Wat is een gezonde stad?
Een gezonde stad is een complexe, verzamelde menselijke leefomgeving waarin men harmonieus vooruitstrevend omgaat met elkaar en de natuurlijke omgeving. In een gezonde stad leven gezonde en actieve mensen. De gezondheid van de stad en die van de mens levert een wederkerigheid op die uit te drukken is in economische waarden.

Er zijn drie soorten economische waarden:

1. Speculatief: dat is de economische waarde die ontstaat wanneer er een tekort heerst en dit de prijs van een gewenst artikel, product of dienst omhoog drijft.
2. Spiritueel: (niet te verwarren met “religieus”) dit is de waarde van de omgang met elkaar en de natuurlijke omgeving ten behoeve van zorgzaamheid, zelf en samen redzaamheid, co-creatie en verbondenheid. Het geeft ook betekenis aan “de bezieling” van de gemeenschap waaraan vitaliteit, productiviteit en waarden gedreven ondernemerschap aan wordt ontleend.
3. Creatief: dat is het vermogen om nieuwe waarden te scheppen die voorheen nog niet bestonden.

Een gezonde stad waakt er voor dat de focus van economische waarden niet op 1 (speculatief) komt te liggen maar juist op 2 (spiritueel) en 3 (creatief). De meeste steden en landen zitten in een transitie fase omdat de economische verhoudingen lange tijd juist op speculatief niveau lagen waardoor de culturen onmenselijk werden met enorme consequenties voor de omgeving, de inwoners én de economie. Het “voordeel” van die historische ontwikkeling is dat we nu inzicht hebben gekregen in de harmonieuze en niet harmonieuze context en de dramatische gevolgen als we de verkeerde weg kiezen. Het nadeel is dat het inzicht er niet veel toe doet als de macht die aan de misstanden  en speculaties wordt ontleend niet opgeheven wordt. De genoemde transitie is derhalve transformatief en gaat gepaard met veel menselijk én institutioneel leed maar ook passie en gedrevenheid om het spanningsveld te overbruggen. Men is echter alleen bereid dit aan te gaan als men ertoe gedwongen wordt (crisis) of als er precedenten zijn die zo overtuigend zijn dat andere gebieden ze gaan overnemen (goede voorbeeld). Stad van Morgen tracht in Eindhoven zulke precedenten zichtbaar te maken.

De economische waarde van productiviteit
Als we de bezieling ter harte nemen van een bevolking om samen vorm te geven aan hun eigen belangen en behoeften, door samenwerking, dan ontstaat een circulaire economie met een zelfregulerend vermogen. De waarde wordt dan afgestemd op de invulling van de behoeften en leefbaarheid. Dat wat men zelf produceert hoeft men niet te kopen. Het schept een graad van onafhankelijkheid van speculanten doordat men zorg draagt voor de eigen overvloed, afgestemd op de eigen werkelijkheid. Uiteindelijk draait het in economie niet om de hoeveelheid geld maar om de circulatie ervan in waarde creatie processen. Geld is een katalysator, geen doel op zich. De hoeveelheid productiviteit en de echte waarden die daaruit ontstaat is de werkelijke economie.

Talent x Inzet x Waarde creatie = Wederkerigheid (waarden consumptie)

De relatie tussen eigen productiviteit en eigen consumptie is van belang om de spirituele en creatieve inzet en het talent te prikkelen. In een stad die oorspronkelijk opgezet is vanuit speculatief handelsbelang is dit erg moeilijk maar niet onmogelijk. In plaats van te concurreren tussen de steden of de eigen bevolking uit te melken voor industriële of handelsbelangen kan men op zoek gaan naar de nieuwe verhoudingen waaraan gemeenschappelijke waarden kunnen worden ontleend. Alles wat de stadsbevolking zelf produceert hoeft ook de stad niet in te kopen, noch schulden voor te ontwikkelen die via de belastingen weer over de bevolking wordt uitgesmeerd. Meerwaarde kan dan worden gezocht in de eigenheid van de stad die tot een harmonieuze band kan leiden van toegevoegde waarde met andere steden of gebieden. Deze toegevoegde waarde zit m in de verschillen tussen de steden en gebieden, niet de overeenkomsten.

