burgers die een betekenisvol leven willen leiden stappen in de open ruimte. Initiatiefnemers zorgen voor een veilige basis en begeleiding.
Lieve zette de driehoek verhouding even op een rijtje om vooral de gelijkwaardigheid te benadrukken in plaats van een gevoel van een hiërarchie. Gelijkwaardigheid is ook de aanpak van Sustainocratie door de aanwezigheid van een onafhankelijke verbinder, de Sustainocraat, vaak zelf initiatiefnemer. Zodra we echter community vorming op wijkniveau willen ontwikkelen dan lopen we tegen een moeras van sociale handicaps en apathie aan. Meestal komt dat door beleid dat mensen en intenties uit elkaar drijft.
Lieve ontwikkelde een kaartendoosje onder de naam “Relationeel Esperanto” dat ze gebruikt om mensen, medewerkers, gezinnen, jongeren, leidinggevenden, weer de relationele vaardigheden bij te brengen die we onderweg kwijt zijn geraakt. Het maakt teamvorming zoveel krachtiger en productiever, maar ook menselijker, aangenamer, fijner en toegankelijker. In organisaties is dit zeker goed toe te passen voor het optimaliseren van teamvorming. Want in een organisatie is altijd een gemeenschappelijk doel te vinden en kunnen voorwaarden afgesproken worden met het beleid.
Maar zodra we dit willen toepassen in wijken dan wordt het lastiger door de belangen eilanden die we aantreffen. Wij als Stad van Morgen mogen dan een samenredzaamheid doel voor ogen hebben. We kunnen deze zelfs onderbouwen met belangrijke argumenten. Maar het gros van de wijkbewoners zit daar niet op te wachten. Ook het beleid, met al haar betrokken instellingen, ziet de mens niet vanuit samenredzaamheid maar als al dan niet bijdragende werknemers.
Tenzij er een noodzaak optreedt. In deze maatschappij vol gemakken is die noodzaak er niet, niet in de algehele beeldvorming van zovele mensen in een zekere comfortzone. Zelfs als de prijzen de pan uit schieten is men vooral in staat te klagen maar zelf oplossingen zoeken is een brug te ver, laat staan “samen”. En als men het dan wel wilt dan krijgt men de ruimte er niet voor van het beleid.
Stad van Morgen hanteert bij alle 3 in de driehoek de drie “B”s om tot samenwerking te komen:
Begrijpen – dat is al een eerste heet hangijzer, want hoe bereik je burgers en beleid met een nieuw verhaal als ze haaks tegenover elkaar staan?
Behoefte – als men het dan begrijpt dan zal de behoefte ook duidelijk worden. Die behoefte wordt dan daadwerkelijk en meetbaar ingevuld, niet alleen voor de burger maar tevens het beleid?
Betrokkenheid – dit is een belangrijk aspect dat ervoor zorgt dan de deelname echt serieus genomen wordt, voor elk van de deelnemers.
Pas als de drie “B” zijn ingevuld dan kunnen we gaan werken aan de vaardigheden. Er zijn verschillende sectoren waarin we met de drie “B”’s sneller tot resultaat komen dan in andere. Denk aan lerende jongeren via onze School of Talents & Wellness samenwerking met (internationale) scholen. Dit doen we met veel succes via internationale uitwisselingsprogramma’s juist omdat we daar zelf initiatiefnemer zijn én de ruimte creëren voor de bezoekende jongeren. Deze staan dan al open voor inspiratie want dat is het doel van hun reis.
Als we eenmaal aan de slag zijn dan zou het Relationele Esperanto een mooi hulpmiddel kunnen zijn. De verbindingen en creatieve niveaus zouden we zo hoog mogelijk kunnen laten stijgen door oefening met de vaardigheden. Belangrijk is dat de deelnemers iets meenemen in hun ontwikkeling dat hun hele leven nuttig zal blijken. Ook bij vluchtelingen (als zij de ruimte zouden krijgen), expats en anderen van buitenlandse oorsprong, zien we openheid om mee te doen. Alleen bij de ingeburgerde Nederlandse buurtbewoners zien we veel minder B, B, en B. En zolang beleid hen als een probleem blijft zien, in plaats van haar eigen faciliterende mensgerichte verantwoordelijkheid, blijven we hangen in een kostbare impasse.
