Om 11 uur zou de cameraploeg uit Luxemburg via Maastricht in Eindhoven zijn. Vroeg omdat dit gevraagd was door een van de wethouders die graag de vergroening en autoluwte van de Vestdijk wilde laten zien. Want dat is wat men uiteindelijk voor de hele binnenring in gedachten heeft. Helaas had de wethouder op het laatste moment andere belangrijke dingen te doen. Niet getreurd. De CreatiVelos waren toch al iets vertraagd en werden uiteindelijk met een vrachtwagen naar Eindhoven gebracht. Een andere wethouder, Rik Thijs, had zijn agenda aangepast en wilde graag het Clausplein laten zien. Dat bleek een pareltje van inventieve vergroening in de binnenstad. Het groene plein als alternatief voor de oude verstening heeft vele voordelen. Zo is het een heerlijke sociale plek voor de omwonenden en alle bezoekers. Tevens draagt het groen bij aan het verminderen van de stedelijke, ongezonde hittestress. Wat minder zichtbaar is op het eerste gezicht licht de wethouder toe. Onder de grond is er een parkeergarage, dan een water opvang systeem en daarna de groenvoorziening. Deze multifunctionaliteit is een ingenieus kunstje moderne stadsopbouw. Dit wil men nu op 10 verschillende plekken in de binnenstad uitvoeren. Wow. 5 voetbalvelden groen in de binnenstad van Eindhoven? Wie had dat durven denken?

Een documentaire is wat anders dan een interview

Daar sta je als wethouder en krijg je ineens pittige vragen op je afgevuurd. Met verschillende camera’s worden de gesprekken, ook de voorbereidingen, opgenomen. Men is niet tevreden met het standaard verhaaltje. Er wordt doorgevraagd. Wie heeft dit bedacht? Hoe lang heeft het geduurd? Wie heeft er allemaal meegeholpen? Hoe kunnen we toegepaste technieken zichtbaar maken? Waarom is dit zo belangrijk? Na ruim 45 minuten vraag en antwoord, onder het oog van de camera’s lieten we de wethouder weer los. Uiteindelijk gaat het niet alleen om de resultaten maar ook “het verhaal” er achter. Dat alles samen is inspirerend voor andere gebieden die misschien met soortgelijke plannen rondlopen. Karakteristiek voor Eindhoven is de openheid waarmee hierover gesproken wordt. De complexiteit wordt niet uit de weg gegaan, ook niet de moeite die het heeft gekost om iets fundamenteel van de grond te krijgen. Het eindresultaat, hoe inspirerend en nuttig ook voor de gezondheid en kwaliteit van de leefomgeving, is een topje van een grote ijsberg van inzet, samenwerking en doorzettingsvermogen. Daar staan om dit te vertegenwoordigen is een hele eer maar het is juist ónze taak om niet alleen het topje zichtbaar te maken, maar het geheel.

Tsja, en dan lopen spontaan Mieke en Joop van Bree voorbij. Beide zijn ze al jaren bestuurlijk actief in Waterschap de Dommel. Het verhaal van de wethouder en het Clausplein is koren op hun molen. Jarenlang hebben zijn “gevochten” (de woorden van Mieke) om het waterbeleid in de gemeente de juiste aandacht te geven, inclusief de vergroening. De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon oppervlakte water in de regio. Maar dat is niet eenvoudig als het structureel verspilt en vervuild wordt. Vol enthousiasme nemen ze ons mee naar het Lichtplein, vlakbij. Daar is nog geen vergroening zoals op het Clausplein. Het is nog een en al steen. Maar de plannen liegen er niet om.

Al met al ben je dan al snel langer bezig dan de gereserveerde twee uur. De volgende afspraak staat te wachten, op ongeveer 1 km afstand. Dus thema’s zoals de autoluwe stad, de historische indrukken in de fietsenstalling, de verdichting, de elektrische bussen, de sociale cohesie initiatieven in de wijken en tussen de enorme culturele diversiteit in Eindhoven, de vergroening van Brainport, de stadspoorten, enz moeten we derhalve laten liggen. We gaan naar het onderwijs.