De kracht van eigenheid
Uitgaande van het feit dat elke gezonde stad primair zich focust op zelfredzaamheid met integrale betrokkenheid van de lokale bevolking is 70% – 90% van de economie circulair en lokaal. Die bezieling is noodzakelijk om niet in de sfeer van speculatieve belangen terecht te komen van mensen of organisaties buiten het eigen beïnvloedingsgebied. De kracht van deze eigenheid, die ook te vinden is in waarde gedreven bedrijven, zit dan in resultaat gedreven cohesie en samenhang. In die sterkte vindt ook de creativiteit plaats die tot innovatie en vooruitgang leidt. De innovatie is dan gericht op de eigenwaarde. Omdat elke stad demografisch, historisch en cultureel anders is ontstaat er ook authentieke waarde creatie die inspirerend of uitwisselbaar blijkt met andere gebieden. Dit levert de overige 30% – 10% van de economie op. Deze zorgt er tevens voor dat eigen tekorten aangevuld worden door eigen meerwaarde uit te wisselen met die van andere gebieden.

De waarden gedreven economie heeft geen schulden
Als we naar de oude speculatieve werkelijkheid kijken in gebieden dan zien we dat de rijkdom zich niet collectief vergaart maar daar waar de macht van speculatie zich concentreert. De rest van de bevolking ontwikkelt een noodgedwongen schuld waar ook weer speculatie en macht op wordt uitgeoefend. Dit levert altijd crisissen op zoals historisch aan te tonen is.

De spirituele en creatieve werkelijkheid werkt zonder schulden omdat het volledig geënt is op het creëren van waarden die men vervolgens voor eigen gebruik consumeert.

Gezonde mensen zijn niet kostbaar
Naast de productiviteit van gezonde mensen, waarbij gezondheid niet alleen lichamelijk gemeten wordt maar vooral ook in termen van mentaliteit, bezieling, gedrevenheid en empathie, zijn gezonde mensen geen kostenpost. Door de mentaliteit van waarde creatie heft men onderlinge zorgen op zonder het te economiseren of economisch met ziekte en leed te speculeren. In een gezonde stad is de beste zekerheid de gemeenschapszin in plaats van een zorginstantie en verzekeringsbedrijf. Dit plaatje van het vooruitschuiven van verantwoordelijkheden is in een gezonde stad met gezonde, productieve mensen niet denkbaar. Aangezien dit wél het geval is in de meeste steden van de wereld zien we een tendens ontstaan om “gezondheid” als basis beleid op te nemen in plaats van “zorg” mede uit economisch belang.

Conclusie
Een gezonde stad is op de korte en lange termijn van enorme economische waarde door de optimale samenhang die wordt bewaakt door zelf en samen redzaamheid te stimuleren en faciliteren, en speculatie te ontmoedigen en voorkomen. Een netwerk van gezonde steden zal uiteindelijk veel van de kritieke knelpunten van de huidige economische wereld oplossen en de leefbaarheid herstellen die nu zwaar is aangetast in de meeste gebieden. Voorwaarde voor de gezonde stad ontwikkeling in een transitie is dat de oude machtscultuur rond speculatieve belangen ophoudt te bestaan en vervangen wordt door waarden gedreven, lokale en eventuele interlokale co-creatie. Dat loslaat proces is misschien het lastigste van alles omdat macht zich niet gemakkelijk vrijwillig laat ontzetten. Tegelijkertijd moet de bevolking weer leren voor zichzelf op te komen in positieve productiviteit. Daarom gaat dit proces geleidelijk en nooit in een keer omdat dat laatste een enorme chaos zou opleveren die erger is dan de oude, vervuilde speculatieve werkelijkheid.