Re-Story is een initiatief van Geert Degrande, Mischa Verheijden en Elke Leyman. Zij projecteren hun media bedrijf op het beschrijven van de nieuwe wereld die aan het ontstaan is. Door hun werk trachten ze een positieve stimulans te geven aan de groei van deze nieuwe wereld die met veel meer verantwoordelijkheid gevoel omgaat met de mens en onze natuurlijke omgeving dan de pure financieel gedreven werkelijkheid. In dit “het kan wél anders” filmpje tonen ze hun aanpak:
Re-Story past daarom prachtig in Sustainocratie en andersom. We staan namelijk voor hetzelfde. Waar de Stad van Morgen verbindt rondom de nieuwe werkelijkheid van natuurlijke en menselijke waarden, vertelt Re-Story erover. Ik zie Re-Story dan ook als een project voor bewustwording, het tonen van voorbeelden uit die nieuwe wereld en platform om met elkaar dit via de open dialoog verder te brengen. Een project waar we samen in mogen investeren, ook financieel en via onze inzet. Want inderdaad “Alleen verleg ik misschien een kei maar samen verzetten we bergen”.
Een vingerwijzende regering toont haar incompetentie op gebied van menselijkheid. Alle maatregelen die ze neemt rondom een vermeende pandemie worden bedacht vanuit systeemdenken. Maar zo werkt de natuur niet, ook de natuur van de mens niet. Voor dit soort situaties is een hele andere vorm van regering nodig, niet reactief, niet systemisch (geld en macht) maar proactief, holistisch (mens en natuur).
Nu zijn het de ongevaccineerden die het doelwit zijn van de overheid om zichzelf qua verantwoordelijkheid te ontlasten. Vanaf het begin van de crisis hebben we dit gedrag van afwimpeling van verantwoordelijkheid gezien. In het begin leek dat relevant door een grote onzekerheid (bijv. het komt uit China) die van buitenaf zou komen. Maar naar mate kennis (bijv. de eerste opgeblazen sterfte verwachting van 3.4 I.F.R vergeleken met de, in een later stadium gemeten werkelijkheid van 0,15) zich ontwikkelde kon men meer naar zichzelf én de eigen verantwoordelijkheid gaan kijken. In plaats van het beleid bij te stellen, zoals in 2009 met de Mexicaanse griep, bleef men dit keer doorpakken met dezelfde maatregelen gefocust op blokkades, vaccinatie en nog eens blokkades en vaccinatie. Men sloot zelfs bepaalde informatiekanalen af. Is dit kortzichtigheid, belangenverstrengeling of tunnelvisie?
Een boeiend verslag uit 2010 “terugblik op de influezapandemie” toont vergelijkbare stappen die we nu kennen van de COVID19 aanpak. Een zin valt op:
Een belangrijk aspect is de rol die de farmaceutische industrie zou hebben gespeeld bij het ‘opblazen’ van de pandemie. De adviseurs van de WHO liggen onder vuur vanwege vermeende financiële belangen.
In een geldgedreven wereld worden eigenbelangen vaak verdoezeld door met ethiek gecamoufleerde argumenten. In een tijd dat de gezondheid en samenhang van onze maatschappij in crisis verkeert mogen we openheid, transparantie en samenwerking verwachten en zelfs eisen van onze regering. Als deze er niet is dan is opstand onvermijdelijk.
Herhaalt de geschiedenis zich maar nu geraffineerder?
