Het traditionele tweejaarlijkse bestuurdersdiner van de vijf grote Brabantse steden en de Provincie Noord Brabant was voor het eerst multidisciplinaire georganiseerd rondom het concept “gezondheid”. Dit is op meerdere fronten uniek en een belangrijke stap in een maatschappelijke transformatie waarvan veel mensen het werkelijke bereik en de impact nog amper inzien.

Stad van Morgen was uitgenodigd om te prikkelen en presenteerde natuurlijk Sustainocratie als nieuwe maatschappelijke commitment rond menselijke kernwaarden in plaats van perverse speculatie rond geld. Het feit dat dit kon en 30% van de aanwezigen al structureel betrokken zijn bij deze Stad van Morgen beweging kwam doordat we de werkwijze in Eindhoven al 5 jaar succesvol toepassen in samenwerking met de gemeente op gebied van luchtkwaliteit en gezondheid. Maar dat kwam niet gemakkelijk tot stand. Een stad en stadsbestuur is namelijk een apart fenomeen in het menselijk bestaan.

Perverse verstedelijking
In Eindhoven nemen we dan wel pioniers-stappen maar vele andere gemeentes staan daar nog ver van af. Het is enorm interessant als stichting om dat fenomeen handen en voeten te geven door de kennis in kaart te brengen van stedelijke, maatschappelijke of bestuurlijke bewustwording en de spanningen ertussen. De spiegel werd voorgehouden dat gezonde verstedelijking weliswaar die avond tot de nobele uitdaging behoort maar in de praktijk haaks staat op de gangbare bestuurscultuur van een stad. De geschiedenis van de stad is namelijk nooit gestoeld geweest op gezondheid.

Steden zijn historisch geborgen rondom zelf gedeclareerde grondheersers, mensehouderij, vastgoedspeculatie, schulden, verdediging tegen agressie van anderen, handel en evenementen. In een stad draait uiteindelijk alles om geld omdat de stad consumeert middels de agressieve import van basisbehoeften en verder niets anders produceert dan ongezondheid op vele fronten. Dit decadente van steden zorgt tevens voor verblinding van burgerschap en bestuur over de consequenties hiervan op de leefomgeving en gezondheid. De stadsbewoners en gebruikers identificeren zich amper met klimaatverandering, verzurende zeeën en onzichtbare luchtvervuiling, maar des te meer met beschikbare bronnen van geld door georganiseerde arbeid, uitkering of pensioenen, met alle luxe van gemaksdiensten dat zo’n pretpark-achtig luilekkerland als een stad aanbiedt. 90% van de beslissingen van de bestuurslaag in de stad gaat over het in stand houden en uitvergroten van deze patronen, die in geld worden uitgedrukt om ze te belasten en zo de groei, de voorzieningen en de bureaucratie te kunnen financieren.

Gezondheid wordt vertaald naar een kostbaar zorgsysteem dat repareert wat de decadentie kapot maakt. Nooit is vanuit de stad rekening gehouden met de natuur of de natuurlijke omgeving. De stad investeert in beton, asfalt en glas waardoor de vervuiling evenredig groeit met de economische bloei. Ondertussen speculeert het geldsysteem met de natuurlijke omgeving om in haar basisbehoeften te voorzien (voedsel, water, energie, grondstoffen en recreatie). De producten worden zo goedkoop mogelijk ingekocht om zo duur mogelijk in het stadssysteem te worden verkocht omdat daar de winst geprojecteerd wordt. Tegelijkertijd pleegt men roofbouw op de zee, de bodem en de lucht, en daarbij het leven op aarde. 7 miljard mensen op aarde, waarvan 70% zich heeft gevestigd in steden, levert een levensgevaarlijke situatie op van pervers en vaak hypocriet geldgedreven “democratisch” bestuur over onbewuste massa’s die puur gefocust zijn op consumeren door eigenzinnig te overleven in een materialistische jungle met een alles vernietigende mentaliteit en goederenstroom uit een leeggeroofde aarde. Men vindt het op alle niveaus in de stad zelfs grotendeels normaal dat dit gebeurd.

We kunnen derhalve concluderen dat alle grote problemen op aarde veroorzaakt worden door de steden en dat de steden zich er amper mee identificeren omdat ze zichzelf in stand houden door intensieve navelstaarderij. De landelijke overheden drijven op het consumptievermogen van de steden en de logistieke processen die ze economisch verbinden. De gevolgen wereldwijd zijn catastrofaal voor alle leven op aarde, inclusief de mens.

Gezonde cocreatie
De discussie tijdens het diner was een confrontatie met deze spiegel. De “omgekeerde wereld”, zoals men de Stad van Morgen noemt. Door de menselijke kernwaarden te identificeren en voorop stellen worden we ons al snel bewust van de decadentie van die oude wereld die ons omringt, inclusief het bestuur dat het in stand houdt. Socrates zei ooit: “Je kunt je leven lang vechten tegen het oude of al je energie steken in het creëren van het nieuwe”. Sustainocratie is dat nieuwe, een commitment voor de kernwaarden van ons bestaan en daarna de democratische afstemming van onze prioriteiten om de harmonie te bewaren in een veranderende werkelijkheid. Het is voor de traditionele stadsbestuurders natuurlijk moeilijk te aanvaarden als men in de transitie is komen te staan tussen de ene werkelijkheid en de andere. Half ontkennen en half aanvaarden is dan ook de veiligste weg vooruit. “Gezondheid moet wel een business case worden” is een veel gehoorde oudetijdse opmerking terwijl de andere werkelijkheid aantoont dat gezondheid nu juist een basisverantwoordelijkheid is en geen handel.

