Dit is de 8e blog in de serie van 20 over de grote omslag van Jean-Paul Close, initiatiefnemer van de Stad van Morgen (STIR).

Deze blog gaat over arbeid

Blog 8 – arbeid

Een van de grootste vraagstukken van deze tijd is de evolutie van betrokkenheid bij de maatschappelijke inzet en productiviteit, vaak ook “arbeid” genoemd. Het woord verwijst vandaag de dag naar betaald werk in een arbeidsrelatie. Het is een begrip dat voortkomt uit de industrialisering en zich heeft ontwikkeld tot een van de pilaren van onze economie. Iemand die werkt krijgt salaris en met salaris heeft men toegang tot de invulling van levensbehoeften en luxe. Het feit dat men afhankelijk is van iemand anders voor een salaris noemen we “transactie economie”. De geldstroom die ontstaat is onderhevig aan allerlei spanningsvelden zoals beschreven in blog 6 over Geld.

Arbeid is op die manier verworden tot een van de drie grote inkomstenbronnen van de overheid, naast BTW en vennootschapsbelasting. Het is daarom niet vreemd dat de overheid sterk aanstuurt op betaalde arbeidsrelaties. Zo is er een cultuur ontstaan waarin iemand die een baan heeft “erbij hoort” en iemand zonder baan niet. Met een baan heeft men een inkomen en toegang tot de maatschappelijke diensten en zekerheden. Men kan een huis huren of kopen, de supermarkt bezoeken, energie inkopen en luxe verwerven.

Zo zien we dat in onze huidige maatschappelijke context het mogelijk is dat een bestrafte pedofiel in gesalarieerde dienst van de sociale werkplaats een huis kan betrekken en een luxe leven leiden terwijl een werkloze moeder van drie kinderen uit huis geplaatst wordt wegens huurachterstand. De vraag kunnen we ons stellen of we als maatschappij onze aandacht en focus wel juist leggen? Binnen de context van de evolutie en menselijke complexiteit is het krijgen en opvoeden van kinderen een heilige taak die omringd zou moeten zijn met respect, steun en hulp. De moeder met kinderen is in de evolutie waardevoller dan de man die schroefjes aandraait in de fabriek. Nu is dat vreemd genoeg andersom.

Spanningsveld

Het geldgedreven systeem levert een spanningsveld op met het natuurlijke evolutionaire systeem. De mens speelt een rol in beide werkelijkheden en ervaart de stress tussen de systemen als een persoonlijke en vaak ook collectieve crisis. Die kan worden veroorzaakt door beide kanten. Het geldsysteem kan zo immoreel worden dat het armoede, ongelijkheden en misstanden veroorzaakt die niet meer door het geldsysteem worden opgevangen. Er vallen dan mensen letterlijk buiten het systeem. De getroffen mensen zijn dan al snel aangewezen op de natuurlijke werkelijkheid door opgevangen te worden door de medemens of zich in de natuur terug te trekken en vanuit zelfredzaamheid weer een bestaan op te bouwen. Als dit niet lukt dan komt men in een bedreigende situatie terecht.

Ook de evolutionaire natuurlijke werkelijkheid kan voor crisis zorgen door ziektes, catastrofes, rampen, klimaatproblemen, enz. die weer de geldgedreven werkelijkheid onderuit halen en hele maatschappijen in de problemen helpen. In deze tekening heb ik de mens geplaatst tussen de twee werkelijkheden waarin ik een onderscheid maak tussen de essentie van het mens zijn zoals beschreven in blog 2 over moleculaire opbouw van ons bestaan en blog 7 over God en ons burgerschap in een maatschappelijke werkelijkheid waaraan we door inzet of arbeid bijdragen.