In 2004 kostte de gezondheid zorg gemiddeld 1000€ per persoon in Nederland. Nu kost ons dat nagenoeg 6000€ per persoon! Deze gigantische stijging zou gemotiveerd zijn door de vergrijzing in het land en onze gestuurde afhankelijkheid van het kostbare zorgsysteem. Sinds de kredietcrisis in 2008 kwam het principe van de groei-economie ter discussie te staan. De verzorgingsstaat is niet alleen een enorme kostenpost. Het slaat tevens de sociale verbindingen plat die de basis vormen van een zorgzame maatschappij, voor en met elkaar. Matthew Lieberman, een Amerikaanse hersen onderzoeker, toonde al aan dat de eerste levensbehoefte van de mens “de sociale verbinding” is. De verzorgingsstaat heeft gaandeweg ons sociale contact uitgehold met ongelooflijk veel consequenties op gebied van agressie, eenzaamheid, depressies, gedragsstoornissen, welvaartziektes, enz. De verzorgingsstaat reageert met allerlei kostbare gefragmenteerde instanties en maatregelen rondom die stoornissen. De verzorgingsstaat stelt zichzelf hierbij niet ter discussie, ze reageert op symptomen. De kostendruk wordt alleen maar hoger.
De Staat moest haar jaarlijkse kostengroei van gemiddeld 6% aan banden gaan leggen. De staatsdiensten zoals de zorg en het onderwijs moesten het ontzien. Verzorgingshuizen werden gesloten, ziekenhuis capaciteiten aan banden gelegd. Allerlei verantwoordelijkheden werden overgeheveld naar de gemeenten. Deze gemeenten zoeken in toenemende mate de cocreatie van het maatschappelijk belang op, samen met haar inwoners. Maar die transitie is in de nationale overheid nog ver te zoeken. Een recent verslag laat zien dat slechts een kwart van de Nederlandse bevolking zonder moeite zich financieel kan bedruipen. Het toont aan dat “het systeem” niet meer voldoet en “het anders moet, maar ook anders kan”. Ondertussen wordt onze maatschappij gekenmerkt als “zeer gestructureerd, ongezond”, hetgeen zich uit in welvaartziektes, een ongezonde leefomgeving, apathie rond verantwoordelijkheden en structurele afhankelijkheid van het geldgedreven en geldafhankelijke systeem. Zelfs onze essentiële “waarden” (gezondheid, veiligheid, basis behoeften) worden gezien als kostenpost in plaats van gemeenschappelijke verantwoordelijkheid.
En dan komt ineens de COVID pandemie. Het sinds 2009 geoefende en geperfectioneerde draaiboek wordt (wereldwijd) uit de kast gehaald en zo ook het (lokale) OMT. Die zou volgens het reeds geciteerde verslag uit 2010 moeten bestaan uit “deskundigen uit de publieke gezondheidszorg, microbiologen, infectiologen en behandelaars” en wat ons betreft ook uit antropologen en sociologen. Deze crisis laat ineens alle tekortkoming van het beleid van de afgelopen jaren zien. Onmenselijkheid is de norm geworden. De regering valt wegens de toeslagenaffaire maar vele andere wanpraktijken zijn ook aan de oppervlakte komen te drijven. Tijdens verkiezingen komen vreemd genoeg dezelfde partijen weer aan de macht. Hierdoor ontstaat de unieke, ongekende situatie van een demissionair ontslagen kabinet die nagenoeg ongelimiteerd haar gang kan gaan met de steun van de herkozen tweede kamer waar ze officieel nog geen regering van is.