Onderwijzen en leren is niet hetzelfde

We gaan naar Fontys. Daar worden we opgewacht door coördinator Elke van der Valk samen met één student en enkele docenten. Het eerste wat mij opviel was dat ik Fontys niet meer terug kende. Gedurende enkele jaren had ik daar elke twee weken avondcolleges gegeven. Tot mijn verbazing was het campus vergroend, waren er gebouwen bijgekomen, ook afgebroken en de hele sfeer was ineens anders. Ik heb de nadruk gelegd op de aanwezigheid van één student omdat na de kennismaking en het snappen wat de bedoeling was, er ineens andere studenten mee gingen doen. Ook de docenten waren enthousiast. Studenten deden hun verhaal met veel passie en gedrevenheid. Ze vertelden niet uit een boekje maar uit hun eigen belevingen en leerervaringen. Overduidelijk werd dat het onderwijs aan het transformeren was, net als de stad die we hadden gezien. Docenten waren geen zenders meer maar faciliterende bronnen van inspiratie en support voor studenten die zelf op onderzoek uit gingen. Ik herkende veel van de School of Talents & Wellness terug in de aanpak.

Als je ineens én een transitie van het onderwijs, het leersysteem, de leeromgeving, de verhalen van de docenten én die van de vele studenten wilt vastleggen dan ben je wel een tijdje bezig. Het uurtje dat we ervoor uitgetrokken hadden bleek al snel veel te weinig. Arme Maartje Kreike die in het voedselbos op ons zat te wachten.

Vergroening in niet genoeg

In het voedselbos treffen we niet alleen Maartje maar ook Ben Nas. Ben is al jaren bezig om eetbaar groen te introduceren in zijn buurt in Gestel om het sociale contact tussen de mensen te bevorderen. In samenwerking met de gemeente is dat nu gelukt. Maartje heeft het voedselbos overgenomen van vorige pioniers en duidelijk haar stempel gezet in de diversiteit van plantengroei en activiteiten op het terrein. Maartje heeft veel kennis van planten en de geneeskundige krachten ervan. Vol verve neemt ze de gedachten van de deelnemers mee in de wereld van healing in plaats van de pleisterplakkerij van de farmaceutische industrie. Ze werkt samen met het onderwijs en tracht ook kwetsbare groepen te betrekken en inspireren. Haar doel is, net als Ben, om de mens bewust te maken van haar omgeving en het ongekende nut ervan, bijvoorbeeld via voeding. Ze zou graag zien dat de vergroening van de stad gepaard gaat met de voedselvoorziening in de wijken middels kruiden, vruchten, eetbare planten, enz.

Als er tussen de aanwezigen een grote groep Luxemburgse studenten meekijkt die nog nooit een voedselbos hebben gezien, zelfs er niet van gehoord hebben, dan zijn we niet gauw uitgepraat. Ook hier was er materiaal genoeg om een hele dag te draaien met de camera’s. De entertainment die we voorzien hadden in het voedselbos was komen te vervallen. De deelnemers waren moe van de vele indrukken en wilden inchecken in hun hotel. Gelukkig was het programma van 17:00 in de stad komen te vervallen omdat we dit al in de ochtend hadden gedaan (Clausplein). Dus was er ruimte voor wat relax. Om 19:00 sloten we de dag toch sociaal af met lekker eten in Foodgallery op het Stratumseind. Na alle beperkingen van corona was het een gevoel van thuiskomen bij onze sociale partners in de horeca. De bezoekers uit Luxemburg waren onder de indruk van Eindhoven en besloten weer terug te komen ergens in de toekomst. Het verhaal van Eindhoven is nog niet af. Voldoende wellicht als inspirerende boodschap naar de klimaatconferentie in Glasgow (COP26) maar als je over enkele jaren terugkomt in Eindhoven dan ken je de stad waarschijnlijk niet meer terug.