De levende natuur is gezondheid gedreven. Alles dat ons als levend ecosysteem omringt is altijd gezond. Als dat niet zo is dan gaat het dood of wordt opgegeten.

Leven is per definitie gezond. De mens is ook zo’n levend wezen dat in zichzelf altijd streeft naar gezondheid. Dat is een natuurlijke eliminatieproces in het onbewuste en een te erkennen verantwoordelijkheid als het doordringt tot het bewustzijn.  Deze verantwoordelijkheid heeft de mens echter nog nooit doorzien omdat het zich structureel heeft laten verleiden tot de ongezonde mentaliteit van hebzucht, macht en controle. De consequenties manifesteren zich massaal omdat de, naar gezondheid strevende, natuurlijke werkelijkheid ons confronteert met ons eigen gedrag via de enorme tekorten die wij veroorzaken door uitputting en vernietiging van het leven dat niet automatisch zich herstelt met nieuw leven. Het ontbreken aan natuurlijke groep empathie met de natuur bij de mens zorgt ervoor dat wij onszelf niet kennen en nu een spiegel voorgehouden krijgen door catastrofes, crisis en chaos. Steden zijn de aangewezen structuren die onderhevig zijn aan bewustwording door de kwetsbaarheid die ze gaan inzien maar ook de verantwoordelijk die ze dragen voor de grote problemen (die ze vaak niet inzien door de verkeerde prioriteiten en blindheid voor het grotere geheel) en lange tijd hebben ontkend. Het is niet vreemd dat de grote handelscentra langs de zee het eerste geconfronteerd worden met klimaatverandering door de stijgende zeeniveaus. Het is ook niet vreemd dat  de steden op kruispunten in het platteland steeds slachtoffer zijn geweest van de enorme fluctuaties in de economie omdat met afhankelijk werd van goederenstromen in plaats van lokale zelfredzaamheid.

Naar mate de stress zich opbouwt in en rondom steden dringt het bewustzijn verder door. De verantwoordelijkheden manifesteren zich en openbaren zich in het spanningsveld. Het benoemen van de uitdaging is een eerste stap naar de oplossing. Daarom is het proces dat we via het diner zijn gestart een ongekende eerste stap, een blijk van gezond verstand en wens tot verandering. Maar de oude wereld overheerst nog terwijl de nieuwe wereld zich openbaart. Om de nieuwe wereld ruimte geven vragen wij de overheersende geldgedreven politieke sturing een stap opzij te doen en zich als overheid te verbinden aan de kernverantwoordelijkheid, samen met anderen die ook die verantwoordelijkheid delen. In de hiërarchische ontwikkeling van geldafhankelijke werkelijkheid was de overheid vooral met zichzelf bezig geweest in plaats van haar dienstbare rol naar maatschappelijk stabiliteit en zelfbewuste menselijke vooruitgang.

De transformatie wordt dan ook vormgegeven buiten de gangbare hiërarchie om. De andere spelers in de maatschappelijke context (burgers, ondernemers en onderwijs) van kernverantwoordelijkheden hebben namelijk net zo’n grote slag te slaan als de overheid. Die omslag gebeurt niet de een na de ander maar allemaal tegelijk. Samen gaan we de transitie aan met het oog op leren leven, gezond leven, als mens maar ook onze hulpmiddelen. De mens en haar natuurlijke verbintenis is sturend vanuit de kernwaarden en niet individuele belangen. De omslag is gigantisch en intensief maar niet onmogelijk. De Stad van Morgen heeft drie stappen geïntroduceerd:

Stap 1: Economische en Politieke sturing loslaten. Dat geldt voor alle deelnemers aan het proces, niet alleen de overheid bestuurders.

Stap 2: In de ruimte die ontstaat nodigt de Stad van Morgen uit tot het vormen van waardengedreven en multidisciplinaire coalities. Bij het aanvaarden van de uitnodigen stappen de betrokken partijen uit hun oude werkelijkheid om (tijdelijk) de smaak te maken van de nieuwe.

Stap 3: De waardecreatie vindt plaats en levert resultaten. Deze worden geborgen in de coalitie voor uitvergroting wereldwijd met een royalty afspraak. Ondertussen kijken de coalitiepartners naar de oude werkelijkheid om te zien welke obstakels er zijn die de kernverantwoordelijkheden in de weg staan. Er ontstaat zowel een nieuwe democratie, een nieuwe economie en een nieuw politiek verhaal.

Dat alles geldt niet alleen voor de steden maar ook de overkoepelende overheden die niet meer uit gaan van de typisch stedelijke benadering van noodgedwongen economische groei door afhankelijkheid en tekorten, maar harmonisering van symbiose door eigen samen-redzaamheid, productiviteit en overvloed.

Tijdens de drie stappen presentatie kwamen ook de resultaten van Stad van Morgen Eindhoven met AiREAS aan de orde. De ongekende innovaties, unieke nationale en internationale publicaties als ook de wereldwijde aandacht zorgen voor een bevestiging van de aanpakt en een bron van inspiratie voor de andere steden.