Ondertussen gaat alles fout wat maar fout kan gaan. COVID blijkt vergelijkbare proporties aan te nemen, inclusief snel muterende varianten, van een zware griep. Ondanks alle influenza vaccinaties in de afgelopen jaren zijn winterse griepcrisissen niet voorkomen. Een nieuw soort vaccin zou de oplossing moeten bieden. Deze vaccins vallen echter door de mand wegens de beperkte bescherming die ze blijken te bieden. Toch wordt stoïcijns de bevolking voorgeschoteld dat ze met meerdere vaccins (big Pharma) en een bijbehorende QR code (big IT) “veilig” zou zijn. Het tegendeel is gebleken. Toch wordt de schuld van voortdurende problemen gelegd bij het uitgaansleven (redelijk, gezien de beperkte graad van beveiliging van vaccinatie en de schijnveiligheid van de QR code. Onredelijk richting de zwaar gereguleerde horeca vergeleken met voetbalwedstrijden en grote evenementen) en de niet gevaccineerde (onredelijk, daar deze zich altijd moeten voorzien van een recente PCR test).
Sterker nog. Nieuw onderzoek toont aan dat vaccinatie bij oudere mensen misschien effectief zou zijn, niet qua besmettingspotentieel maar wel het gevaar van versneld overlijden. Het vertraagd overlijden dankzij vaccinatie heeft misschien een effect op IC belasting in ziekenhuizen maar niet op het natuurlijke verloop van het einde van het leven zelf. Bij jongere groepen is dat anders. De registratie van vaccinaties en overlijden zou misleidende gegevens bevatten. Bij deze bevolkingsgroepen zijn “onverklaarbare” pieken in overlijden geconstateerd, zoals het verslag aangeeft en uitdaagt tot tegenspraak en verder onderzoek.
Russische roulette
Het is bekend dat een COVID vaccin het immuunsysteem verstoord zodat het reageert om tot de gewenste vermeende bescherming te komen. In die periode van verstoring (volgens het verslag uit Engeland duurt dit ongeveer 28 dagen) kan van alles gebeuren. Men heeft zelfs de regel dat als iemand een infectie heeft opgelopen dat men niet gevaccineerd dient te worden. Ik laat het plaatje hier weer even zien.
Er zijn natuurlijk mensen met een bekende of onbekende onderliggende aandoening, bijvoorbeeld een hartprobleem, sluimerende infectie of een andere lichamelijke onbalans, die door het reguliere immuunsysteem wordt onderdrukt. Zij nemen misschien de vaccinatie om zichzelf of anderen te beschermen maar blijken zich bloot te stellen aan een soort Russische Roulette. Vaak gaat het goed, maar regelmatig ook niet. Mensen die ogenschijnlijk gezond waren kunnen zo zwaar ziek worden en zelfs overlijden. De oorzaak wordt dan onterecht aangewezen als “onderliggende kwaal”, niet als COVID en zeker niet als bijwerking van het vaccin.
We kunnen dit de regering natuurlijk niet zomaar aanrekenen. Wat we de regering wél aan kunnen rekenen is dat ze vasthoudt aan een beperkte tunnelvisie rondom vaccinatie zonder open te staan voor de feedback-lussen die door voortschrijdend inzicht wereldwijd worden aangereikt. Je kunt de bevolking ook niet aanrekenen dat ze gefundeerde twijfels heeft bij een crisisbeleid dat zichzelf niet constant corrigeert. En zeker niet als men gefundeerd angstig is dat men “uit solidariteit” zelf slachtoffer wordt. Dat een overheid dan overgaat tot het verwijten van deze groep is een teken van onmacht, gebrek aan zelfreflectie en kan zelfs als misdadig worden betiteld door de gevaarlijke tweedeling die ontstaat tussen angstige groepen die elkaar hun angst gaan verwijten. Het toont een totaal gebrek aan leiderschap.
Deze groep dwingen tot vaccinatie is onder omstandigheden van de gefundeerde twijfel ronduit verwerpelijk. Ook het vasthouden aan een beleid van opsluiten en beperken is tegenstrijdig aan de menselijke natuur en basisbehoefte. Het geeft alleen maar meer maatschappelijke problemen die door een te gefragmenteerde aanpak onvoldoende aandacht krijgen.