De bewustwording die wij doormaken als mens wanneer wij geconfronteerd worden met onze basisbelangen als natuurlijk fenomeen is vooral een contrast met ons handelen in de automatisering van een bepaalde burgerschap-cultuur. Het spanningsveld is positief geladen wanneer wij ons bewust zijn van onze natuurlijke werkelijkheid in relatie tot onze maatschappelijke organisatie en onze inzet en interactie afstemmen op duurzame menselijke vooruitgang. Wanneer wij dat niet doen en ons alleen focussen op geldgedreven groei van het systeem dan raken wij los van het natuurlijke systeem waardoor de gevolgen zich middels crisis opbreken zowel individueel als collectief. De negatieve energie in het spanningsveld is waar te nemen door de toename van armoede, criminaliteit, opstand, zelfmoorden, agressie, ongelijkheid en immoreel systeemgedrag (zoals de bonuscultuur, vervuiling, machtsmisbruik, enz). De negatieve energie bouwt zich op en breekt door een recessie, depressie of oorlog. Paradoxaal lijkt het onmogelijk om de negatieve energie te doorbreken omdat de regerende systeemmacht dezelfde instrumenten gebruikt om de problemen op te lossen die ze veroorzaakt hebben. Hierdoor wordt het probleem alleen maar erger en loopt het spanningsveld steeds sterker op.

De grote omslag

Binnen de inspiratie van het model van menselijke complexiteit zien we ook beide spanningsvelden terug. De positieve lading ligt boven de horizontale lijn van materiële complexiteit die doorbroken wordt door de lijn van morele bewustwording. Onder de lijn is de negatieve lading die zich door groei laat opbouwen en via chaos tot explosie komt. De maatschappelijke focus op groei is dodelijk voor onze evolutionaire verwachtingen. De onbalans bouwt zich op terwijl de reacties aan de kant van bewustwording op zich laten wachten.

De maatschappelijke onbalans wordt veroorzaakt door een maatschappij type dat niet gebaseerd is op ons huidige menselijke bewustzijnsniveau maar op de elementaire bouwsteen van het onbewuste, daar waar de moraal nog geen opbouw heeft ondervonden. In essentie hebben wij ons ondergeschikt gemaakt aan een gevoelloos groeisysteem dat gebaseerd is op lucht en ten kosten van alles zichzelf opblaast door geen enkele rekening te houden met de natuur van de mens en omgeving. Als de mens ophoudt te bestaan dan houdt ook het geld op te bestaan en alles wat eraan is gerelateerd. Geld is afhankelijk van het voortbestaan van de mens en de planeet, niet andersom. En de mens is afhankelijk van haar natuurlijke omgeving en de manier waarop we ermee omgaan, niet de economie.

De grote omslag draait daarom het de maatschappelijke herstructurering waarin geld weer ondergeschikt wordt gemaakt aan natuurlijk menselijk belang. Onze morele verantwoording naar onszelf moet weer tot uiting komen in een systeem dat korte en lange termijn belangen evolutionair op elkaar afstemmen. Arbeid is niet dienstbaar naar het geldsysteem maar inzetbaar voor de waardecreatie van een natuurlijk menswaardig bestaan. We hebben het dan niet over de industriële belangen van schroefjes aandraaien of de belastbaarheid van transacties maar over de waardengedreven inzet en wederkerigheid van onze activiteiten.

Sustainocratie

De oplossing is niet zo moeilijk als het lijkt. Het is helemaal niet nodig dat onze maatschappij door de vernietiging van een oorlog of depressie gaat om orde op zaken te stellen. We moeten aanspraak maken op ons bewustzijn en onze maatschappelijke structuur en samenhang afstemmen op de natuurlijke werkelijkheid waar wij afhankelijk van zijn. Sustainocratie heeft dat eenvoudig opgelost door verantwoordelijkheid en handel van elkaar los te koppelen en verantwoordelijkheid van een maatschappelijk hoger doel te voorzien. Handel en economie schikt zich dan naar menselijkheid en niet andersom. Door de transformatie economie van Sustainocratie toe te voegen aan onze bestuurlijke werkelijkheid schonen we vanzelf onze systemen op wanneer het spanningsveld van positief naar negatief dreigt om te slaan. We worden alert op het spanningsveld zelf en putten uit onze kennis, maatschappelijke cocreatie en samenwerking om de balans te herstellen. Uiteindelijk ontstaat een cultuur van samenhorigheid en duurzame ontwikkelingen die welzijn in stand houdt voor de mens zonder een aanslag te doen op de medemens noch onze natuurlijk omgeving.

 

www.stadvanmorgen.com