Daar staat ze dan, wethouder Mary-Ann Schreurs van Eindhoven, met haar handen voor zich uit gebarend om haar argumenten te bekrachtigen: `Het is niet top-down, ook niet bottom-up, maar allemaal samen horizontaal`. In essentie vertoont ze leiderschap door in de groep te stappen. Maar als je dat doet dan moet er in de leegte die ontstaat een duidelijke richting zijn waar de groep mee aan de slag kan. Als het bestuur de hiërarchie in stand houdt dan vraagt iedereen `wat moet ik doen´? . Maar als het bestuur in de groep stapt ontstaat gelijkwaardigheid in de uitdaging waar men voor staat. Er is geen toestemming-piramide meer maar een gemeenschappelijke uitdaging. Dat is een lastig fenomeen voor mensen en instanties die zich altijd veilig hebben gevoeld onder een laag van instructies en regels. Men hoefde niet zelf na te denken, geen verantwoordelijkheid te nemen en alleen dat te doen wat volgens de bestuurslaag `goed` was. Ineens valt deze weg en komt men in aanraking met keuzes maken, verantwoordelijkheid nemen, afstemmen en actie ondernemen. Men moet gaan nadenken en presteren, niet om de gunst van bestuurders maar om een gemeenschappelijk doel na te streven!

Wethouder Schreurs levert hierin het goede voorbeeld en kan dat doen omdat we al geruime tijd samenwerken in die ruimte die is ontstaan door het `in de groep stappen` van de bestuurder. In het ecosysteem van samenwerkingsverband AiREAS gaat het om het creëren van de gezonde stad. We meten luchtkwaliteit als prikkelend ijkpunt om ons tot actie over te laten gaan. De complexiteit van ons huidige maatschappijmodel wil dat het in de groep stappen van de wethouder slechts een deel is van de oplossing. Er ontstaat een eco-systeem rondom het gezonde stad concept ten behoeve van innovatie. Als mens doet de wethouder het juiste zodat de groep (lees maatschappij) tot actie komt en niet op beleid of instructies zit te wachten. Het belangrijkste werkkapitaal van een gemeenschap is de co-creatieve kracht van doelgerichte samenwerking. Om dat te verwezenlijken is er ook vaak wat geld nodig zodat er dingen aangeschaft kunnen worden die het proces van cocreatie ondersteunen. Zo hebben we in AiREAS moeten investeren in technologie om de luchtkwaliteit in de stad inzichtelijk te maken. Het geldsysteem is (nog) niet met wethouder Schreurs de groep in gestapt. Belastinggeld zit nog steeds sturend in het ego-systeem. ´De oplossing moet dus altijd van de overheid komen` horen we dan waardoor op datzelfde moment het ecosysteem ontploft en we weer als ondergeschikte kudde naar de wethouder kijken met de vraag ´en nu?´. We moeten het samen doen, we willen onze gemeenschappelijke creativiteit ontplooien maar als het om het ons eigen gemeenschapsgeld gaat is het `van de overheid` en niet van de gemeenschap.

De transformatie van ego naar eco is dus integraal, en niet alleen een mooi handgebaar van een welwillende en enthousiaste wethouder. `Samen` betekent samen op alle fronten, zowel de moeite als de middelen. Het is prima dat de overheid de maatschappij belast maar dan dient de belasting de cocreatie te stimuleren als een soort circulair fonds, en niet een toestemmingscultuur handhaven terwijl gevraagd worden of de bevolking de kastanjes uit het vuur haalt `allemaal samen` omdat het bestuur haar vingers heeft gebrand. Daarom stelt de Stad van Morgen twee zaken voor:

• De creatie van waardengedreven innovatiefondsen. Deze staan niet onder beheer van de overheid omdat de overheid partner wordt in de waardengedreven cocreatie-processen. Ze staan onder beheer van een onafhankelijke waarde-coöperatie ala AiREAS of Stad van Morgen die de waardecreatie vorm geeft, borgt en faciliteert in de uitvergroting. Het fonds voedt zichzelf in de uitvergroting waardoor een nieuwe cyclus van lokale waardecreatie kan ontstaan. De belasting is derhalve niet in geld maar in maatschappelijke cocreatie en meetbare resultaten die niet in geld maar in waarden worden uitgedrukt.
• Het opzetten van een apart lokaal beloningssysteem waardoor de deelnemende partijen zekerheden krijgen in ruil voor inzet in de waardecreatie. De traditionele beloningssystemen zijn gericht op handel van producten en diensten niet op maatschappelijke waardecreatie. Door de beloning voor waardecreatie los te koppelen van die van handel kan een nieuwe transformatie economie worden ingericht waarin waardecreatie die van handel voedt maar tevens waardevernietiging steeds toetst aan innovatiebehoefte. De stad heeft veel waarden die als beloning kunnen gelden voor deelnemers. Denk aan huisvesting, samen-redzaamheid en zorg.

Dan pas is leiderschap door in de groep te stappen compleet en kan de nieuwe cyclus en maatschappelijke context zich ontplooien tot een wereldwijd fenomeen. De eerste stap is gezet door het gebaar van wethouder Schreurs en de groepsontwikkeling vanuit de Stad van Morgen met bijvoorbeeld AiREAS als resultaat. Nu de tweede stap nog. Die is dichtbij.