Niet vingerwijzen maar coherent optreden vanuit het geheel
Een crisis, ongeacht de intensiteit, is geen politiek spel. Het is een gemeenschappelijke gedeelde verantwoordelijkheid van bewustwording, loslaten van oude, foute patronen, nieuwe inzichten benutten en samenwerken aan het creëren van een nieuwe vorm van harmonie en gezondheid. Dat geldt niet alleen voor de regering maar ook voor het bedrijfsleven, de bevolking, de wetenschap, enz. Met een extra politiemacht kom je er niet, ook niet met een investering in controle technologie, noch het platspuiten van jong en oud. Het ontbreekt dan totaal aan menselijkheid en kennis van natuurlijke complexiteit processen. Die kennis hoeft een regering niet zelf in huis te hebben. Ze dient er wel voor open te staan, het uit de maatschappij te betrekken, steeds te vernieuwen en transparant te gebruiken in haar moeilijke keuzes, niet selectief maar co-creatief. In plaats van puur op kosten, baten of belangen te manipuleren via verknipte dwang dient de regering zich open te stellen voor inzichten en te faciliteren op basis van gezondheid en samenhang. Ze dient niet tot een Russische roulette te verplichten, met alle weerstand en opstanden van dien, maar juist een middenweg te vinden tussen bescherming (bijv. vaccins voor ouderen), verzorging (IC uitbreiding, stimulans en beleid rondom een gezonde samenleving, niet het repareren van ongezondheid) en een natuurlijke gezondheid stimulans (natuurlijke immuniteit opbouw, gezonde levensstijl).
Misschien staan we er niet bij stil, zoals bij zoveel zaken niet, omdat we ze zo normaal vinden. Toch is het belangrijk om af en toe te relativeren over schijnbaar eenvoudige zaken in ons dagelijks leven die misschien toch een diepere context verdienen. Neem bijvoorbeeld de psychologie van een lijn……
De lijn als afscheiding
In onze huidige maatschappij beleving wordt een lijn veelal gezien als een begrenzing. De psychologie van een begrenzing geeft een gevoel van “anders” zijn aan weerzijde van de lijn, of “horen niet bij ons”. Denk aan de afscheiding tussen de tuinen van buren, de politieke grenzen van een gebied, de grenzen tussen landen. Of de emotionele kreet “tot hier en niet verder!”, en “hier trek ik de lijn”. De begrenzing heeft het effect van in zichzelf kering. Er heerst een natuurlijk gevoel van vijandigheid naar de in zichzelf gekeerdheid van de “de ander”. Die kan genuanceerd worden door middel van handel of diplomatie maar over het algemeen is er een van gevoel van wij en zij, van verschillende (eigen)belangen waar vaak strijd over gevoerd kan worden als deze in het geding komen. We zien dit in politieke partijen, onderling tussen mensen en buren, de grote diversiteit aan bedrijven, stad en platteland, en ga zo maar door.
In onze huidige geïndividualiseerde maatschappijvorm zijn afscheidingslijnen de norm. Hierdoor ontstaat de grote ongelijkheid op allerlei gebieden. Deze norm heeft de algemene politieke voorkeur omdat er macht uitgeoefend kan worden over de verschillen tussen mensen, regio’s, bedrijven en alle ander gefragmenteerde belangen gebieden. Die macht is ongelooflijk kostbaar en een enorme last voor de bevolking. De macht zelf ziet de delingen steeds verder verbrokkelen waardoor het steeds moeilijk blijkt de macht te blijven behouden zonder onderdrukking. We zien dan ook steeds meer onderdrukking ontstaan.
De lijn als verbinding
In de huidige wereld van culturele uitwisselingen voelen steeds meer mensen de lijn niet meer als scheiding maar als verbinding. De psychologie verandert dan van de koude afstandelijkheid naar een warme band. De band vertaalt zich in samenwerking, uitwisseling, cocreatie, gemeenschappelijke belangen. Een band waar de politiek geen grip (tenzij door onderdrukking) op heeft omdat ze waarden gedreven is volgens onderlinge afstemming. Een band die onderlinge zekeren opbouwt, zich vermengt en elkaar versterkt.
De psychologie van de lijn over het algemeen is een keuze, een contextuele afweging, zoals het ontstaan van de Benelux, de Europese Gemeenschap, Brainport of Sustainocratie. De lijn als verbinding is over het algemeen structureel productiever, effectiever, veiliger en véél minder kostbaar maar kost meer moeite door verbindend overleg, bezieling en wederzijdse empathie.
De keuze tussen afscheiding of verbinding is een cultuurverschijnsel met de nodige wisselwerkingen die gevoed worden door bepaalde omstandigheden, gebeurtenissen, vormen van communicatie en leiderschap. In onze huidige maatschappijvorm, die al vele decennia van crisis naar crisis hobbelt, zien we de tweedeling steeds nadrukkelijker naar voren komen. De macht tracht alles gescheiden te houden vanuit oude belangen, de ontwikkelde logica tracht alles te verbinden vanuit menselijke waarden. De macht schroomt geen enkel middel (leugens, dwang, onderdrukking, verplichting, omkoperij) terwijl de logica zich staaft aan het bewustzijn in wording (pijn, opstand, chaos, onderbouwing, samenhang, wilskracht, belang van waarden) en bewijsvoering via doorbraken en goede voorbeelden met bijbehorende resultaten.
Door de natuurlijke en stressvolle transitie tussen de werkelijkheden verkeren veel mensen en instanties in verwarring.
En jij? Is de ontwikkeling duidelijk voor je? Zie je het als bedreiging of als kans? Of is alles een grote bron van vertwijfeling? Deel je gedachten desgewenst in de commentaren hieronder.
Met de voorbereidingen in volle gang voor een wereldwijd Vredes Evenement in Nigeria in 2022 willen we met elkaar het gesprek aangaan over wat Vrede nu echt betekent.
Als je Vrede opzoekt in het woordenboek of Wikipedia dan zien we een aantal betekenissen voorbij komen. Allemaal geven ze een passieve situatie aan van geweldloosheid. In een duale wereld bestaan dan ook het tegenovergestelde: geweld of oorlog. Maar hoe krijgen we een situatie in de wereld waarin Vrede niet een tijdelijke pauze is tussen schermutselingen maar een duurzaam blijvende conditie voor het menselijke bestaan?
Is dat überhaupt wel mogelijk in een wereld van politieke tegenstrijdigheden, financiële belangenvelden, strijd om grondstoffen, ongelijkwaardigheid tussen vele mensen en concurrentie om verschillende redenen. Kunnen we ons een wereld voorstelling waar die elementen niet meer voorkomen?
Wij wél!
Wij hanteren namelijk een actieve benadering voor Vrede.
“Vrede is wanneer mensen en instanties in staat zijn hun geschillen of conflicten op te lossen zonder geweld, en samen kunnen werken in coöperatieve cocreatie (inclusief met de natuur) om zo de kwaliteit van alle leven te verbeteren en te handhaven“
Dit is de insteek van Sustainocratie met de door ons gedefinieerde en onderbouwde natuurlijke, menselijke kernwaarden. Deze delen we samen als gemeenschappelijke verantwoordelijkheid tussen alle mensen en instanties eender. Zo ook de cocreatie clusters die we samenstellen rondom waarden gedreven prioriteiten in een regio. Sustainocratie concurreert niet met de oude politieke, financiële werkelijkheid maar nodig deze uit tot het nemen van verantwoordelijkheid voor deze waarden samen. Gelukkig groeit de acceptatie lokaal en internationaal om zich aan Sustainocratie te verbinden.
Met veel plezier kijk ik terug op de bijeenkomst op 14 Augustus in de Boomgaard in Vlaanderen. Dank aan organiserend arts Eric Boydens. Het korte filmpje (94 seconden) werd gemaakt door camera-man Wim Van Capellen.
Stad van Morgen 